Як праверыць кавун на нітраты ў хатніх умовах і ці шкодзяць яны арганізму
У Беларусі ў самым разгары сезон кавуноў. Але асалода ад смачнага кавуна можа быць сапсаваная непрыемнымі нечаканасцямі — напрыклад, атрутаю. Гэтым летам у Беларусі ўжо было некалькі такіх выпадкаў. А як жа выбраць добры і смачны кавун, каб не патрапіць у шпіталь? Што такое нітраты і пестыцыды? Можна як-небудзь праверыць наяўнасць таксінаў ці іншых шкодных рэчываў у кавуне ў хатніх умовах? На гэтыя і іншыя пытанні «Еўрарадыё» адказвае вучоны-хімік Сяргей Бесараб.
27.08.2024 / 14:50
Фота: vecteezy.com
Што трэба ўлічваць пры выбары кавуна?
Хімік адзначае, што ў самую першую чаргу неабходна звяртаць увагу на мікрабіялагічную гігіену.
— Напрыклад, калі ў чалавека выявілі кішэчную інфекцыю — гэта значыць, што кавун быў не вельмі добра памыты ці нешта трапіла ўнутр. Трэба заўсёды ўважліва глядзець, каб не было ніякіх парэзаў і трэшчын. А самы горшы варыянт — гэта калі кавун быў куплены ў разрэзаным стане.
Плод павінен быць абсалютна цэласным, а дома яго трэба вельмі добра памыць і можна нават працерці перакісам вадароду ці слабым растворам гіпахларыта натрыю («Белізна»), яна працуе як акісляльнік і знішчае ўсе бактэрыі.
Як у хатніх умовах праверыць кавун на нітраты?
Бесараб адзначае, што ў хатніх умовах можна вызначыць прысутнасць у кавуне нітратаў. Гэтыя неарганічныя рэчывы прысутнічаюць у жывых арганізмах. У іх захоўваецца азот, а без яго немагчыма ўтварэнне нуклеінавых кіслот, бялкоў і іншых важных злучэнняў.
Убачыць наяўнасць нітратаў можна, напрыклад, калі кавун разрэзаць, кажа хімік.
— Калі яго ўнутранасці выглядаюць ярка-чырвонымі і нават з фіялетаватым адценнем — гэта індыкатар наяўнасці нітратаў. Калі валокны, якія сустракаюцца ўнутры кавуноў жоўтага, а не белага колеру — гэта індыкатар наяўнасці нітратаў.
І калі пры разрэзе паверхня кавуна падобная на гладзі, як шкло — гэта таксама індыкатар таго, што кавун гадаваўся з дапамогай нітратаў, таму што пры нармальных умовах яна павінна іскрыцца, нібы рассыпаны цукар.
А яшчэ наяўнасць нітратаў можна адзначыць з дапамогай рэактыва Грыса, які ў прысутнасці нітратаў дае вельмі заўважную чырвоную афарбоўку.
Ён выкарыстоўваецца ў звычайных тэст-палосках, якія можна набыць у буйных вытворцаў хімічнай прадукцыі, ці нават крамах акварыумістыкі.
— Многія кажуць, маўляў, нітраты — гэта заўсёды дрэнна, але ж у медыцыне складаныя эфіры нітратаў выкарыстоўваюцца вельмі шырока — адзін з найбольш вядомых — гэта нітрагліцэрын, які ядуць усе.
І атрымліваецца такое непаразуменне: з адного боку, баяцца нітратаў у кавунах, а з другога — п’юць іх добраахвотна.
Але часам іх прысутнасць можа прыводзіць нават да анказахворванняў, а таксама выклікаць такое захворванне, як цыяноз. І гэта адна з самых вялікіх небяспек, асабліва для малых дзяцей.
А што такое пестыцыды? Яны бяспечныя?
Па словах нашага суразмоўцы, нітраты і пестыцыды — прынцыпова розныя рэчы, і мяшаць іх у адну кучу няправільна.
— Напрыклад, пестыцыды — гэта штучныя рэчы, т.з. ксенабіётыкі, у звычайным стане ў жывых арганізмах яны адсутнічаюць, і часцей за ўсё іх выкарыстоўваюць, каб дапамагчы хворым раслінам. Нядаўна быў выпадак, калі ў Расіі людзі нібыта атруціліся кавунамі, якія апрацоўваліся пестыцыдам пад назвай цыгалатрын.
Я адразу ж сказаў, што атруціцца цыгалатрынам проста немагчыма — трэба з’есці мінімум грамаў пяць гэтага рэчыва, і то не факт, што яшчэ атруцішся. Таму часта гэта бываюць звычайныя правакацыі з боку медыя, калі нават няшкодныя пестыцыды выстаўляюцца за шкодныя.
Агулам гэта велізарная група рэчываў, якая налічвае тысячы ўзораў, як вельмі небяспечных, так і абсалютна бясшкодных.
Але высветліць, што менавіта можа ўтрымлівацца ў канкрэтнай садавіне і гародніне — гэта велізарная частка працы, прасцей арыентавацца на рэпутацыю крамы ці пастаўшчыка.