Suzasnavalnica Partyzanki: My dapamahali i myć rečy, i znajści pracu, i šukali kvatery
Suzasnavalnica Partyzanki Hanna Macijeŭskaja raskazała «Svabodzie», jak paŭstała hetaja žanočaja inicyjatyva, kamu jana dapamahaje i ci ŭsim biaspłatna, a taksama — jak biełarusy masava stali vyjazdžać ź Litvy ŭ inšyja krainy.
28.10.2024 / 10:34
Hanna Macijeŭskaja
«My nazvali Partyzanku — mašyna chutkaj dapamohi»
Jak raskazvaje Hanna Macijeŭskaja, inicyjatyva Partyzanka paŭstała ŭ žniŭni 2020 hodu. Heta była reakcyja biełarusak, jakija daŭno žyli ŭ Polščy, na novuju chvalu emihracyi suajčyńnikaŭ. Usie ŭdzielnicy kamandy — žančyny.
«Jak my kažam pamiž saboj, heta žančyny z padvyšanym pačućciom spraviadlivaści», — kaža surazmoŭca.
Ź jejnych słovaŭ, jany vykarystoŭvali sietku svaich kantaktaŭ, kab dapamahčy tym, chto tolki pryjechaŭ.
«My nia viedali, z čaho pačynać. My dapamahali z usim: i myć rečy, i znajści pracu, šukali kvatery. Damaŭlalisia z palakami, kab heta byli bolš tannyja ŭmovy. Byli vypadki, što i zadarma znachodzili kvatery», — raskazvaje Hanna.
Paźniej vyrašyli, što varta dapamahać uciekačam pieradusim ź jurydyčnymi pytańniami. Hanna — jurystka pavodle adukacyi. Skončyła Varšaŭski ŭniversytet. Udzielnicy kamandy starajucca zaŭvažać, dzie jość prabieły ŭ dziaržaŭnaj ci hramadzkaj dapamozie, i zajmajucca jakraz hetymi pytańniami.
«My nazvali Partyzanku — mašyna chutkaj dapamohi», — kaža suzasnavalnica.
Hanna dadaje, što nie atrymlivaje zarobku za dziejnaść u Partyzancy. Hetaksama i jašče dźvie jejnyja paplečnicy. Adzinyja supracoŭnicy, jakija atrymlivajuć minimalny polski zarobak, — heta try kansultantki na infalinii. Kaściak kamandy — šeść čałaviek.
Inicyjatyva nia maje stałaha finansavańnia. Za 4 hady isnavańnia jany atrymali dva mini-hranty kala 5 tysiač eŭra kožny ad BySol, tłumačyć suzasnavalnica. Taksama jość biznes, jaki ich padtrymlivaje. Niekatoryja ludzi, jakim Partyzanka dapamahła, paźniej danaciać joj na znak padziaki, adznačyła Macijeŭskaja.
Palituciekačam dapamahajuć, ekanamičnym relakantam — nie
Hanna Macijeŭskaja kaža, što ŭdzielnicy prajektu stvaryli infaliniju, na jakuju možna źviarnucca ananimna, biez papiaredniaha zapisu, i atrymać jurydyčnuju kansultacyju. Ludzi abo pišuć u telehram-bot, abo telefanujuć. Takija pasłuhi dla ŭsich biaspłatnyja.
Heta ŭ asnoŭnym dapamoha biełarusam, jakija pierajechali abo źbirajucca pierajechać u Polšču, bo inicyjatyva abmiežavanaja polskaj jurysdykcyjaj. Na pačatku poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasiei va Ŭkrainu Partyzanka dapamahała i ŭkraincam. Ciapier dola takoj dapamohi vielmi małaja, bo źjavilisia inšyja adpaviednyja arhanizacyi, tłumačyć zasnavalnica inicyjatyvy.
«My starajemsia łatać dzirki ŭ systemie. Kali my bačym, što systema kahości abminaje, my starajemsia tam zapaŭniać saboj», — kaža Hanna.
Jana zaŭvažaje, što Partyzanka dapamahaje tolki tym, chto źjechaŭ ź Biełarusi z palityčnych pryčyn. I nie dapamahaje tym, chto pierajechaŭ z ekanamičnych. Taksama nie biarucca za padazronyja kiejsy.
«My nia chočam dapamahać «dapamahataram režymu» — kali jość admova ŭ mižnarodnaj abaronie i padazreńni polskaj ułady, što hety čałaviek špijon i parušaje hramadzki paradak», — tłumačyć surazmoŭca.
Ź jejnych słovaŭ, kali, prykładam, u Litvie čałavieku admovili ŭ abaronie praz toje, što jon prymusova adpracoŭvaŭ paśla navučańnia ŭ dziaržaŭnaj ustanovie, tady za hety kiejs biarucca. Kali čałaviek źviartajecca z sytuacyjaj, jakaja nie datyčać ahulnaj infarmacyi pa mižnarodnaj abaronie, a bolš detalovaj, tady jaho prosiać dasłać dakumenty, dzie čałaviek moža schavać imia i proźvišča.
«Nam važna pahladzieć, što ŭ matyvirovačnaj častcy, naprykład, litoŭskaha rašeńnia», — tłumačyć jurystka.
Dzieci biez apieki, pensijanery, uciekačy
Partyzanka, raskazvaje zasnavalnica inicyjatyvy, zajmajecca pytańniami dziaciej, jakija majuć chadzić u sadki i škoły, ale nie studentaŭ. Tut dapamahajuć ludziam dobra padrychtavacca i vyjechać ź Biełarusi. Apošnim časam — kiejsami, kali biełarusy majuć pakinuć inšuju krainu: Hruziju, Litvu, Švecyju.
«Tady sprava nie takaja klasyčnaja, jak u kiejsach typovaha ŭciakactva», — tłumačyć jurystka.
Vuzkaje pytańnie, jakim zajmajecca inicyjatyva, — heta dzieci biez apieki, u jakich niama baćkoŭ abo zakonnych pradstaŭnikoŭ. Časam heta dzieci palitviaźniaŭ. U inšych vypadkach — dzieci, na jakich aformili apieku ŭ Biełarusi, ale nie ŭsynavili. Takich baćkoŭ Polšča nie pryznaje jak paŭnavartasnych apiekunoŭ. U praktycy Partyzanki takich dziaciej było siamiora, kaža Macijeŭskaja.
Dapamahajuć pensijaneram u pytańniach pensii ŭ Polščy.
«Tam, kaniečnie, nia ŭsio pakul što idealna», — zaŭvažaje surazmoŭca.
Usiaho jany prakansultavali ŭžo bolš za 10 tysiač čałaviek, adznačyła Macijeŭskaja.
«Ja a treciaj nočy jaje kansultavała»
U ekstrannych vypadkach udzielnicy inicyjatyvy supravadžali klijentaŭ i ŭ vychodnyja, i nočču.
«Ja sama ŭnačy kansultavała ludziej, jakija pierachodzili miažu», — uspaminaje Hanna.
U 2020 hodzie žančyna z Homla vyjaždžała ź dziećmi za miažu. U jaje była niamieckaja viza.
«Jana nia viedała, što kazać. Pamiataju, što ja a treciaj nočy jaje kansultavała, była ź joju na linii. Tady jašče nie było nijakich metadyčak. Nie było pierakładčyka. Treba było joj patłumačyć, što toje, što jaje zdymajuć z aŭtobusa, nia značyć, što niešta drennaje adbyvajecca», — uspaminaje Hanna.
Časam u vychodnyja źviartajucca biełaruskija dobraachvotniki va Ŭkrainie, jakija kudyści jeduć.
«My ciapier starajemsia abmiažoŭvać pracu ŭ vychodnyja dni», — dadaje surazmoŭca.
Vyklučeńnie — kiejs biełarusa Andreja Hniota, jakoha zatrymali ŭ Serbii i razhladajuć pytańnie ekstradycyi ŭ Biełaruś.
«Ź im my 24/7… Prosta čałaviečaja padtrymka», — zaŭvažaje Hanna.
Jamu akazvajuć nia tolki jurydyčnuju dapamohu. Partyzanka taksama inicyjavała zbor srodkaŭ u padtrymku Hniota. Časam jany šukajuć jamu nieabchodnyja leki ŭ roznych krainach, kaža Hanna Macijeŭskaja. Sytuacyi Hniota addajuć tak šmat uvahi, bo jana składanaja i vyklučnaja — sud dvojčy pastanaviŭ, što jaho treba ekstradavać.
«Sprava Andreja pakazalnaja. I moža stać dobrym abo drennym precedentam dla inšych vypadkaŭ», — tłumačyć surazmoŭca.
Prapanovy źmianić polskaje zakanadaŭstva
Macijeŭskaja ŭvachodzić u pracoŭnuju hrupu pry polskim Ministerstvie ŭnutranych spravaŭ. Pradstaŭnicy Partyzanki rychtujuć prapanovy polskamu ŭradu pa źmienie zakanadaŭstva. Prykładam, kab tyja, chto znachodzicca pad mižnarodnaj abaronaj Polščy, mahli dasłać zaprašeńni čalcam siamji; kab jany nia tracili dazvoł na pracu, kali ŭ pracesie atrymańnia statusu skončycca viza.
«Kožny vizyt u ministerstva — heta šaniec paŭpłyvać na žyćcio biełarusaŭ u Polščy, zrabić jaho bolš prostym, zručnym», — adznačaje surazmoŭca.
Šmat kamu inicyjatyva dapamahła ŭ miežach Dublinskaha pahadnieńnia, kali biełarus, prykładam, ź vizaj abo dazvołam na žycharstva inšaj krainy Eŭraźviazu chacieŭ atrymać u Polščy mižnarodnuju abaronu. Heta niestandartny kiejs u polskaj praktycy, kaža jurystka.
«Za hetym časta stajać nie pryčyny kštałtu «ja chaču» i «mnie padabajecca». Heta žyćciovyja pryčyny: kali ludzi mieli lekavańnie ŭ Polščy; mieli dadatkovy stres, źviazany ź intehracyjaj; abo ŭciakali z Ukrainy; abo mieli francuskuju vizu, ale nie planavali žyć u Francyi; ludzi, jakija planavali pracavać u NDA, žurnalisty; dzieci, jakija vielmi drenna pieranosiać adaptacyju, z asablivaściami», — raskazvaje surazmoŭca.
Jana dadaje, što siońnia biełarusy robiać vizu toj eŭrapiejskaj krainy, jakoj udasca, bo ŭ Biełarusi heta składana.
«Kraina, u jakoj razhladajecca sprava ab mižnarodnaj abaronie, — važnaja reč. Bo praktyka vielmi roznaja. Mocna adroźnivajecca praktyka ŭ Polščy i susiedniaj Čechii», — kaža jana.
«My nie abmiažoŭvajemsia składańniem dakumentaŭ»
Hanna Macijeŭskaja dadaje, što jana taksama kuratarka dziaciej palitźniavolenych Antaniny Kanavałavaj i Siarhieja Jaraševiča Vani i Naści, jakich vychoŭvaje babula Hanna. Partyzanka dapamahała ŭładkavacca joj z unukami ŭ Polščy.
«Pytańnie nia tolki jurydyčnaje. Jana pryjechała sa 100 dalarami ŭ kišeni. Bolš u jaje ničoha nie było. Taksama dapamahaŭ fond Humanosh. My znajšli dla ich kvateru. Biełaruskaja dyjaspara ŭ Švajcaryi dapamahała apłačvać hetuju kvateru. Heta pakazvaje, što my nie abmiažoŭvajemsia tolki składańniem dakumentaŭ, a ŭsim inšym, maŭlaŭ, zajmajeciesia vy. Heta byŭ moj pieršy dziciačy kiejs», — dzielicca Hanna.
Pavodle jaje, znajści kvateru było važna i dla atrymańnia statusu mižnarodnaj abarony, kab praviaralniki ŭbačyli, što dzieci žyvuć u dobrych umovach. Tady małyja jašče nia mieli prava chadzić u sadok, bo ŭ babuli nie było dakumentaŭ na apieku nad imi. Ale Partyzanka znajšła anhłamoŭny sadok, kudy Vaniu i Naściu ŭziali biaspłatna.
Pierajezd ź Litvy
Adzin z kirunkaŭ, jaki staŭ aktualnym u apošni čas, — heta pierajezd biełarusaŭ ź Litvy ŭ inšyja krainy, bo tam im admovili ŭ dazvole na žycharstva. U Partyzanki kolkaść takich zvarotaŭ rezka pavialičylisia z druhoha kvartału 2024 hodu. Raniej takich zapytaŭ było niekalki ŭ miesiac. Ciapier pa dziesiać u tydzień. Ahułam za apošni čas źviarnulisia kala paŭtary sotni čałaviek, raskazała Macijeŭskaja.
Macijeŭskaja miarkuje, što niekatoryja zajavy na mižnarodnuju abaronu ŭ Litvie adchilili, bo zajaŭniki padčas razhladu spravy jeździli ŭ Biełaruś: heta značyć, mahli viarnucca i zastacca na voli.
Kali biełarusy pierajaždžajuć ź Litvy ŭ inšyja krainy, adnych kansultacyj zvyčajna niedastatkova. Takija vypadki bolš pracajomistyja.
«Jany vychodziać pa-za miežy klasyčnych scenaraŭ mižnarodnaj abarony. Jość dadatkovyja ryzyki. Z nacyjanalnaj biaśpiekaj (kali litoŭskija ŭłady robiać vysnovu, što biełarus nibyta pahražaje nacyjanalnaj biaśpiecy Litvy. — RS) jašče bolš asablivaściaŭ: ryzyka lahieru zakrytaha typu abo specyjalnych zachadaŭ, jakija nakładaje pamiežnaja słužba», — kaža jurystka.
Kali Partyzanka sama nia moža akazać bolš nišavuju dapamohu, tady moža dać kantakty płatnych advakataŭ.
«Pretenzii — heta stałaja častka našaj pracy»
Byli ŭ dośviedzie i prajhranyja sytuacyi. Detalaŭ spravy jurystka nie raskryvaje. Kaža, što ŭ toj sytuacyi Partyzanka dapamahła, čym zmahła, i paraiła siamji źviarnucca da płatnaha advakata. Adnak siamja hetaha nie zrabiła.
«Potym my daviedalisia, što heta departacyjny kiejs, i čałavieka departavali ŭ Biełaruś. My, na žal, nia majem materyjałaŭ spravy, kab pahladzieć, u čym pryčyna. U čałavieka była admova ŭ mižnarodnaj abaronie. Jamu mielisia ŭručyć hetaje rašeńnie, ale jon jašče pra heta nia viedaŭ. Jaho zatrymali ŭ inšaj spravie. Palicyjanty jaho prabili pa bazie, i akazałasia, što jon nielehalna ŭžo znachodzicca ŭ Polščy», — kaža Hanna.
Dadaje, što paśla hetaha zastajecca asadak i niepryjemnyja emocyi. Kali čałavieka departavali ŭ Biełaruś, to jany ŭžo mała čym mohuć dapamahčy.
«Kaniečnie, heta praca nia tolki z pryjemnym. Časam šmat stresu daje polskaja pamiežnaja słužba mihrantam… Apošni kiejs ź pieradačaj čałavieka ŭ Biełaruś byŭ dla našaj kamandy emacyjna składany», — pryznajecca surazmoŭca.
Jurystka adznačaje, što časam da ich źviartajucca ludzi z posttraŭmatyčnym razładam, jakija drenna kantralujuć svaje emocyi. Časam zabyvajuć padziakavać za dapamohu.
«Adnačasova my razumiejem, što im patrebnaja dapamoha. Heta vyklik — praca ŭ takich umovach. Heta kładziecca na plečy kansultantaŭ, jakija nie vinavatyja, što tak zdaryłasia, ale na ich pierachodzić chvala emocyj. I mnie prylatajuć pretenzii. Pretenzii — heta stałaja častka našaj pracy», — zaŭvažaje zasnavalnica inicyjatyvy.
Jana dadaje, što jany dobra staviacca da kanstruktyŭnaj krytyki, kali padkazvajuć, što možna było b palepšyć, abo kali čałaviek prapanoŭvaje svaju dapamohu. Tak, prykładam, valantery zrabili ichny čat-bot.
«Časam krytyka, što možna było b niešta zrabić lepš. A ŭ nas prosta niama na heta hrošaj. Albo jość inšyja abmiežavańni. Heta taksama padkošvaje pracu kamandy. Mnie nia raz davodziłasia padtrymlivać dziaŭčat na infalinii, da jakich, na maju dumku, niezasłužana padyšli, ichnuju pracu niedaacanili», — kaža Hanna.
Ahułam isnavańnie takoj valanterskaj inicyjatyvy Hanna ličyć narmalnaj źjavaj.
«NDA časam słužać tryhieram źmienaŭ u hramadztvie», — kaža jana.