Čamu tak šmat maładych chvareje na rak?
Kolkaść vypadkaŭ raku siarod ludziej ad 20 da 34 hadoŭ dasiahnuła samaha vysokaha ŭzroŭniu za apošnija 30 hadoŭ. Što kažuć śpiecyjalisty?
23.07.2024 / 19:34
Fota: sacyjalnyja sietki
Jak piša CNN, tryvožnaj ahulnasuśvietnaj tendencyjaj źjaŭlajecca rezki rost kolkaści novych vypadkaŭ zachvorvańnia na rak siarod maładych ludziej. Kolkaść vypadkaŭ dyjahnastavańnia hetaha zachvorvańnia ŭ ludziej va ŭzroście da 50 hadoŭ pabolšała va ŭsim śviecie na 79%.
The Times, spasyłajučysia na źviestki, apublikavanym Cancer Research UK, adznačaje, što pakazčyki rostu zachvorvańnia siarod ludziej ad 20 da 34 hadoŭ dasiahnuli samaha vysokaha ŭzroŭniu za apošnija 30 hadoŭ.
Vydańnie Time piša, što dla niekatorych vidaŭ raku ličby asabliva tryvožnyja. Pavodle daśledavańnia 2022 hoda, rak toŭstaj kiški ciapier dyjahnastujecca siarod maładych ludziej amal u dva razy čaściej, čym u 1990-ch hadach.
Daśledčyki kanstatujuć rost siarod hetaj hrupy nasielnictva taksama inšych vidaŭ raku straŭnikava-kišačnaha traktu. Usio bolš raspaŭsiudžanym stanovicca rańni rak hrudziej. Navat rak lohkich, zachvorvańnie, jakoje zvyčajna źviazanaje z kurcami cyharet pažyłoha ŭzrostu, ciapier u dziŭnaj stupieni zakranaje maładych žančyn — navat tych, chto nikoli nie kuryŭ.
Pamaładzieły rak kidaje vyklik navukoŭcam. Daśledčyki hublajucca ŭ zdahadkach, čamu tak šmat maładych ludziej zachvorvajuć na rak. Mahčyma, na ŭźniknieńnie chvaroby ŭpłyvaje naša hienietyka, charčavańnie, ład žyćcia ci navakolnaje asiarodździe. Ale chutčej za ŭsio, heta spałučeńnie faktaraŭ.
Jak pišuć śpiecyjalisty, na situacyju mohuć mieć upłyŭ navat źmieny ŭ hramadstvie. Naprykład, daśledavańni pakazvajuć, što žančyny, jakija naradžajuć svajo pieršaje dzicia ŭ 35 hadoŭ ci raniej, jak praviła, majuć mienšuju ryzyku raku hrudziej. U šmatlikich krainach usio bolš žančyn ciapier naradžajuć dziaciej paźniej ci nie naradžajuć naohuł, što moža adbivacca na pakazčykach zachvorvańnia na rak.
Navukoŭcy vyjavili, što niekatoryja režymy charčavańnia, naprykład, bahatyja tak zvanymi ŭltraapracavanymi praduktami, źviazanyja z bolš vysokaj ryzykaj raku straŭnikava-kišačnaha trakta, niezaležna ad indeksa masy cieła čałavieka.
Ahlad dastupnych daśledavańniaŭ, apublikavany u Frontiers in Nutrition u 2022 hodzie, vyjaviŭ dyjetyčnyja faktary, jakija źviazanyja z bolš vysokaj častatoj rańniaha raku toŭstaj kiški, niezaležna ad masy cieła. Da ich adnosiacca spažyvańnie vialikaj kolkaści smažanaj ježy, apracavanych praduktaŭ, praduktaŭ z vysokim utrymańniem tłušču, sałodkich napojaŭ i desiertaŭ, a taksama nizkaje spažyvańnie folijevaj kisłaty i klatčatki.
U pavyšeńni ryzyki raźvićcia raku ciapier padazrajuć uździejańnie taksinaŭ praz navakolnaje asiarodździe i paŭsiadzionnyja tavary, uklučajučy ftałaty, jakija źmiaščajucca ŭ kaśmietycy i srodkach dla vałasoŭ, a taksama farmaldehid, što ŭtrymlivajecca ŭ budaŭničych materyjałach. Faktarami taksama mohuć być niedachop snu abo pieraryvisty son.
Bolšaja častka sučasnych daśledavańniaŭ raku taksama fiksujuć uvahu na mikrabijomie. Peŭnyja vidy bakteryj mikrabijomy źviazanyja z raźvićciom raku straŭnikava-kišačnaha raku, ale daśledčyki ŭsio jašče łamajuć hałavu nad tym, ci hetyja źmieny pryčynaj abo śledstvam zachvorvańnia.
Navukoŭcy taksama miarkujuć, što sadziejničać rostu zachvorvańnia mohuć źmieny ŭ navakolnym asiarodździ, takija, jak raspaŭsiudžvańnie mikrapłastyku. Zhodna z artykułam, apublikavanym letaś novaziełandskaj daśledčaj hrupaj, usploski zachvorvańnia na rak siarod maładych ludziej supadajuć z časovymi ramkami, jakija adpaviadajuć pašyreńniu raspaŭsiudžvańnia mikrapłastyku ŭ navakolnym asiarodździ.
Mahčyma, jak piša Time, u chutkim časie navukoŭcy zmohuć atrymać bolš dakładny adkaz na pytańnie, u čym pryčyny rostu zachvorvańnia na rak siarod maładych ludziej. Hetamu dapamoža sumiesny prajekt, jaki abjadnaŭ daśledčykaŭ z ZŠA, Jeŭropy i Azii. Jon finansujecca Nacyjanalnym instytutam raku ZŠA, Cancer Research UK, Fondam daśledavańniaŭ raku Vialikabrytanii Bowelbabe i Francuzskim nacyjanalnym instytutam raku.
Navukoŭcy buduć daśledavać upłyŭ asnoŭnych faktaraŭ ryzyki ładu žyćcia i navakolnaha asiarodździa — ad taksinaŭ da dyjet z vysokim utrymańniem ultraapracavanych praduktaŭ. Na praciahu nastupnych piaci hadoŭ hrupa budzie źbirać dokazy ŭ ZŠA, Mieksicy, Vialikabrytanii, Francyi, Italii i Indyi.
Vučonyja znajšli kluč da vyjaŭleńnia raku za 7 hadoŭ da dyjahnazu
Rak staŭ asnoŭnaj pryčynaj śmierci ŭ bahatych krainach
Chłopiec stvaryŭ stanik, jaki dyjahnastuje rak hrudziej
Ultraapracavanyja pradukty mohuć upłyvać nie tolki na naša cieła, ale i na mozh — navukoŭcy