Biełaruskija ekśpierty krytykujuć ideju vodnaha kalidora Visła-Muchaviec-Prypiać-Dniapro
Urady Biełarusi, Polščy i Ukrainy razhladajuć mahčymaść ukłaści srodki ŭ stvareńnie vodnaha šlachu Hdańsk—Varšava—Brest—Pinsk—Kijeŭ—Chierson. Jak miarkujecca, prafinansavać prajekt mohuć mižnarodnyja donary. Adnak analityčnaja hrupa Biźnies-sajuza pradprymalnikaŭ i najmalnikaŭ imia Kuniaŭskaha ličyć, što heta sumnieŭny prajekt, jaki nie akupicca. Ekołahi ž ličać, što jon razburyć ekasistemy abapał Prypiaci.
Prajektavany šlach atrymaŭ nazvu Je40. Hetaja patencyjnaja trasa budzie mieć udoŭžki bolš za 2000 kiłamietraŭ. Na terytoryi našaje krainy ŭ Je40 majuć uvajści Dniaproŭska-Buhski kanał, reki Muchaviec, Pina i Prypiać.
Stvaralniki prajekta nazyvajuć jaho restaŭracyjaj šlachu «Z varahaŭ u hreki», jaki złučaŭ pamiž saboj party Bałtyjskaha i Čornaha moraŭ. Praŭda, staražytny vodny šlach prachodziŭ pieravažna pa Dźvinie i Dniapry.
Technika-ekanamičnaje abhruntavańnie (TEA) prajekta padrychtavaŭ Marski instytut u Hdańsku.
Prajekt vodnaha šlachu Je40, jaki moža złučyć Čornaje i Bałtyjskaje mory.
Hrošy dla prajekta treba vialikija. Lvinaja dola srodkaŭ (kala 12 młrd jeŭra) pryznačanaja dla polskaha kavałka kalidora Visła — Brest. Reč u tym, što Buh na siońnia niesudnachodny, na im jość pierakaty, zusim niama šluzaŭ. Tamu havorka idzie pra pabudovu novaha kanała ad Visły da Muchaŭca. U toj ža čas dla madernizacyi biełaruskaha kavałka, pavodle papiarednich acenak, moža spatrebicca ŭsiaho da 150 młn jeŭra.
Na siońnia rola vodnaha transpartu — marudnaha i abmiežavanaha vialikimi rekami — u Biełarusi minimalnaja. Pavodle źviestak Biełstata, u 2016 hodzie hruzaabarot vodnych šlachoŭ skłaŭ tolki 0,017% ad tonakiłamietražu hruzaabarotu ŭ cełym.
U toj ža čas u Jeŭrasajuzie hety pakazčyk składaje 6,7% za košt takich prymorskich krain, jak Niderłandy (38,9%), Bielhija (20,4%).
Analityki biznes-sajuza imia Kuniaŭskaha sumniajucca, što šlach Je40, z Bałtyjskaha mora ŭ Čornaje, akupicca. Šlach račnoj baržy ad Hdańska da Chiersona biez prypynkaŭ u partach i na mytniach zajmaje jak minimum 14 dzion. Davieźci hruz pa čyhuncy ŭ toj ža punkt možna za 66 hadzin, furaju — za 31 hadzinu.
Transpartavańnie pa rekach mahčymaje dla abmiežavanaha typu hruzaŭ — u asnoŭnym nasypnych i naliŭnych, «niaśpiešnych».
Dla kaho mohuć być cikavyja takija pieravozki ŭ Biełarusi? Heta «Biełaruśkalij», Mazyrski naftapierapracoŭčy, mikaševicki «Hranit». U pierśpiektyvie da ich dałučacca «Słaŭkalij», što buduje kompleks pad Lubańniu, a taksama Pietrykaŭski kalijny kambinat, što taksama budujecca.
Nie fakt, što novy račny šlach dastaŭki tych ža kalijnych uhnajeńniaŭ u marskija porty dla pierahruzki tam na vialikija marskija suchahruzy budzie tańniejšym za pieravozku ŭ tyja porty pa čyhuncy.
Što datyčyć płanaŭ ruchu karabloŭ typu «raka-mora», to i tut jość svaje niuansy. «Prychilniki Je40 płanujuć arhanizavać ruch pa hetym šlachu karableŭ typu «raka-mora», što dazvolić nie pierahružać tavary ŭ bližejšych marskich partach, a dastaŭlać ich adrazu spažyŭcam na addalenyja rynki, naprykład, u krainy Paŭdnieva-Uschodniaj Azii. Adnak nie fakt, što novy sposab dastaŭki tych ža kalijnych uhnajeńniaŭ budzie tańniejšym za pieravozku bujnymi marskimi suchahruzami z portaŭ Bałtyki, jak heta adbyvajecca ciapier», — raskazvaje pres-sakratar Biźnies-sajuzu pradprymalnikaŭ i najmalnikaŭ imia praf. Kuniaŭskaha (BSPN) Aleś Hierasimienka.
Analityki adznačajuć i ekałahičnyja ryzyki prajekta.
Buh dahetul zastajecca rakoj, jakuju mała kranuła madernizacyja. A abapał Prypiaci zachoŭvajecca ŭnikalnaja ekasistema. Choć rečyšča i pahłyblali dla vodnaha šlachu z Bresta i Pinska ŭ Kijeŭ, vakolicy Prypiaci, tym nie mienš, zastajucca, u cełym, zapaviednikam dzikaj pryrody.
Miž tym płanujecca, što na Prypiaci źjaviacca 6 prapusknych šluzaŭ, rečyšča raki vyprastajuć, a bierahi zakryjuć vałami i dambami. Heta pryviadzie da spynieńnia viasnovych pavodak, jakija stvarajuć tyja abałoni Prypiaci, jakija my viedajem.
Miž tym, jak paviedamlajecca ŭ časopisie «Achova ptušak Baćkaŭščyny», maštabnyja raźlivy Prypiaci i prytokaŭ majuć klučavoje značeńnie dla ekasistemy Paleśsia. Padčas pavodak pojmavyja lasy i sienažaci dobra źvilhatniajucca.
Abałoni Prypiaci nasialajuć vialiki arlec, viartlavaja čarotaŭka i drač, jakija znachodziacca pad pahrozaj hłabalnaha źniknieńnia. Tut ža znachodzicca najbujniejšaja ŭ śviecie kolkaść batalonaŭ — 120 tys. ptušak. Źmiena rečyšča Prypiaci paŭpłyvaje na rybnyja zapasy raki.
«U Prypiaci jość sistema abarony ad ludziej — mocnyja pavodki», — tłumačyć arnitołah Pavał Pinčuk, supracoŭnik Akademii navuk Biełarusi.
Kali ž vysokaje pavodki niama, to adbudziecca chutkaje razbureńnie tradycyjnych ekasistem, miarkuje jon.
Na jahonuju dumku, u takim vypadku rehijon stracić turystyčny patencyjał, bo na Paleśsie pryjazdžajuć pahladzieć mienavita na dzikuju pryrodu.
Voś videarolik z ekałahičnaj krytykaj prajekta:
Analityki biźnies-sajuza imia Kuniaŭskaha rekamiendujuć lepš pryciahvać inviestycyi ŭ palapšeńnie aŭtadaroh i elektryfikacyju čyhunak.
U chutkim časie budzie stvorana pietycyja suprać budaŭnictva kanała, jakuju arhanizatary nakirujuć u ministerstvy i viedamstvy Biełarusi i Polščy.
KDB vypadkova vydaŭ dvuch supracoŭnikaŭ, adkaznych za stvareńnie śpisa «terarystaŭ»18
Kamientary