Niedachop rabotnikaŭ u Biełarusi vyklikaŭ niečakany pabočny efiekt
Ale na dziaržaŭnych i pryvatnych pradpryjemstvach situacyja vyhladaje pa-roznamu.
28.10.2024 / 12:03
Pra situacyju na rynku pracy razvažaje ŭ ahladzie akademičny dyrektar BEROC Leŭ Lvoŭski.
U Biełarusi ciapier adčuvajecca niedachop pracoŭnaj siły — na sajcie dziaržaŭnaj słužby zaniataści 170 tysiač vakansij (pra pryčyny «Naša Niva» padrabiaźniej pisała tut). Heta vymušaje kampanii padymać zarobki, kab pryciahnuć rabotnikaŭ. Dastatkova vysoki ŭzrovień zarobkaŭ pavialičvaje vydatki pradpryjemstvaŭ. U narmalnych umovach heta pryviało b da rostu inflacyi, adnak u Biełarusi hetaha nie adbyvajecca z-za administracyjnaha kantrolu cen.
Ale jość niečakany pabočny efiekt niedachopu śpiecyjalistaŭ — u dziaržsiektary vyrasła pradukcyjnaść pracy. Raniej tam była praźmiernaja zaniataść, a ciapier pracoŭnyja resursy vykarystoŭvajucca bolš racyjanalna.
U pryvatnym biznesie, dzie pradukcyjnaść pracy tradycyjna vyšejšaja, naadvarot nazirajecca jaje źnižeńnie. Heta šmat u čym źviazana ź niedachopam kvalifikavanych rabotnikaŭ. Va ŭmovach abmiežavanaha vybaru siarod kandydataŭ, kampanii vymušanyja najmać mienš daśviedčanych śpiecyjalistaŭ.
Leŭ Lvoŭski. Fota: «Naša Niva»
Tym nie mienš kadravy hoład moža być niadrennym uzrušeńniem, jakoje pryviadzie da pavyšeńnia efiektyŭnaści pracy ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie, ličyć Lvoŭski. Časta, kali ŭ krainach nie chapaje kadraŭ, pradpryjemstvy pačynajuć ukaraniać pracaźbierahalnyja technałohii. Asabliva kali ŭ pradpryjemstvaŭ jość hrošy na novyja inviestycyi.
Ci adbudziecca heta ŭ Biełarusi, budzie zaležać ad šmatlikich faktaraŭ. Pakul u nas abjom inviestycyj zastajecca na paraŭnalna nievysokim uzroŭni. Heta moža być źviazana z tym, što pradpryjemstvy nie ličać, što pavyšany popyt praciahniecca doŭha.
Što rabić?
U teoryi — pryciahvać imihrantaŭ, viartać emihrantaŭ, bolš efiektyŭna vykarystoŭvać najaŭnyja pracoŭnyja resursy i stymulavać naradžalnaść (ale efiekt ad apošniaha varyjantu prychodzić praź dziesiacihodździ).
Ale kab realizavać takija miery, treba źmieny nie ekanamičnyja, a palityčnyja. Bo kvalifikavanyja pracoŭnyja mihranty mohuć bajacca pryjazdžać, a biełarusy, jakija źjechali za miažu, chacieli b mieć harantyi biaśpieki pa viartańni.
Što ź mier tady dastupna? Ekanamist ličyć, što ciapier niedaaceńvajucca mnohija čałaviečyja resursy ŭnutry Biełarusi. Jość ludzi, čyju pracu možna było b vykarystoŭvać bolš racyjanalna. Naprykład, roznyja dyskryminavanyja hrupy. Heta pradstaŭniki nacyjanalnych mienšaściaŭ, žančyny, ludzi starejšaha ŭzrostu. Jość taksama dyskryminacyja pa palityčnych matyvach, pa statusie invalidnaści.
Inšy krok, jaki bačyć Lvoŭski, — skaracić praciahłaść apłatnaha dekretnaha adpačynku (pry ŭmovie, što budzie nieabchodnaja infrastruktura dla padtrymki siemjaŭ, u tym liku pavieličeńnie kolkaści jaślaŭ).
Jašče adna prapanova — padniać piensijny ŭzrost dla žančyn, kab jon byŭ adnolkavym z mužčynskim.
«Choć takija miery zvyčajna nie karystajucca šyrokaj papularnaściu, u doŭhaterminovaj pierśpiektyvie ich realizacyja niepaźbiežnaja», — razvažaje Leŭ Lvoŭski.
Rašeńni mohuć uklučać pieraraźmierkavańnie rabotnikaŭ pamiž dziaržaŭnym i pryvatnym siektarami.
Mnostva dziaržaŭnych pradpryjemstvaŭ chranična stratnyja, ale padtrymlivajucca za košt kredytaŭ i biudžetnych subsidyj. Metazhodna było b rabotnikaŭ ź mienš pradukcyjnych siektaraŭ ekanomiki pieravieści ŭ bolš efiektyŭnyja, dapamahčy im ź pierakvalifikacyjaj i adaptacyjaj da novych umoŭ.