Biełaruś pieratvorycca ŭ Paŭnočnuju Kareju ci da takoha nie dojdzie?
Palitołah Valer Karbalevič u svaim artykule na sajcie «Svabody» analizuje kurs uładaŭ na pieraŭtvareńnie aŭtarytarnaha režymu ŭ tatalitarny i vyznačaje jaho abmiežavańni. Koratka pierakazvajem źmiest.
30.03.2024 / 19:31
Fota: Valery Sharifulin Sputnik Kremlin Pool Photo via AP
Karbalevič adznačaje, što dla Łukašenki padziei 2020-ha hoda stali novym adlikam biełaruskaj historyi. Dla taho, kab jany nie paŭtarylisia, ułady vyrašyli pravieści tatalnuju pierabudovu ŭsioj sistemy.
Najpierš źmieny zakranuli palityčny režym, jaki staŭ nabyvać rysy tatalitarnaha. Na pohlad palitołaha, u krainie pabudavanaja kłasičnaja palicejskaja dziaržava, asnoŭnym elemientam jakoj źjaŭlajucca siłavyja struktury.
U cełym palityčnaja sistema pačała nahadvać savieckuju. Pastaŭlena zadača, jakaja ŭ savieckija časy farmulavałasia jak farmavańnie «novaha čałavieka». Usia sistema adukacyi, praca ideałahičnaj viertykali skiravanaja na vychavańnie łukašystaŭ.
Aceńvajučy hieapalityčny razvarot Biełarusi ŭ bok Hłabalnaha Poŭdnia, palitołah padkreślivaje, što heta nie prosta źmiena viektara, a źmiena kaštoŭnaściaŭ. U jakaści ŭzoru Łukašenka imkniecca ŭziać kitajskuju palityčnuju sistemu.
Ale, na pohlad Karbaleviča, u pierabudovie sacyjalnaj, hramadska-palityčnaj sistemy isnujuć peŭnyja abmiežavańni.
Łukašenka nie moža całkam zabaranić pryvatny siektar, bo razumieje, što ekanomika pačnie padać. Palityčnaja addanaść kadraŭ abaročvajecca ich nievysokim prafiesijanalizmam.
Niedemakratyčnaja palityčnaja sistema pryvodzić da razryvu suviaziaŭ pamiž hramadstvam i ŭładami, jakija pierastajuć razumieć, što adbyvajecca ŭ hramadskim asiarodździ. Adsutnaść davieru nasielnictva da dziaržaŭnych instytutaŭ dziaržava musić kampiensavać žorstkimi represijami.
Naturalnym abmiežavalnikam stvareńnia tatalitarnaj sistemy źjaŭlajucca nastroi ŭ hramadstvie.
Palitołah adznačaje, što kłasičnaja tatalitarnaja sistema praduhledžvaje pastajannuju palityčnuju i ideałahičnuju mabilizacyju hramadstva.
Ale na adnym strachu mabilizacyju nie zładziš, patrebnaje sapraŭdnaje adzinstva ŭłady i narodu. A ŭ Biełarusi ludzi nie majuć davieru da dziaržaŭnych instytutaŭ. Akramia hetaha, farmiravańniu «novaha čałavieka» pieraškadžaje adsutnaść ideałohii.
Karbalevič bačyć i peŭnyja abmiežavańni ŭ vybudovie tatalitarnaj sistemy, źviazanyja z kulturaj, mientalitetam i kalektyŭnym biesśviadomym.
Pieratvareńniu piersanalisckaha režymu ŭ tatalitarny, na dumku palitołaha, pieraškadžaje jaho zaležnaść ad kankretnaha ŭładara. Fizičnaje žyćcio Łukašenki źjaŭlajecca naturalnym abmiežavalnikam, bo niama miechanizmu tranzitu ŭłady.
Sapraŭdny tatalitaryzm, nahadvaje Karbalevič, pavinien siahać u viečnaść. U vypadku Biełarusi nieviadoma, kolki jašče pakiruje Łukašenka, čym skončycca vajna va Ukrainie. Adčuvańnie časovaści, mahčymaści pieramien u budučym taksama źjaŭlajecca mocnym abmiežavalnikam farmiravańnia stałaha i stabilnaha tatalitaryzmu.
Čytajcie taksama:
Chitryja čynoŭniki chacieli znajści siniekuru ŭ prezidyumie UNS. Ale ŭsio pajšło nie tak
Karbalevič: Łukašenka moh akazacca ŭ situacyi «kulhavaj kački»