«Ja nie moh navat zajści ŭ kramu». Były paliźviazień raskazaŭ, čym nievynosnaja «chatniaja chimija»
Vosieńniu 2023 hoda da minčuka Kiryła Ivanova ŭ kvateru ŭvarvalisia siłaviki. Padčas zatrymańnia jaho, chvoraha na epilepsiju, mocna źbivali elektrašokieram. Ciapier Kirył raskazaŭ «Viaśnie» pra rasijski trykałor i ściah SSSR u kabiniecie HUBAZiK. Jak u milicejskim busie jaho mocna źbivali, jak kanvairy zabaraniali havaryć u turmie, adkul u jaho siniaki pa ŭsim ciele. A taksama jak inśpiektary na «chatniaj chimii» imknucca adpravić palityčnych viaźniaŭ u kałoniju.
27.09.2024 / 17:16
Kirył Ivanoŭ. Fota z asabistaha archiva hieroja
Minčuka Kiryła Ivanova asudzili za kamientar pra supracoŭnika pamiežnaj słužby na dva hady «chatniaj chimii». Padčas adbyvańnia pakarańnia ŭ mužčyny ŭ telefonie znajšli listavańnie, u jakim minčuk vykazvaŭ padtrymku Ukrainie. Na Kiryła pačali mocna cisnuć i pahražali adpravić u kałoniju. Praz pahrozu niebiaśpieki mužčyna źjechaŭ ź Biełarusi.
Kirył Ivanoŭ šmat kamientavaŭ u internecie jašče i da padziej 2020 hoda. Zaŭsiody imknuŭsia nikoha nie abražać, ale časam niekatoryja rezkija słoŭcy praskakvali, kaža surazmoŭca. Kryminalnuju spravu na jaho zaviali za vosieński kamientar 2021 hoda ŭ telehram-kanale «Usy Łukašienko» pad videarolikam pra načalnika adździeła suviazi Dziaržpamiežkamiteta.
«Ja pahladzieŭ, što hety pamiežnik vyhladaje vielmi maładym, a ŭžo maje zvańnie pałkoŭnika. Napisaŭ: «Nie śliškom li mołod etot vypierdyš dla pałkana?»
«Zatknisia, žyvioła». Zatrymańnie
Praz dva hady paśla napisańnia kamientara, u kastryčniku 2023 hoda, da Kiryła ŭ kvateru pryjšli «ludzi ŭ maskach». Supracoŭniki HUBAZiK a siomaj ranicy vyłamali dźviery ŭ tambury i pačali łamacca ŭ dźviery kvatery.
«Ja vyrašyŭ adčynić im dźviery. Da mianie ŭłamalisia piać čałaviek u poŭnaj amunicyi. Pieršy byŭ sa ščytom i nakiravaŭ na mianie pistalet. Mianie adrazu pakłali na padłohu, ruki za śpinu. Nichto nie pradstaviŭsia. Na luboje słova ŭ ich bok ja atrymlivaŭ udar pa nahach i abraźlivaje: «Zatknisia, žyvioła».
Ja skazaŭ im, što ničoha padpisvać nie budu, pakul nie pryjduć paniatyja. Adzin ź siłavikoŭ advioŭ mianie ŭ vanny pakoj i kaža: «Ty ŭvohule razumieješ, chto da ciabie pryjechaŭ?» I dalej pačaŭ mianie mocna źbivać. Biŭ rukami pa tvary, u žyvot.
Siłaviki navat nie paviedamili, z-za čaho jany pryjšli da mianie. Ja vielmi doŭha ź ich vyciahvaŭ, u čym uvohule sprava. U adkaz adzin ź ich spytaŭ: «Ty ŭ internecie roznuju chu*niu pisaŭ?» Tolki ŭ kabiniecie HUBAZiK na dopycie mnie ŭžo skazali kankretnuju pryčynu».
«Ty što, zmahar?» U busie bili nahami i elektrašokieram
Paśla vobšuku siłaviki pasadzili Kiryła na padłohu busa, dzie pačali mocna źbivać nahami i elektrašokieram. Staršy siłavik sieŭ śpieradu i daŭ zahad kaleham: «Z hetym treba pahavaryć. Zanadta jon borzy». Kirył znachodziŭsia na prystupkach na ŭvachodzie ŭ bus, a siłavik pierasoŭvaŭsia pa prachodzie i biŭ z razhonu. Mužčynu pytali: «Ty što, zmahar?» — i adrazu bili nahoju ŭ tvar.
«Taksama mianie dvojčy źbivali elektrašokieram, ad jakoha zastalisia mocnyja ślady na ruce, nazie i žyvacie. Siłaviki adrazu spytali, ci ja maju chraničnyja zachvorvańni. Kali daviedalisia, što ŭ mianie epilepsija, to zahadali pamienšyć razrad elektrašokiera. U mianie pytali, kaho ja padtrymlivaju ŭ vajnie. Ja adkazaŭ, što ja za Ukrainu. Tady siłaviki sa ździekam pytali: «Moža ty jašče i za Izrail?». I pra «dzie vy byli 8 hadoŭ?» taksama było. Pytali, kali pačałasia Druhaja suśvietnaja, a kali Vialikaja ajčynnaja vojny».
U kabiniecie visieŭ rasijski trykałor i ściah SSSR. Dopyt u HUBAZiK
Dalej Kiryła pavieźli na dopyt u adździaleńnie HUBAZiK. Praz zachvorvańnie epilepsijaj mužčyna maje prablemy ź viestybularnym aparatam — jon drenna pierasoŭvajecca pa leśvicy.
«Ja byŭ u kajdankach i paprasiŭ ich rasšpilić, kab trymacca za parenčy. U adkaz siłavik vielmi mocna dva razy ŭdaryŭ mianie ŭ ściahno. Heta byŭ samy balučy ŭdar, paśla jakoha zastaŭsia vialiki siniak na ŭsio ściahno».
U kabiniecie z Kiryłam razmaŭlali vielmi vietliva i navat nazyvali jaho na «Vy». Surazmoŭca miarkuje, što heta mahła być hulnia ŭ «dobrych palicejskich». Bo, jak jon kaža, «drennyja» ź im užo parazmaŭlali. Načalnik, jaki zajšoŭ u kabiniet, tłumačyŭ źbićcio Kiryłu «dvaravymi» paniaćciami.
«Mnie narešcie patłumačyli, za što mianie zatrymali. Razmaŭlali spakojna i biez abrazaŭ. Dalej u kabiniet zajšoŭ niejki načalnik i pytaje: «Kali b ty ŭ dvary kamuści tak skazaŭ, jak napisaŭ u kamientary? Napeŭna, adrazu atrymaŭ by. Voś i atrymlivaj ciapier». U ich tak usio napaŭzładziejskaje», — kaža surazmoŭca.
U adździaleńni visieli rasijski trykałor i ściah SSSR, a taksama partrety Stalina i Dziaržynskaha.
«Mianie heta vielmi zasmuciła. Nie biełarusy heta».
Siłaviki namahalisia «raskrucić» Kiryła, kab jon nahavaryŭ na siabie i pryznaŭsia ŭ tym, čaho nie rabiŭ. Jamu abiacali, što ŭsie epizody pojduć u adnu kryminalnuju spravu. U advarotnym vypadku pahražali zavieści jašče adnu spravu.
«Supracoŭniki izalatara pabačyli, što ja ŭvieś amal sini». IČU na Akreścina
Paśla karotkaha vizitu ŭ Śledčy kamitet Kiryła advieźli ŭ izalatar na Akreścina.
«Padčas ahladu ja raspranuŭsia i supracoŭniki izalatara ŭbačyli, što ja ŭvieś amal sini. Jany adrazu spytali, adkul hetyja siniaki. Ja skazaŭ, što heta ichnija kalehi tak pastaralisia».
Spačatku Kiryła na niekalki dzion źmiaścili ŭ zvyčajnuju kamieru, paśla čaho pieraviali ŭ karcar.
«U adnamiesnym karcary nas było 10 čałaviek i ŭsie palityčnyja. Tam ja taksama pravioŭ troje sutak. Tam tak mała miesca, što navat nie ŭsie mohuć źmiaścicca na padłozie».
Adsutnaść snu było samym ciažkim vyprabavańniem dla Kiryła. Kožnuju noč a druhoj i čaćviortaj hadzinie viaźniaŭ budzili na pravierki. Dniom nielha było spać i lažać na łožku, kaža surazmoŭca.
«U Žodzinie skažaš, što nichto ciabie nie źbivaŭ»
Pierad adpraŭkaj u žodzinskuju turmu kanvairy pabačyli siniaki Kiryła i skazali, kab ni ŭ jakim razie nie kazaŭ pa prybyćci, što jaho źbivali siłaviki. U turmie nie prymajuć viaźniaŭ u źbitym stanie, kaža surazmoŭca. A ŭ IČU na Akreścina byli značna horšyja ŭmovy, čym u Žodzina, tamu, kab Kiryła nie adpravili nazad u izalatar, jon vyrašyŭ pasłuchacca kanvairaŭ. Minčuk pravioŭ u źniavoleńni da suda try miesiacy.
Žodzinskaja turma №8. Fota Alesia Łapickaha
«Kanvairy spačatku navat padumali, što ŭ mianie niejki «nizki» artykuł i mianie za heta źbili sami viaźni. Ale kali zazirnuli ŭ spravu, to ŭsio sami zrazumieli.
U zvyčajnych zekaŭ da palityčnych było niejtralnaje staŭleńnie. «Chiba heta złačyncy? Znajšli kaho sadžać», — kazali jany. Heta byli pieravažna rabaŭniki kramaŭ i inšyja. Ahułam dobryja ludzi z drennymi ŭčynkami. Jak ty tam siabie pavodziš, tak da ciabie i staviacca».
Apošni tydzień pierad sudom surazmoŭca paśpieŭ adbyć na Vaładarcy. Kirył bačyŭ, jak administracyja rychtavała SIZA da pierajezdu ŭ novy budynak u Kaladzičy i zabirała z kamier televizary. Ich prahlad viaźni zamianili vyvučeńniem anhlijskaj movy i razhadvańniem krasvordaŭ, jakija tam byli na vahu zołata, kaža mužčyna.
«Na Vaładarcy ja ŭžo prasiŭsia ŭ kankretnuju kamieru. Adzin bandyt paprasiŭ mianie pieradać pryvitańnie siabru, jaki siadzieŭ u toj samaj kamiery na Vaładarcy. Na dziva, mianie tudy i zasialili».
Kirył raskazvaje, što na Vaładarcy staŭleńnie kanvairaŭ da viaźniaŭ było davoli łahodnym. Da taho ž u minskim SIZA možna było dniom lažać na łožku, čaho nielha było navat ujavić u žodzinskaj turmie.
«Narešcie ja prajdusia pa vulicy». Sud
Pierad sudom Kirył zdaŭ usie rečy na skład. Jamu vydali arkuš papiery, asadku i buterbrod. Tym, chto jedzie na pasiadžeńnie, śniadanak prynosiać raniej, čym inšym.
«Moj sud byŭ u Maskoŭskim rajonie. Mianie zranku pasadzili ŭ vuzkaje ciesnaje pamiaškańnie, dzie ja doŭha čakaŭ pačatku pracesu. Akno było pad samaj stollu. Łaŭka admysłova zroblenaja niazručnaj, kab na joj nielha było palažać. Ale ŭ mianie ŭsio adno atrymałasia. Ja čakaŭ abviaščeńnia prysudu niedzie 3-4 hadziny. Heta było vielmi stamlalna. Byvałyja zeki ŭ turmie kazali: «Rychtujsia da horšaha. Kali lepšaje zdarycca, to i dobra». Tamu ja rychtavaŭsia da kałonii».
Kiryła pryjechali padtrymać svajaki i siabry. Pryznačyli jamu dva hady «chatniaj chimii».
«Spačatku ja byŭ u ejfaryi. Navat nie viedaŭ, što skazać svajakam. Pieršaje, što padumaŭ: narešcie ja prajdusia pa vulicy. Kali vyjšaŭ, było adčuvańnie, niby paru hadzin adsutničaŭ. Adzinaje, što śnieh paśpieŭ vypaści», — uzhadvaje surazmoŭca.
«Ja navat nie moh zajści ŭ kramu». «Chatniaja chimija»
Pa vyzvaleńni surazmoŭca staŭ na ŭlik. Jahonym inśpiektaram byŭ Šalik Illa Andrejevič. Imia siłavika ŭniesiena ŭ «Čornuju knihu Biełarusi», čym inśpiektar vielmi hanaryŭsia, raskazvaje Kirył.
Kožny paniadziełak Kirył prychodziŭ u inśpiekcyju adznačacca. Ahułam ź im prychodziła kala 130 palitviaźniaŭ.
«My ŭsie siadali ŭ aktavaj zale adździaleńnia milicyi, i nas kožnaha nazyvali pa proźviščy. Padychodziš, raśpisvaješsia, siadaješ na miesca. Pakul usich nie nazavuć, ty nikudy nie idzieš».
U inśpiekcyi Kiryłu dali try tydni, kab jon aficyjna ŭładkavaŭsia na pracu. Jak raskazvajuć byłyja palitviaźni, pracadaŭcy vielmi nieachvotna biaruć novych supracoŭnikaŭ, jakija adbyvajuć «chimiju». Surazmoŭcu paščaściła ŭładkavacca pa śpiecyjalnaści ŭ pryvatnuju firmu.
Pa ŭładkavańni na pracu Kiryłu źmienšyli kolkaść volnaha času.
«Da pracaŭładkavańnia ŭ mianie byŭ volny čas z 16-j pa 18-ju hadzinu. Paśla hrafik źmianiŭsia. Z 17-j pa 18-ju hadzinu ja musiŭ paśpieć dajechać da domu. I jašče hadzina vydzialałasia dla volnaha času. Pry hetym padčas darohi damoŭ ja nie mieŭ prava nikudy zachodzić. Ja nie moh navat zajści ŭ kramu. Inśpiektar za hetym vielmi sačyŭ» — raskazvaje Kirył.
Padčas adbyvańnia «chatniaj chimii» da palityčnych časta prychodziać z pravierkami ŭ načny čas. Kirył nie staŭ vyklučeńniem.
«Praz toje, što ŭ mianie epilepsija, ja nie mahu chutka padymacca z łožka. A pakul praviaralščyki zvoniać u damafon, treba paśpieć pračnucca i dabiehčy da trubki. Heta ŭsio było niepryjemna i niervova dy dadatkova abciažarvała žyćcio».
«Ty što, bł*dź! Rasijskaja armija dla ciabie pačvary?» Adjezd ź Biełarusi
Tak Kirył adpracavaŭ amal paŭhoda. Akramia paniadziełkavych schodaŭ byłych viaźniaŭ pieryjadyčna źbirali pa čaćviarhach, dzie čytali lekcyi ad Čyrvonaha kryža i na roznyja sacyjalnyja temy.
«Hetyja lekcyi byli karysnyja pieravažna dla tych vyzvalenych, jakim nie było kudy padacca i jakim była patrebnaja padtrymka. Dla nas, chto pracavaŭ, heta byŭ dadatkovy «hiemaroj», bo treba było znoŭ adprošvacca z pracy».
Na adnym z takich schodaŭ usim skazali iści, akramia palityčnych.
«Nam zahadali zdać telefony na pravierku. Pravieryli. Zdajecca, usio było dobra. A ŭžo viečaram mnie patelefanavali i vyklikali na nastupny dzień u inśpiekcyju. Tam mnie zdalok pačali zadavać pytańni palityčnaha charaktaru: na jakich resursach ja pisaŭ kamientary i jakoha jany byli źmiestu.
Razam sa starym inśpiektaram mianie apytvaŭ novy, taksama Illa Andrejevič, ale pa proźviščy Kłok. Voś heta miarzota poŭnaja. Jon staŭ raspytvać pra svajakoŭ. A ŭ mianie baćka były palitviazień, a brat u Polščy.
Kali jon pra heta pačuŭ, to staŭ ź mianie kpić i vyrašyŭ pravieryć telefon. A tam ubačyŭ u fejsbuku žoŭta-błakitnuju avatarku majoj stryječnaj ciotki z Ukrainy. Palez u našuju ź joj pierapisku. A ja tam vykazvaŭsia pra złačynstvy rasijskaj armii:
— Rasijskaja armija zabivaje i hvałcić dziaciej. Dzie ichniaja carkva?
— Dyk carkva i pakryvaje hetych pačvar.
Hety Kłok jak zaravie na mianie: «Ty što, bł*dź! Rasijskaja armija dla ciabie pačvary? Dyk ty zmahar?»
Inśpiektary pačali praviarać Kiryła na zapisach kamier videanazirańnia. Šukali, ci nie ŭdzielničaŭ toj u pratesnych akcyjach. A taksama zahadali kožny dzień chadzić na pravierki. Raz u dzień jany pa čarzie praviarali z dapamohaj admysłovych botaŭ kožnuju z sacsietak Kiryła. Šukali kamientary i łajki, kaža surazmoŭca.
«Adrazu paśla toj razmovy ja pryniaŭ rašeńnie źbiahać, bo ničym dobrym heta b nie skončyłasia. Inśpiektary mnie adkryta pahražali, što ja pajedu ŭ kałoniju. Uvieś niepraciahły čas, pakul ja rychtavaŭsia da adjezdu, ja štodzień chadziŭ da ich na pravierki».
U vyniku Kirył źjechaŭ ź Biełarusi i ciapier naładžvaje novaje žyćcio ŭ adnoj ź jeŭrapiejskich krain.
Pravaabaroncu Nastu Łojku etapujuć u minskaje SIZA
Što prapanavać Łukašenku za palitviaźniaŭ? Sprečka Stryžaka z Chomič
Były palitviazień raskazaŭ pra ciažki stan zdaroŭja Alaksandra Fiaduty