U raskopkach na Miency čarhovaja siensacyja: znajšli mohiłki XI stahodździa
Pachavańni ŭnutry haradskich umacavańniaŭ u rańniechryścijanski pieryjad śviedčać pra toje, što tut byli pachavanyja ludzi z vysokim statusam u hramadstvie, piša Sputnik.
28.08.2024 / 20:22
Fota: Sputnik
Staražytny pahost
«My zrabili niečakanuju znachodku, pra jakuju navat nie mahli zdahadvacca. U kucie profilu raskopu my znajšli ślady noh čałavieka ŭ pachavańni. My pačali raskryvać susiednija jamy i vyjavili ŭ ich pachavańni», — raskazaŭ karespandentu Sputnik zahadčyk adździeła archieałohii Siarednich viakoŭ i Novaha času Instytuta historyi NAN Andrej Vajciachovič.
Pavodle jaho słoŭ, na hety momant vyjaŭlenyja dva poŭnyja pachavańni i frahmient jašče adnaho. Jany znachodziacca ŭ mahilnych jamach i pierakrytyja kulturnym płastom epochi staražytnaruskich kniastvaŭ.
«My možam z upeŭnienaściu havaryć pra toje, što hetyja pachavańni XI-XII stahodździaŭ», — źviarnuŭ uvahu kiraŭnik raskopak.
Rannija chryścijanie
Andrej Vajciachovič asabliva adznačyŭ, što ŭ staražytnych haradach unutry haradskich ścien prosta tak nichto nie ładziŭ mohiłki. Jany mahli źjavicca tolki pry adnoj umovie: kali ŭ horadzie była carkva. Tolki kala jaje ścien možna było ździajśniać pachavańni.
«Takich prykładaŭ šmat. Dapuścim, Hrodzienskaja Kałoža. Tam praktyčnaja ŭsia terytoryja ŭzdoŭž ścien u pachavańniach», — skazaŭ archieołah.
Na jahonuju dumku, zroblenaja znachodka źjaŭlajecca prykładam kłasičnych rańniechryścijanskich mohiłak kala chrama. Tut u horadzie chram byŭ niedaloka ad ujezdu ŭ haradzišča z zachodniaha boku.
Pachavańni kala chrama byli statusnymi i tut mahli być pachavanyja tolki pradstaŭniki miascovaj elity. Tym bolš, što ŭ XI-XII stahodździach chryścijanstva jašče nie było masavym i ludziej praciahvali chavać u kurhanach, u tym liku i tut.
Fota: Sputnik
Samaja staražytnaja carkva
«Tut mahli być pachavanyja śviatary ci ludzi, źviazanyja z carkvoj. Heta pakul tolki zdahadka, tamu što ŭsie pachavańni iduć bieź invientara. Rannija chryścijanie tut u procivahu pahanstvu ličyli, što čałaviek pavinien adychodzić tak, jak pryjšoŭ u hety śviet — bieź ničoha», — rastłumačyŭ Andrej Vajciachovič.
Jon miarkuje, što tut, na haradziščy na Miency, znachodziłasia samaja staražytnaja chryścijanskaja carkva ŭ hetym rehijonie. Ciapier nieabchodna jaje łakalizavać, što budzie dastatkova składana zrabić, pakolki jana, napeŭna, była draŭlanaj.
Pavodle słoŭ navukoŭca, kamienny chram u Vysokim Siaredniavieččy budavać było ciažka, doŭha i doraha. U Miensku na Śvisłačy kamienny chram pačali budavać u kancy XII stahodździa i tak i nie dabudavali. Sprava abmiežavałasia padmurkam. Kamienny chram mahli sabie dazvolić tolki takija harady, jak Połack.
Znojdzienyja raniej šmatlikija nacielnyja kryžyki i pradmiety, jakija havorać pra vysoki status uładalnikaŭ, razam z vyjaŭlenym mohiłkami dazvalajuć zrabić vysnovu, što tut byŭ rańniechryścijanski centr. Pryčym kryžyki byli jak skandynaŭskaha typu kanca Ch stahodździa, tak i kijeŭskaha z emalami, jakija adnosiacca da XI-XII stahodździaŭ.
«Usie hetyja znachodki śviedčać, što chryścijanstva tut užo paśla pryniaćcia chryścijanstva na Rusi raźvivałasia. Luby horad u Siaredniavieččy ŭ pieršuju čarhu byŭ centram chryścijanizacyi», — padsumavaŭ Andrej Vajciachovič.