Што адбылося з палітвязнем Пятром Старацітаравым, адным з самых багатых бізнэсменаў Гомельшчыны?
Чалавеку з цяжкімі хваробамі, які перанёс у СІЗА інсульт, прысудзілі 5 гадоў зняволення. А праз месяц раптоўна выкраслілі са спісу «тэрарыстаў». Што гэта можа значыць?
05.09.2024 / 19:59
Пётр Старацітараў. Фота: «Укантакце»
Пётр Старацітараў уваходзіў у топ-50 самых багатых бізнэсменаў Гомельшчыны. Ураджэнец мястэчка Церахаўка пад Добрушам, ён пабудаваў буйны бізнэс у Мазыры — яго кампанія «Лотас» выпускала жалезабетонныя вырабы, газасілікатныя блокі, займаўся мэбляй. У найлепшыя часы на прадпрыемстве было да 1200 супрацоўнікаў. У «Лотаса» былі свой кар’ер у Мазырскім раёне і філіялы ў Расіі. Сам Старацітараў быў праваслаўным мецэнатам, таксама пералічваў грошы на дапамогу жывёлам.
Усё ў жыцці 65-гадовага бізнэсмена змянілася пасля пачатку расійскай агрэсіі ва Украіне. Старацітараў меў выразную антываенную пазіцыю, якую трансляваў праз сацсеткі, у прыватнасці, праз свой акаўнт у фэйсбуку. Гэта і стала прычынай крымінальнага пераследу.
6 лютага 2023 года Пятра Старацітарава затрымалі супрацоўнікі ГУБАЗіКа. Злівачны міліцэйскі канал выклаў відэа з яго ўдзелам.
Яму інкрымініравалі ажно пяць артыкулаў:
- ч. 1 арт. 368 — абраза прэзідэнта;
- ч. 1 арт. 367 — паклёп у дачыненні да прэзідэнта;
- ч. 3 арт. 361 — заклікі да санкцый ці іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Беларусі;
- арт. 369-1 — дыскрэдытацыя Беларусі;
- ч. 1 арт. 130 — распальванне варожасці.
Яшчэ да затрымання ў Старацітарава былі значныя праблемы са здароўем — бранхіяльная астма, артэрыяльная гіпертэнзія, — а ў зняволенні яны абвастрыліся. Тым не менш яго працягвалі трымаць за кратамі. Падчас знаходжання ў СІЗА у бізнэсмена здарыўся інсульт, увесь час ён праводзіў у медчасці СІЗА.
Нягледзячы на ўсё гэта, 21 жніўня 2023 года суддзя Яўген Шаршнёў на закрытым працэсе прысудзіў Старацітараву пяць гадоў калоніі.
10 лістапада 2023 года адбыўся разгляд апеляцыйнай скаргі бізнэсмена ў Вярхоўным судзе. Старшыня судовай калегіі Павел Каршуновіч пакінуў прысуд нязменным, і той уступіў у законную сілу. Услед за гэтым КДБ дадаў бізнэсмена ў спіс «тэрарыстаў».
14 снежня 2023 года адбыўся яшчэ незаўважаны суд над бізнэсменам — пра «іншыя пытанні, звязаныя з прывядзенням прысуду ў выкананне». Што гэта магло быць? Хутчэй за ўсё, альбо выпраўленне дробнай недакладнасці ў прысудзе, альбо просьба пра адмену прысуду ў сувязі з цяжкай хваробай.
Такія сітуацыі — калі чалавека з вынесеным прысудам і крытычным станам здароўя адпраўляюць дадому з калоніі (ці СІЗА) — здараюцца. Камісія прыходзіць да высновы, што медыцынская дапамога больш не мае сэнсу і не дасць ніякага выніку. Але гэтыя выпадкі адзінкавыя.
У любым разе невядома, чым скончыўся той дадатковы суд над бізнэсменам.
Аднак неўзабаве — не адразу, а праз месяц, — 18 студзеня 2024 года, Старацітарава прыбралі са спісу «тэрарыстаў». Гэта і стала дадатковай зачэпкай, каб высветліць, што адбылося з палітвязнем.
Рэч у тым, што ёсць толькі некалькі прычын, каб чалавек у Беларусі перастаў быць «тэрарыстам». У адпаведнай пастанове Савета міністраў пералічаныя восем пунктаў, з якіх да фізічных асобаў, асуджаных у Беларусі, можа падыходзіць чатыры:
- адмова ад пераследу на этапе следства (спыненне справы);
- адмена прысуду праз адсутнасць складу злачынства;
- наяўнасць пагашанай судзімасці;
- смерць чалавека.
Што з гэтага пасуе да сітуацыі Старацітарава? Незразумела, хоць, вядома, мы спадзяемся на лепшыя варыянты.
Калі ўявіць, што Старацітарава сапраўды адпусцілі 14 снежня 2023 года, то, згодна з законам, судзімасць з яго мусіла б здымацца цягам пяці гадоў (датэрмінова — праз два з паловай), бо адно са «злачынстваў», у якім яго вінавацілі, лічыцца цяжкім. Такім чынам, яго судзімасць не магла зняцца.
Усе іншыя людзі, выключаныя раней з «тэрарыстычнага» спісу, цалкам адбылі тэрмін і змаглі праз нейкі час пагасіць судзімасць. Акрамя Рамана Пратасевіча, якога сваім указам гучна памілаваў Лукашэнка. А вось пра Старацітарава падобных навінаў няма.
Пра бізнэсмена з таго часу ўвогуле нічога не чуваць. Ён не з'явіўся ў сацсетках, усе старыя кантакты, якія мы знайшлі з дапамогай праекта Digital intelligence team, неактыўныя. Сайт кампаніі і яе тэлефоны недаступныя, хоць на момант, калі выходзіла міліцэйскае відэа са Старацітаравым, яны працавалі.
Калі вам штосьці вядома пра лёс Пятра Старацітарава, просім паведаміць у «Нашу Ніву». Мы ўсведамляем права сям'і захоўваць таямніцу прыватнага жыцця, але лічым, што лёс кожнага палітвязня мае выключную грамадскую значнасць.
Расказваем, як даведацца, дзе і каму вы ставілі лайкі ў сацсетках, і перастрахавацца