Akramia niemca Kryhiera, da śmiarotnaha pakarańnia ŭ postsavieckaj Biełarusi prysudzili jašče 12 inšaziemcaŭ. Ale jość niuansy
Hramadzianin Hiermanii Ryka Kryhier — nie pieršy inšaziemiec, jakoha prysudzili da rasstrełu ŭ historyi sučasnaj Biełarusi. «Miedyjazona» z dapamohaj «Kibierpartyzan» znajšła jašče 12 čałaviek, jakim była pryznačanaja vyšejšaja miera. Usie hetyja prysudy pryjšlisia na pieršaje dziesiacihodździe paśla razvału SSSR.
24.07.2024 / 17:49
Ilustracyja: Mila Grabowski / Miedyjazona
Varta adznačyć, što ŭ toj pierachodny pieryjad adrazu paśla raspadu SSSR pytańni hramadzianstva dla mnohich ludziej byli vyrašanyja nie asabliva vyrazna, i tamu adnaznačna śćviardžać, što ŭsie nižej pieraličanyja asoby byli hramadzianami inšych krain, nie vypadaje.
Pavodle biełaruskaha zakanadaŭstva, aŭtamatyčna hramadzianami krainy paśla raspadu SSSR rabilisia tyja asoby, jakija pastajanna žyli na terytoryi Biełarusi na stanie na 12 listapada 1991 hoda. Kali da 17 žniŭnia 2002 hoda hetyja ludzi atrymlivali hramadzianstva inšaj krainy, to biełaruskaje hramadzianstva jany tracili, ale kali ničoha nie rabili — to zastavalisia pry im. Miesca naradžeńnia čałavieka značeńnia pry hetym nie mieła, brałasia pad uvahu tolki miesca jahonaha pražyvańnia.
«Miedyjazona», adnak, ličyć inšaziemcami ŭsich tych, u kaho ŭ prysudzie miescam naradžeńnia była paznačanaja nie Biełaruś. Arhanizacyja Belpol pravieryła ludziej z hetaha śpisu, i miarkujučy pa danych ź sistemy AIS «Pašpart», biełaruski pašpart jany nie atrymlivali. Ale pakolki ŭ 1990-ja možna było biez usialakich prablem žyć u Biełarusi i z savieckim pašpartam bieź niejkich u im paznak, to i heta nie jość vyrašalnym arhumientam na karyść taho, što hetyja ludzi dakładna byli hramadzianami inšych krain.
Rasijanie
«Miedyjazona» znajšła 5 vychadcaŭ z Rasii, jakich biełaruskija sudy prysudzili da śmiarotnaha pakarańnia. Troje ź ich byli rasstralanyja. U dačynieńni da jašče dvuch čałaviek nieviadoma, ci byŭ pryviedzieny prysud u vykanańnie.
U 1994 hodzie Viciebski abłasny sud prysudziŭ da rasstrełu Viktara Kuźmickaha, uradženca Omskaj vobłaści. Jaho abvinavacili ŭ zabojstvie, kradziažy, chulihanstvie, drobnym kradziažy i kradziažy majomaści šlacham machlarstva. U 1995 hodzie 36-hadovaha Kuźmickaha rasstralali.
Alaksieja Butakova ź Irkuckaj vobłaści toj ža sud prysudziŭ da vyšejšaj miery pa artykule ab zabojstvie ŭ 1996 hodzie. Za 4 hady da hetaha jon byŭ asudžany na 2 hady pazbaŭleńnia voli z adterminoŭkaj. U 1998 hodzie va ŭzroście 22 hadoŭ Butakova rasstralali.
14 žniŭnia 1996 hoda Brescki abłasny sud prysudziŭ uradženca Śviardłoŭskaj vobłaści Eduarda Kardziukova da śmiarotnaha pakarańnia. Jaho abvinavacili ŭ kradziažy dziaržaŭnaj majomaści, vykradańni abo paškodžańni dakumientaŭ, niezakonnym abarocie zbroi, padrychtoŭcy da paškodžańnia dziaržaŭnaj majomaści, zabojstvie. 5 listapada 1998 hoda 24-hadovaha Kardziukova rasstralali.
U červieni 1994 hoda Homielski abłasny sud prysudziŭ da rasstrełu ŭradženca Branskaj vobłaści Uładzimira Jakavienki. Jaho abvinavacili ŭ zabojstvie. 14 lutaha 1995 hoda prysud ustupiŭ u zakonnuju siłu, pra jaho abskardžańnie, jak i pra pryviadzieńnie ŭ vykanańnie nie paviedamlajecca.
Nieviadoma i toje, ci byŭ pryviedzieny ŭ vykanańnie prysud u dačynieńni da Ramana Bałonina z Pskoŭskaj vobłaści. 30 krasavika 1998 hoda Viciebski abłasny sud prysudziŭ jaho da rasstrełu pa artykule ab zabojstvie. Raniej jon byŭ sudzimy i vyjšaŭ na volu pa ŭmoŭna-daterminovym vyzvaleńni.
Valeryja Michajłava rodam z Tatarskaj ASSR 28 kastryčnika 1994 hoda Brescki abłasny sud prysudziŭ da rasstrełu pa artykułach ab kradziažy, padrychtoŭcy da kradziažu i zabojstvie. Ci byŭ pryviedzieny prysud u vykanańnie, nieviadoma.
Ukraincy
Za ŭsiu historyju niezaležnaj Biełarusi da rasstrełu prysudzili dvaich vychadcaŭ z Ukrainy; adnamu ź ich prysud źmiakčyli, što było z druhim, nieviadoma. Ihara Jakimienku z Chmialnickaj vobłaści ŭ 1992 hodzie sudziŭ vajskovy trybunał Biełaruskaj vajskovaj akruhi. Pa artykułach ab zabojstvie, parušeńni statutnych pravił vartavoj słužby, jakija paciahnuli škodnyja nastupstvy, niezakonnym abarocie zbroi i deziercirstvie jaho prysudzili da rasstrełu. Ukazam Prezidyuma Viarchoŭnaha Savieta RB śmiarotny prysud zamianili na 20 hadoŭ kałonii asablivaha režymu.
Siarhiej Marynienka naradziŭsia ŭ Łuhanskaj vobłaści. 8 lutaha 1996 hoda Viciebski abłasny sud prysudziŭ jaho da rasstrełu pa artykule ab razboi i zabojstvie. 22 lutaha 1996 hoda jon byŭ nakiravany ŭ SIZA № 1 Minska, što było dalej, nie ŭdakładniajecca.
Uradžency Hruzii, Kyrhyzstana, Łatvii, Kazachstana
Tenhiz Kutarba naradziŭsia ŭ Abchazskaj ASSR, što ŭvachodziła ŭ skład Hruzii. 21 lipienia 1993 hoda Brescki abłasny sud prysudziŭ jaho da rasstrełu pa artykule ab niezakonnym abarocie zbroi i naŭmysnym zabojstvie z chulihanskich pamknieńniaŭ. 11 sakavika nastupnaha hoda 31-hadovaha Kutarbu rasstralali.
18 studzienia 1994 hoda Viciebski abłasny sud pryhavaryŭ Aleha Bykava rodam z Kyrhyzstana da rasstrełu pa artykule ab zabojstvie, zhvałtavańni i kradziažy. 26 krasavika 1995 hoda 33-hadovaha asudžanaha rasstralali.
Uradženca Ryhi Hienadzia Dympiersa sudziŭ toj ža Viciebski abłasny sud. 24 lutaha 1994 hoda vychadca z Łatvii prysudzili da vyšejšaj miery pa artykule ab zabojstvie i katavańni. 1 červienia 1995 hoda jaho rasstralali.
13 studzienia 1997 hoda Brescki abłasny sud prysudziŭ uradženca horada Čymkient u Kazachstanie Vasila Raskošnaha da rasstrełu pa artykule ab zabojstvie. Viarchoŭny sud zamianiŭ vyšejšuju mieru na 15 hadoŭ pazbaŭleńnia voli.
Padrabiaznaści teraktu Kryhiera pad Aziaryščam — razburanyja špały i nivodnaha paranienaha
Ryka Kryhier nie staŭ abskardžvać śmiarotny prysud — jon ustupiŭ u siłu
Źjaviłasia jašče niekalki FOTA z suda nad Ryka Kryhieram
Niemca Kryhiera prysudzili da śmierci za kastryčnicki vybuch u Aziaryščy?
Stała viadoma, chto abaraniaŭ Ryka Kryhiera
MZS Hiermanii pra los asudžanaha na śmierć Kryhiera: Treba nabracca ciarpieńnia