Ci moža čas iści ŭ advarotnym kirunku? Upieršyniu ŭ historyi dakazana, što tak
Šmathadovy ekśpierymient u Kanadzie ŭpieršyniu zafiksavaŭ źjavu «admoŭnaha času», kali efiekt ad padziei papiaredničaje samoj padziei. Takoje raniej ličyłasia niemahčymym.
07.10.2024 / 10:18
Ilustracyjnaja vyjava fienomiena «admoŭnaha času» na kvantavym uzroŭni, zhienieravanaja ChatGPT (DALL·E)
Novaje daśledavańnie, apublikavanaje navukoŭcami Karnelskaha ŭniviersiteta i ŭniviersiteta Taronta, utrymlivaje ŭ sabie pieršyja ŭ historyi faktałahičnyja nazirańni źjavy «admoŭnaha času» (kali efiekt ad kankretnaj padziei papiaredničaje pačatku hetaj padziei) na kvantavym uzroŭni, zafiksavanyja šlacham śpiecyjalnaha ekśpierymientu.
Ideja pravieści ekśpierymient źjaviłasia jašče ŭ 2017 hodzie i staviła za metu vyvučeńnie fienomiena «ŭzbudžeńnia atama»: kali fatony, čaścicy śviatła, prachodziać praz peŭnaje asiarodździe i pahłynajucca, a elektrony, jakija kružać vakoł atamaŭ, pierachodziać na bolš vysoki enierhietyčny ŭzrovień. Kali elektrony viartajucca ŭ raniejšy stan, jany vyłučajuć pahłynutuju enierhiju fatonaŭ, paddajuć sami čaścicy śviatła jašče bolšamu enierhietyčnamu vypramieńvańniu i adpuskajuć ich ruchacca dalej.
Padčas hetaha pracesu «ŭzbudžeńnia atama (asiarodździa)» i pry prachodžańni fatonaŭ praz peŭnaje asiarodździe ŭźnikaje časavaja anamalija, pryroda jakoj dahetul zastavałasia niajasnaj, što i pryciahnuła ŭvahu navukoŭcaŭ.
Dla bolš detalovaha analizu hetaj anamalii navukoŭcy praviali sieryju dośledaŭ, padčas jakich tyja nakiroŭvali fatony praz vobłaka astudžanych atamaŭ rubidyju pry tempieratury, blizkaj da absalutnaha nula. Vyśvietliłasia, što pry pahłynańni fatonaŭ tyja mahli pieravypramieńvacca asiarodździem amal imhnienna, zadoŭha da taho, jak atamy rubidyju viartalisia da svajho asnoŭnaha stanu. Nibyta fatony pakidali atamy rubidyju ŭ toj ža momant, što i zachodzili tudy.
Dalejšyja ekśpierymienty paćvierdzili hetuju dumku i ŭpieršyniu zafiksavali, što dyjapazon časavaj anamalii pry «ŭzbudžeńni atama» moža ŭklučać stan, kali čas prachodžańnia asobnaha fatona praz asiarodździe akazvajecca admoŭnym. Heta źjaŭlajecca pieršym faktałahičnym nazirańniem na karyść taho, što čas moža iści ŭ advarotnym kirunku (ale heta nazirałasia pakul tolki na kvantavym uzroŭni).
«Admoŭnaja časovaja zatrymka padajecca paradaksalnaj, ale jana aznačaje nastupnaje: kali vy, dapuścim, zrabili «kvantavy» hadzińnik dla vymiareńnia času, za jaki atamy znachodziacca ŭ stanie ŭzbudžeńnia, strełka na vašym hadzińniku moža, pry peŭnych abstavinach, pieramiaščacca nazad, a nie ŭpierad», — pišuć u svaim daśledavańni navukoŭcy.
Ilustracyjnaja vyjava ekśpierymientu z nakiroŭvańniem śviatła praz vobłaka astudžanych atamaŭ rubidyja, zhienieravanaja ChatGPT (DALL·E)
Pry hetym daśledčyki padkreślili, što novaje adkryćcio nijak nie parušaje najaŭnyja zakony fiziki ci Ahulnuju teoryju adnosnaści. Ekśpierymient pakazaŭ tolki toje, što fatony niejkim čynam pieramiaścilisia praz vobłaka atamaŭ chutčej, kali jany pavinny byli pahłynacca imi, čym kali atamy zastavalisia ŭ niaźmiennym stanie (značyć, fatony mohuć paskaracca navat da admoŭnych značeńniaŭ času pry prachodžańni praz peŭnyja asiarodździ).
Pakolki fatony nie pieranosiać nijakaj infarmacyi i nie mohuć ruchacca sa zvyšśvietłavoj chutkaściu, pryčynna-vynikovaja suviaź zastajecca niaźmiennaj, tłumačać navukoŭcy.
Źjaviŭsia istotny dokaz taho, što Vialikaha vybuchu nikoli nie było
Navukoŭcy vyraścili vymierłaje biblejskaje dreva ź siemieni, jakoje pralažała tysiaču hadoŭ