Fatohraf Fransuaza Juhje: Navat krainy Bałtyi mientalna bližejšyja da Rasiei, čym Biełaruś

Fransuaza Juhje zdymała repartažy - dla haziety Libération, rekłamnyja kampanii - dla Lanvin i Lacroix. Jaje abjektyŭ bačyŭ musony ŭ Indyi, piejzažy Sibiry i navat afrykanskuju pravincyju Kvazułu-Natał. U pačatku 2000-ch francužanka pryjechała ŭ Sankt-Pieciarburh, kab apieć taki źnikajučy fienomien, jak kamunalnyja kvatery: z brudnymi kuchniami, raźviešanymi cełafanavymi pakunačkami na batarejach i čužymi ludźmi, zmušanymi žyć pobač adzin z adnym. Fransuaza nie tolki parazmaŭlała z žycharami kamunałki, ale i sama pasialiłasia tut na niekalki miesiacaŭ. Pra pryhody francužanki u kamunalnaj kvatery jana raspaviała ŭ knizie, filmie, fotavystavie (jakuju pakazvali ŭ Miensku ŭ ramkach Miesiaca fatahrafii) - i ŭ intervju «Bolšomu».

- Vystavu «Kamunałka» bačyli ŭ roznych krainach, u tym liku ŭ Francyi i Rasiei. Jakoj była reakcyja na jaje?

- Vystava zaŭsiody vyklikaje žyvuju cikavaść. Ludzi zadajuć pytańnie: jak mnie naohuł udałosia trapić u kamunałku? Jak ludzi dazvolili zdymać siabie? U krainach Zachodniaj Jeŭropy ŭsim zdajecca, što ŭ takich kvaterach žyvuć biednyja ludzi. Ja tłumaču, što na samoj spravie heta nie tak, i kamunałki - heta nie žyllo dla biednych. Tut pobač suisnujuć vielmi roznyja ludzi: pradaviec, pracoŭny, vykładčyk univiersiteta.

- Što ŭ žyćci kamunałki zdałosia vam samym dziŭnym?

- Było vielmi šmat ludziej i rečaŭ, jakija mianie ŭražvali i šakavali. Pamiataju siamiejnuju paru: jon - mašynist, jana - pradaviec, handlavała šakaładam na vulicy i vielmi niadrenna śpiavała. Mnie lubiła raspaviadać niebylicy: maŭlaŭ, joj telefanavaŭ učastkovy, kali zatrymanyja bujana siabie pavodzili, i dasyłaŭ za joj mašynu - kab pradaŭščyca supakojvała ich svaim śpievam. A potym na hielikoptery viartałasia nazad.

Samym dziŭnym u kamunałcy dla mianie stała toje, što tut u čałavieka nie zastajecca asabistaj prastory. Nijakich tajamnic. Varyš ŭ abied bulbu, a viečaram susied abaviazkova spytaje: «Nu, jak bulbačka?» - Choć nichto nie bačyŭ, jak ty hatavała. Kali ja pryjšła ŭ kamunalnuju kvateru z kamieraj i pačała zdymać film, ludzi raspaviadali mnie ŭsio pra svaich susiedziaŭ. Tak ja daviedałasia historyju ŭkrainki z kamunałki: doma, va Ukrainie, jaje siamja zajmałasia biznesam, ale potym pryjšli niejkija ludzi i zabili ŭsich. Z Ukrainy źbiehła ŭ Rasieju, chavałasia ŭ kamunalnaj kvatery ad mafii.

- Ja čuła takija vodhuki ab vašaj vystavie «Kamunałka»: «Ja nie chaču hladzieć na hetyja fatahrafii, jany brydkija». Navošta ludziam niepryhožaje mastactva?

- Na samaj spravie mastactva nie zaŭsiody sinonim pryhažości. Heta tyčycca jak žyvapisu, tak i fota. Ale mianie estetyka kamunalnych kvater pryciahvaje: pryhažość i harmoniju ja baču ŭ pobycie.

- Tut chočacca pravieści paralel z sučasnym mastactvam u pryncypie: mnohija skardziacca, što nie razumiejuć jaho. Što vy možacie paraić takim ludziam?

- Jość dźvie katehoryi ludziej. Pieršyja kažuć: «Ja ničoha nie razumieju ŭ hetym, navošta takoje mastactva?» Druhija paŭtarajuć: «Ja b sam tak zrabiŭ». Asabliva heta aktualna dla žyvapisu. Naprykład, čorny kvadrat Maleviča. Mnohija ludzi pytajucca: «Što ž u im takoha? Čamu heta ŭnikalny tvor mastactva?» Sprava ŭ tym, što čym bolš abstraktny žyvapis, tym jon bolš univiersalny. Bolš svabody, fantazii. U čornym kvadracie kožny bačyć niešta svajo.

- Fatahrafija siońnia dastupnaja kožnamu. Heta dobra ci drenna?

- Ja nazyvaju fatahrafiju najmienšym z mastactvaŭ. Sa mnoj zhodnyja nie ŭsie, ale mnohija: naprykład, eksperty i halerysty. Kali siońnia my kažam pra toje, što rynak fatahrafii vyras, to heta tamu, što fatahrafija tańniejšaja za žyvapis. Ja nie viedaju, ci stanie fotazdymak sapraŭdnym, paŭnapraŭnym vidam mastactva. Usie siońnia zdymajuć. My žyviem u śviecie, poŭnym malunkaŭ: facebook, instagram. Ja nie maju ničoha suprać sacyjalnych sietak, ale dla mianie hałoŭnaje - kab u mastaka było svajo, unikalnaje bačańnie śvietu. Ja znachodžu estetyku ŭ brudzie i razrusie kamunalnaj kvatery ŭ Rasiei, i ŭ hetym majo artystyčnaje kreda. Ja nie mahu nie pakazać harmoniki batarej na ścienach, jakija čamuści zaŭsiody visiać kryva, - dla mianie heta siurrealizm, heta ŭnikalna. Viedajecie mastaka Frensisa Bekana? Jon adlustroŭvaŭ defarmavanyja čałaviečyja asoby. Heta niepryhoža, ale heta jaho bačańnie - i jano maje prava na žyćcio.

- Nazavicie niekalki imionaŭ fatohrafaŭ, za jakimi siońnia varta sačyć.

- Safi Kale, francužanka. Jaje zdymki - niešta na miažy fota i płastyčnaha mastactva. Dla adnaho sa svaich prajektaŭ jana naniała pakajovak u hateli Vieniecyi: ryłasia ŭ rečach pastajalcaŭ i zdymała ich, kab potym zrabić vysnovu pra čałavieka pa jaho rečach. Abo Uiljam Klajn: pažyły čałaviek, ale dahetul šmat što značyć u fotamastactvie. Ja pamiataju jaho sieryi z Ryma i Tokio, heta niešta ŭnikalnaje. Deni Darzak, francuzski fotamastak. U jaho cikavyja prajekty - naprykład, «Padzieńnie». Treba jašče zhadać ab Antuanie D'Ahata z fotaahienctvaŭ Magnum, adnym z samych viadomych fatohrafaŭ u Francyi. Kab vy nie dumali, što sačyć varta tolki za francuzami, nazavu jašče Čžana Ciańci c Tajvania. Ja pilna naziraju za hetym maładym fotamastakom.

- Fransuaza, jakoje ŭražańnie na vas zrabiŭ Miensk?

- Lublu Miensk! Ja druhi raz u hetym horadzie. Architektura paślavajennaha Mienska - heta vielmi pryhoža, prosta pyšna. Jak i ŭsie zamiežniki, ja ździŭlenaja čyścinioj u horadzie: takoje adčuvańnie, što śmiećcie tut prybirajuć kruhłyja dni. Mnohija nie viedajuć, dzie znachodzicca Miensk, ale ŭsio čaściej sustrakajucca ludzi, jakija pra jaho čuli - naprykład, dziakujučy vizitu siudy «narmandskaj čaćviorki». Vaš horad unikalny - i pra heta treba havaryć. Na vulicy Kastryčnickaj staić pomnik Leninu, pobač - doška honaru, a za joj - sučasnyja hrafici. Taki pierachod ad savieckaha pieryjadu da našaha času vielmi cikavy.

- A što vy možacie skazać pra mienčukoŭ?

- Vy bližej da jeŭrapiejcaŭ, čym da rasiejcaŭ. Viadoma, starejšaje pakaleńnie - naprykład, žančyny staroj zahartoŭki, jakich ja sustrakała ŭ hateli, - heta jašče savieckaja farmacyja. Ale, niahledziačy na heta, biełarusy - jeŭrapiejskaja nacyja. Mnie zdajecca, navat krainy Bałtyi kudy bližej da Rasiei ŭ mientalnym płanie, čym Biełaruś.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0