Miaža rastała. Šviejcaryja i Italija pierakrojvajuć kartu z-za lednikoŭ, što adstupili
Šviejcaryja i Italija byli vymušanyja pieranieści ŭčastak miažy pamiž dźviuma dziaržavami ŭ Alpach, bo źmieny hłabalnaha klimatu pryvodziać da rastavańnia lednikoŭ i źmieny formy hornych chrybtoŭ, pa jakich hety ŭčastak pralahaje, piša Bi-bi-si.
01.10.2024 / 14:31
Pik Materchorn. Fota: Jamey Keaten / AP
Častka terytoryi, jakuju zakranuli źmieny, prachodzić pa schiłach i la padnožža Materchorna — adnaho z samych vysokich pikaŭ Jeŭropy, dzie raźmieščany adzin z samych viadomych harnałyžnych kurortaŭ.
Miaža pamiž hetymi dźviuma krainami ŭ značnaj stupieni vyznačajecca ledavikovymi chrybtami abo ŭčastkami śniehu, ale rezkaje skaračeńnie pamieraŭ lednikoŭ u apošnija hady pryviało da taho, što hetyja naturalnyja miežy pačali pieramiaščacca. Źmieny adlustroŭvajuć užo realnyja hieahrafičnyja pieramieny.
Prajekt dvuchbakovaha pahadnieńnia ab pieranosie miežaŭ padrychtavała ŭ mai 2023 hoda sumiesnaja šviejcarska-italjanskaja rabočaja hrupa.
Šviejcaryja aficyjna ŭchvaliła pahadnieńnie ab źmienie miažy na minułym tydni, u piatnicu. Italii zrabić heta jašče treba.
Pa danych apošnich vymiareńniaŭ, apublikavanych u vieraśni minułaha hoda, u 2023 hodzie ledaviki Šviejcaryi stracili 4% svajho abjomu. I heta jašče nie rekordny pakazčyk: hodam raniej, za 2022-y, ledavik «užaŭsia» jašče ŭ paŭtary razy bolš (6%).
Šviejcarskaja sietka manitorynhu lednikoŭ (Glamos) štohod publikuje spravazdaču, u jakoj rekordnyja straty tłumačacca doŭhim haračym letam 2022 hoda razam ź nizkim uzroŭniem apadkaŭ (heta značyć śniehu) nastupnaj zimoj.
U piatnicu Šviejcaryja zajaviła, što pierahlad miežaŭ adpaviadaje ekanamičnym intaresam abiedźviuch krain, pakolki dapamoža im damaŭlacca ab tym, chto ź ich niasie adkaznaść za ŭtrymańnie toj ci inšaj kankretnaj pryrodnaj terytoryi.
Navukoŭcy papiaredžvajuć: kali na płaniecie stanie jašče ciaplej, rastavańnie lednikoŭ pa ŭsim śviecie niepaźbiežna paskorycca.
U minułym hodzie Glamos užo papiaredžvaŭ, što niekatoryja šviejcarskija ledaviki rastajuć tak chutka, što ich naŭrad ci ŭdasca vyratavać, navat kali pavyšeńnie hłabalnych tempieratur utrymajecca ŭ miežach 1,5C, praduhledžanych Paryžskim klimatyčnym pahadnieńniem.
Madelavańnie pakazvaje, što biez spynieńnia vykidaŭ parnikovych hazaŭ vialikija ledaviki (takija jak raźmieščany ŭ Alpach dalej ad miažy Alecki) mohuć całkam źniknuć užo praz pakaleńnie.
Na rastałych u apošnija hady šviejcarskich lednikach było zroblena mnostva znachodak.
U lipieni minułaha hoda testy paćvierdzili, što čałaviečyja pareštki, znojdzienyja niepadalok ad Materchorna, naležać niamieckamu alpinistu, jaki prapaŭ bieź viestak jašče ŭ 1986 hodzie. Alpinisty, jakija išli pa ledaviku Teadul (nad Cermatam), zaŭvažyli turystyčnyja čaraviki, jakija tyrčać ź lodu i «kipciury» skałałaza.
U 2022 hodzie na Aleckim ledniku ahalilisia abłomki samalota, jaki raźbiŭsia tam u 1968 hodzie.
U 2014 hodzie piłot hruzavoha viertalota zaŭvažyŭ na ledniku dziŭnuju plamu. Paźniej u hetym miescy znajšli cieła źnikłaha brytanskaha alpinista Džanatana Konviła.