Jak adrazu paśla zamachu na Trampa sacsietki zapoŭnili teoryi zmovy i pry čym tut Iłan Mask
«Pastanoŭka». Taki teh («staged» pa-anhielsku) zjaviŭsia ŭ trendach sacsietki Ch (były tvitar) užo praź niekalki chvilin paśla sproby zabojstva byłoha prezidenta Donalda Trampa, piša BBC.
15.07.2024 / 07:48
Kandydat u prezidenty ad Respublikanskaj partyi, były prezident Donald Tramp u asiarodździ ahientaŭ Sakretnaj słužby ZŠA, pakidaje scenu pieradvybarčaha mitynhu, 13 lipienia 2024 hoda, Piensilvanija. Fota: AP Photo / Evan Vucci. Zdymak šmat kamu pakazaŭsia takim idealnym, što niechta navat pryjšoŭ da vysnovy, što heta — pastanoŭka
Hetaje słova tryvała asacyjujecca z raznastajnymi teoryjami zmovy, jakija raniej raspaŭsiudžvali niekatoryja marhinalnyja akaŭnty ŭ sacsietkach i jakija časta sprabavali pastavić pad sumnieŭ realnaść taho ci inšaha napadu ci stralby. Ale na praciahu apošnich sutak teh staŭ častkaj anłajn-mejnstrymu: pasty, jakija źmiaščajuć iłžyvyja čutki, jakija raspalvajuć nianaviść i poŭnyja abraz, atrymali ŭ sietcy Ch miljony prahladaŭ.
U minułym zamachi na prezidentaŭ ZŠA šmat razoŭ stanavilisia pradmietam teoryj zmovy. Samy viadomy taki prykład — zabojstva Džona Kienedzi ŭ listapadzie 1963 hoda. Historyja z Trampam była pieršaj, jakaja razhortvałasia ŭ pramym efiry, tak što mamientalnaje zjaŭleńnie biespadstaŭnych čutak pra jaje nie vyklikaje ździŭleńni.
Ale vielmi admietny toj fakt, što chvala śpiekulacyj zachlisnuła ŭsie baki palityčnaha śpiektra.
U sacsietkach jana nie była abmiežavana hrupami padtrymki roznych palitykaŭ.
Naadvarot, u toj momant, kali karystalniki sprabavali zrazumieć, što ž adbyvajecca, padobnyja pasty aktyŭna rekamiendavalisia ŭ stužcy X «Dla vas». Časta čutki raspaŭsiudžvali aŭtary akaŭntaŭ, jakija nabyli «sinija ptušački», što rabiła ich bolš prykmietnymi.
Teoryi zmovy stanoviacca virusnymi
Jak časta byvała ŭ minułym, mnohija teoryi zmovy pačynajucca z całkam apraŭdanych pytańniaŭ padčas pieršapačatkovaha zamiašańnia. U dadzienym vypadku takija pytańni vyklikali mierkavanyja pravały śpiecsłužbaŭ — i mnohija karystalniki pa zrazumiełych pryčynach pačali cikavicca, jak takoje mahło adbycca.
Jak strełku ŭdałosia prabracca na dach? Čamu jaho nichto nie spyniŭ?
Infarmacyjny vakuum byŭ adrazu zapoŭnieny chvalaj niedavieru, śpiekulacyj i dezynfarmacyi.
«Usio heta vielmi mocna nahadvaje pastanoŭku, — było skazana ŭ adnym z pastoŭ u sietcy Ch, jaki atrymaŭ miljon prahladaŭ. — U natoŭpie nichto nie biažyć i nie panikuje. Nichto ŭ natoŭpie nie čuŭ hetaha strełu. Ja ŭ heta nie vieru. Ja jamu nie vieru».
Aŭtar hetaha akaŭnta ŭkazaŭ, što jon žyvie na paŭdniova-zachodnim uźbiarežžy Irłandyi. Praź niekatory čas paśla publikacyi pasta Ch zabiaśpiečyła jaho tłumačeńniem, što stralanina była realnaj.
Kali ŭ siecivie stała zjaŭlacca ŭsio bolš śviedčańniaŭ vidavočcaŭ i kadraŭ, zroblenych na mitynhu i kala jaho, panika i strach stali jašče bolš vidavočnymi.
Aŭtary teoryj zmovy atrymali jašče bolš ježy dla razvažańniaŭ paśla taho, jak byli apublikavany nievierahodna jarkija fatahrafii ź miesca zdareńnia. U pryvatnaści, mamientalna staŭ znakamitym zdymak vašynhtonskaha fatohrafa ahienctva Associated Press Evana Vučy, na jakim Tramp sa skryvaŭlenym tvaram padnimaje ŭ pavietra kułak na fonie amierykanskaha ściaha.
Adzin z amierykanskich akaŭntaŭ u YouTube zajaviŭ, što fatahrafija vyhladaje «nierealna idealnaj», adznačyŭšy, što «ściah i ŭsio astatniaje znachodzicca prosta ŭ idealnym stanie».
Post u Ch z padobnymi mierkavańniami nabraŭ amal miljon prahladaŭ, ale potym jaho aŭtar vydaliŭ jaho. U asobnym paście hety čałaviek zatym napisaŭ ab važnaści vypraŭleńnia ŭłasnych pamyłak.
Niekatoryja inšyja zaŭvažyli, što ŭ momant, kali hučać streły, Tramp padnimaje ruku. Hety fakt jany ličać dokazam taho, što historyja z zamacham była pastanoŭkaj, chacia nijakich dokazaŭ hetaha niama.
«Heta zrežysiravali, kab atrymać padtrymku? Hetym ludziam ni ŭ čym nielha vieryć! I nie, ja za jaho malicca nie stanu», — napisaŭ jašče adzin amierykanski kamientatar.
Aŭtarami bolšaści virusnych pastoŭ, u tym liku i hetaha, byli simpatyzyjučyja levym siłam karystalniki, jakija časta publikujuć kantent, nakiravany suprać Trampa. Da siońniašniaha dnia ŭ hetych akaŭntaŭ i tak byli sotni tysiač padpisčykaŭ, a značyć, značny achop aŭdytoryi.
«Sataninskaja kabała»
Toje, što adbyvajecca ŭ sacsietcy Ch stała kłasičnym prykładam raspaŭsiudžvańnia teoryj zmovy, prychilniki jakich aktyŭna publikujuć vydumki z admaŭleńniem realnaści praktyčna ŭsiaho: pandemii kavida, roznych vojnaŭ, incydentaŭ z masavaj stralboj i teraktaŭ.
Aŭtar adnaho z pastoŭ, jaki bazujecca ŭ ZŠA, i raniej časta publikavaŭ biespadstaŭnyja śćviardžeńni. Ciapier jon napisaŭ: «Takaja cana, jakuju davodzicca płacić, kali zmahaješsia z elitaj piedafiłaŭ-satanistaŭ».
Heta pramaja dasyłka da viadomaj teoryi zmovy QAnon, aŭtary jakoj kažuć, što Tramp tajemna viadzie vajnu z «hłybinnaj dziaržavaj», heta značyć cieniavoj hrupaj raźviedsłužbaŭ i pravaachoŭnych orhanaŭ, jakija ŭsialak pieraškadžajuć kožnamu kroku byłoha prezidenta.
Bieź jakich-niebudź realnych dokazaŭ jany zajavili, što «zahad» na zabojstva, «chutčej za ŭsio, byŭ dadzieny CRU», i abvinavacili ŭ datyčnaści da zmovy Baraka Abamu, Chiłary Klintan i Majka Pensa. Choć nijakich śviedčańniaŭ na karyść hetaj teoryi niama, post nabraŭ 4,7 młn prahladaŭ.
Takoje nie raz adbyvałasia i raniej, ale na hety raz zjaviłasia niešta novaje: padobnuju leksiku stali paŭsiudna vykarystoŭvać zvyčajnyja karystalniki sacsietak. I nie tolki ludzi, jakim nie padabajecca Tramp i jakija havorać ab tym, što zamach byŭ pastanovačnym, ale i tyja, chto padtrymlivaje eks-prezidenta.
Va ŭsim hetym pačali ŭdzielničać i abranyja palityki. Respublikanski kanhresmien sa štata Džordžyja Majk Kolinz apublikavaŭ taki post: «Zahad addaŭ Džo Bajden». Jon mieŭ na ŭvazie niadaŭni kamientar prezidenta ZŠA ab tym, što «Trampa treba źmiaścić u centr mišeni» (Bajden kazaŭ pra heta ŭ kantekście ich pieradvybarnaj bitvy).
Mova, jakoj niekatoryja palityki i žurnalisty i karystalniki sietak karystajucca, kali pišuć pra Tramp, vyklikaje spraviadlivyja pytańni. Na dumku niekatorych prychilnikaŭ kandydata ŭ prezidenty, hetaja mova zrabiła atmaśfieru ŭ krainie bolš napružanaj i ŭskosna sadziejničała zamachu. Ale zajaŭlać, što jano było ździejśniena pa zahadzie Bajdena, — heta zusim inšaja sprava.
Post Kolinza nabraŭ bolš za 6 młn prahladaŭ u sietcy Ch, ale praź niekatory čas jaho zabiaśpiečyli tłumačeńniem, u jakim skazana ab adsutnaści jakich-niebudź śviedčańniaŭ datyčnaści Bajdena. Aŭtary tłumačeńnia taksama adznačyli, što słovy prezidenta ab «mišeni» byli vyrvanyja z kantekstu.
Vydumki pra asobu strałka
Roznyja biespadstaŭnyja čutki taksama byli zasnavanyja na niaŭdałych sprobach identyfikavać strałka.
Jašče da taho, jak FBR zajaviła, što strałkom byŭ 20-hadovy Tomas Kruks i što hety čałaviek byŭ zabity na miescy supracoŭnikami Sakretnaj słužby, aŭtary pastoŭ razburyli reputacyju niekatorych ni ŭ čym nie vinavatych ludziej.
Naprykład, futbolnaha kamientatara Marka Vijoli: pasiarod nočy toj raspavioŭ u instahramie, što zaŭvažyŭ u internecie zusim iłžyvyja śćviardžeńni ab tym, što jon datyčny da napadu i niby źviazany z rucham antyfa (hrupy aktyvistaŭ u asnoŭnym vielmi levaha tołku). Da momantu, kali jon pasprabavaŭ abvierhnuć hetyja iłžyvyja abvinavačvańni ŭ instahramie, u sietcy Ch ich pračytali miljony karystalnikaŭ.
Palityčnyja aktyvisty i prychilniki roznych partyj u Ch vielmi chutka pačali čytać roznyja pasty va ŭłasnych «infarmacyjnych burbałkach»: ałharytmy sacsietki rekamiendavali im tyja mierkavańni, ź jakimi jany i da hetaha byli zhodnyja.
Ale bolšaść karystalnikaŭ usio ž addała pieravahu zastavacca ŭ baku ad teoryj zmovy i śpiekulacyj.
Zamach na Donalda Trampa staŭ vyprabavańniem dla novaha tvitara pad kiraŭnictvam Iłana Maska — i ciažka zrabić vysnovu, što sietka zdała hety ispyt ź bliskučym vynikam.
Inšyja sacsietki nie byli zapoŭnienyja vydumkami ŭ takoj ža stupieni, ale heta moža być źviazana z tym, što jany majuć inšuju metavuju aŭdytoryju, i z reputacyjaj Ch jak placoŭki, viadomaj palityčnymi dyskusijami.
Ch nie adkazała na prośbu Bi-bi-si dać kamientary.
Bajden źviarnuŭsia da nacyi ŭ suviazi z zamacham na Trampa
Što źmianiaje zamach na Trampa?
FBR nazvała imia taho, chto stralaŭ u Trampa
Zamach na Donalda Trampa: u jaho stralali ŭ čas vystupu ŭ Piensilvanii