Гарманальная кантрацэпцыя і рызыка развіцця раку: якую сувязь паказалі новыя даследаванні
Доўгія гады падазравалася, што гарманальныя кантрацэптывы выклікаюць рак. Але не было доказаў і не была ясная ступень рызыкі. І вось з'явіліся новыя даследаванні.
03.10.2024 / 13:05
Фота: Patricio Nahuelhual / Getty Images
Гарманальная кантрацэпцыя — гэта прыём сінтэтычных аналагаў палавых жаночых гармонаў для падаўлення авуляцыі.
Па сваім складзе гарманальныя кантрацэптывы дзеляцца на два тыпы: гестагенныя (утрымліваюць толькі сінтэтычныя аналагі прагестагену) і камбінаваныя аральныя кантрацэптывы (утрымліваюць аналагі абодвух тыпаў жаночых гармонаў — эстрагену і прагестагену).
Існуе меркаванне, што працяглае прымяненне аральных кантрацэптываў павышае рызыку раку. Але не ўсё так адназначна.
Даследаванні паказалі, што камбінаваныя кантрацэптывы сапраўды нязначна павялічваюць рызыку раку малочнай залозы. Але яна захоўваецца толькі ў час прыёму. Пасля таго, як ён спыняецца, павышаная рызыка павольна знікае.
Вучоныя таксама выявілі ўплыў працяглага перыяду прыёму камбінаваных кантрацэптываў на развіццё раку шыйкі маткі. Пры перыядзе прыёму да 5 гадоў рызыка ўзрастае на 10%, пры выкарыстанні на працягу 5—9 гадоў — на 60% і падвойваецца пры перыядзе прыёму звыш 10 гадоў. Пасля таго, як жанчыны спыняюць прыём, яна ідзе на спад.
У той жа час, як паказала адно з апошніх даследаванняў, прымяненне камбінаваных аральных кантрацэптываў на 80% зніжае рызыку развіцця раку яечнікаў і на 50% раку эндаметрыю (унутраная слізістая абалонка цела маткі).
Спецыялісты адзначаюць, што для большасці жанчын карысць ад выкарыстання камбінаваных таблетак пераважвае рызыкі.
Прагестагенныя кантрацэптывы
Доўгі час даныя аб узаемасувязі кантрацэптываў, якія ўтрымліваюць толькі прагестаген, з ракавымі захворваннямі былі не такімі пераканаўчымі, як даныя аб камбінаваных таблетках.
Збольшага гэта звязана з тым, што іншымі формамі кантрацэпцыі карысталася не так шмат людзей, а значыць, даследчыкі не маглі сабраць досыць вялікую базу для аналізу.
Аднак з 2010 года колькасць тых, хто прымае камбінаваныя таблеткі, скарацілася, а колькасць тых, хто прымае таблеткі, якія змяшчаюць толькі прагестаген, узрасла. Па інфармацыі на 2020 год імі карысталася амаль роўная колькасць жанчын. Гэта дазволіла вучоным больш дакладна вывучыць пытанне.
Аналіз звестак з базы медыцынскіх даных Вялікабрытаніі паказаў, што выкарыстанне гарманальных кантрацэптываў, якія ўтрымліваюць толькі прагестаген, аказваюць падобны ўплыў на рызыку развіцця раку малочнай залозы, як і камбінаваныя таблеткі.
Да такіх высноў даследчыкі прыйшлі шляхам параўнання медыцынскіх запісаў амаль 10 000 жанчын, якія перанеслі рак малочнай залозы, з запісамі каля 18 000 жанчын без гэтага захворвання. Пры гэтым улічваліся такія фактары, як індэкс масы цела і спажыванне алкаголю, якія таксама павялічваюць рызыку.
Што тычыцца раку эндаметрыю, то некаторыя даследаванні паказваюць, што прагестагенныя кантрацэптывы — таксама, як і камбінаваныя, — зніжаюць яго рызыку. Але для таго, каб гэта больш упэўнена сцвярджаць, патрабуюцца дадатковыя даследаванні, таксама як і адносна таго, як уплываюць гэтыя кантрацэптывы на рак шыйкі маткі.
Галоўнае, на што звяртаюць увагу спецыялісты: для большасці жанчын перавагі кантрацэпцыі перавышаюць рызыкі. Значна большую шкоду наносіць алкаголь. Так, у Вялікабрытаніі, па інфармацыі Cancer Research UK каля 400 выпадкаў раку малочнай залозы звязаныя з прыёмам аральных кантрацэптываў, а каля 4 400 з ужываннем алкаголю.
Ужыванне алкаголю спрыяе развіццю некаторых відаў раку
Чаму так шмат маладых хварэе на рак?
Рак стаў асноўнай прычынай смерці ў багатых краінах