Astapienia acaniŭ, kolki biełarusaŭ padtrymlivaje bieł-čyrvona-bieły ściah
Dyrektar «Biełaruskaj inicyjatyvy» ŭ Chatham House, jakaja pravodzić sacyjałahičnyja daśledavańni, Ryhor Astapienia ŭ novym vypusku TOKu raskazaŭ, jak biełarusy staviacca da aficyjnaha i nacyjanalnaha ściahoŭ.
15.10.2024 / 12:03
Ryhor Astapienia ličyć, što za 30 hadoŭ ułady nie zmahli pradać svaju ideju z aficyjnym ściaham hramadstvu.
«Jany nie znajšli niejkaj idei. Jany jaje šukali, ale ichniaja ideja šmat u čym tutejšaja sama pa sabie. I ŭ tutejšaj idei mohuć być zrazumiełyja intaresy: kab u ciabie raśli zarobki, kab u ciabie nie było vajny i hetak dalej. I Alaksandr Łukašenka kłasna razumieje hetu ideju. Ale ŭ tutejšaj idei niama pačućcia ściaha, hierba», — razvažaje jon.
A ciapier jašče hety ściah asacyjujecca nie stolki ź identyčnaściu, kolki z palityčnym režymam.
Istotny ŭpłyŭ na situacyju, na pohlad Astapieni, akazvaje pazicyja Łukašenki:
«Jany [čynoŭniki] razumiejuć, što treba štości pabudavać, ale kab niešta pabudavać, treba, kab heta zachacieŭ Łukašenka. Kab jon uziaŭ na siabie adkaznaść za heta. A jamu heta čužoje. Historyja — heta ŭsie rečy dla jaho dosyć čužyja. Jość dla jaho naratyvy pra vajnu. Heta ŭsio blizka, zrazumieła. Ale dalej jamu dosyć ciažka».
Nakolki źmienicca staŭleńnie ŭ hramadstvie da aficyjnych simvałaŭ, na pohlad Astapieni, šmat u čym budzie zaležać ad taho, što budzie paśla Łukašenki: «Ci chtości zmoža prydumać niejkuju ideju vakoł hetych simvałaŭ paśla jaho».
Astapienia miarkuje, što bieł-čyrvona-bieły ściah padtrymlivaje kala čverci biełarusaŭ. I heta jon ličyć narmalnym pakazčykam z ulikam doŭhaj zabarony nacyjanalnaj simvoliki.
Palitołah nie dumaje, što hetaja ličba moža być bolšaj. Toje, što ŭ čas pratestaŭ 2020 hoda na vulicach haradoŭ ludzi masava byli ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami, jon nie ličyć pakazčykam taho, što hety ściah atrymaŭ šyrokaje pryznańnie. Adno z apytańniaŭ, praviedzienaje napiaredadni vybaraŭ u 2020 hodzie, pakazała, što nacyjanalny ściah padtrymlivaje 23% haradskoha nasielnictva.
«Važna razumieć, što hetyja ludzi, katoryja ŭ hetym apytańni skazali, što jany za bčb, jany i vychodzili na vulicy. (…) U bolšaść ja zusim nie vieru».
Jak miarkuje Astapienia, bolšaść biełarusaŭ nie znajomaja z nacyjanalnaj viersijaj prajekta identyčnaści:
«Jany nie čuli šmat pra bčb, «Pahoniu». Uvieś hety płast dla ich (biełaruskaja mova taksama) naohuł nieviadomy. Tamu časta źjaŭlajucca błohiery, jakija kažuć: «Ja ŭ Biełarusi pražyŭ paru hadoŭ. U žyćci nikoli nie čuŭ biełaruskaj movy». I ŭsie: «Jak tak? Što takoje?». Sapraŭdy, čałaviek nie čuŭ jaje.
Jak my možam sabie ŭjaŭlać, što ŭ hetaj krainie mahčyma biełarusizacyja, kali čałaviek navat nie čuŭ pra jaje. Spačatku čałavieka treba paznajomić z hetym. Raskazać, što heta takoje jość, niejak zacikavić. Kali heta adbudziecca, moža być dalejšy prahres. Ale zabiahać dalej napierad ja b nie raiŭ. Spačatku treba pavolna, akuratna kantentu dać».
Hladzicie całkam:
Astapienia: My pieraraśli toj momant, kali dumali, što Biełaruś budzie biełaruskamoŭnaj
«Biełarusy chočuć sučasnaha baciu». Astapienia pra kandydata ŭ prezidenty, jaki zadavolić bolšaść
Astapienia: Adbyvajecca peŭnaja transfarmacyja režymu ŭ Biełarusi