«Abstaviny skłalisia tak, što ja stała palihłotam». Biełaruska vučyłasia ŭ troch krainach Jeŭropy i chutka pajedzie ŭ čaćviortuju
U svaje 20 hadoŭ Sonia paśpieła pavučycca ŭ troch roznych krainach. Ciapier dziaŭčyna vučycca ŭ Jahiełonskim univiersitecie ŭ Krakavie, ale ŭžo ŭ nastupnym hodzie znoŭ źmienić miesca vučoby — pajedzie pa studenckaj prahramie abmienu ŭ Aŭstryju. Most pahavaryŭ z Soniaj pra toje, čym jeŭrapiejskaja adukacyja adroźnivajecca ad biełaruskaj i jak było pačynać samastojnaje žyćcio ŭ Jeŭropie ŭ 15 hadoŭ.
26.03.2024 / 18:13
Fota ź instahrama Soni
Usio pačałosia z taho, što baćki prapanavali Soni pastupić u linhvistyčnuju himnaziju ŭ Minsku. U jakaści zamiežnaj movy dziaŭčyna vybrała niamieckuju.
«I ŭ 14 hadoŭ ja tak zaharełasia — skazała baćkam, što chaču vučycca ŭ Hiermanii. Jany pamialisia-pamialisia, ale potym pahadzilisia».
Paśla dziaviataha kłasa biełaruska zdała ispyty i pastupiła ŭ 10-y kłas niamieckaj škoły.
«Jany paŭtary hadziny abmiarkoŭvali kandydataŭ u orhany samakiravańnia — ačmureć!»
Tady Soni było ŭsiaho 15, i zdavałasia niazvykłym, što navučańnie ŭ starejšych kłasach niamieckaj škoły padobnaje da ŭniviersiteckaha. Zamiest urokaŭ — pary, vučniaŭ abjadnoŭvajuć nie ŭ kłasy, a ŭ patoki, i jany samastojna vybirajuć, jakija pradmiety ich cikaviać. Kantrol z boku nastaŭnikaŭ — minimalny.
Ździviła Soniu i staŭleńnie junych niemcaŭ da palityki — kali ŭ Hiermanii prachodzili vybary ŭ miascovyja orhany samakiravańnia, pamiž školnikami padčas uroka razharelisia debaty. Ujavić padobnuju situacyju ŭ biełaruskaj škole Soni było składana.
«Jany paŭtary hadziny siadzieli i abmiarkoŭvali kandydataŭ — ačmureć!» — dzielicca biełaruska.
Vučoba dziaŭčynie padabałasia, prablem z movaj nie ŭźnikała, adnak razmaŭlała Sonia ŭ asnoŭnym ź inšymi zamiežnymi studentami na anhlijskaj. Niemcy, pa słovach dziaŭčyny, addavali pieravahu «siabravać sa svaimi».
«Tady ja ŭpieršyniu sutyknułasia z pytańniem, što takoje mientalitet. Tady ž zrazumieła, što značyć sumavać pa radzimie».
U 2020 hodzie Sonia hłyboka pieražyvała dramatyčnyja padziei, jakija adbyvajucca ŭ Biełarusi. Ale padzialić uražańni z kimści ŭ Niamieččynie było składana. Sonia kaža, što kali raskazvała mientaru — heta anałah kłasnaha kiraŭnika — pra toje, što adbyvajecca ŭ svajoj krainie, taja joj nie vieryła — dumała, što dziaŭčyna pierabolšvaje.
«Jana kazała: «Nie, takoha nie byvaje». Mnie na toj momant było 16 hadoŭ, ja daloka ad baćkoŭ, dla mianie heta taki stres, a mnie nie vierać. Uvohule, pahladzieła ja na Niamieččynu, pahladzieła na niemcaŭ — i mnie nie spadabałasia», — raskazvaje biełaruska.
Fota ź instahrama Soni
«Stajała z atestatam, rydała i nie razumieła, što rabić dalej»
Sonia pravučyłasia ŭ niamieckaj škole amal dva hady i pryniała rašeńnie viarnucca ŭ Biełaruś. Na radzimie dziaŭčynie pryjšłosia zdavać ispyty za 11-y kłas eksternam. Času na zdaču CT i pryniaćcie rašeńnia, kudy pastupać, nie zastałosia.
«Ja stajała z atestatam, rydała i nie razumieła, što mnie rabić dalej», — raskazvaje Sonia.
Tady dziaŭčynie bačyłasia dva šlachi: viartacca ŭ Niamieččynu (ale tudy jana «kateharyčna nie chacieła») abo ŭziać hod pieradyški i spakojna padrychtavacca da ispytaŭ.
U vyniku Sonia vybrała śpiecyjalnaść «Suśvietnaja palityka i ekanomika» ŭ Jeŭrapiejskim humanitarnym univiersitecie ŭ Vilni. Kaža, što pajšła «pa šlachu najmienšaha supracivu».
Dziaŭčyna pierajechała ŭ Litvu, ale z-za kavidnych abmiežavańniaŭ vučoba była dystancyjnaj, studenckaha žyćcia amal nie było, i Sonia chutka zasumavała.
«U majoj hałavie adrazu była dumka, što EHU — pieravałačny punkt, jak byccam heta prosta dadatkovyja sieminary».
«Padčas siesii znachodziłasia ŭ prastracyi»
U pošuku novych mahčymaściaŭ Sonia pastupiła na prahramu Kalinoŭskaha, a praz čas pieraviałasia na zavočnaje navučańnie ŭ EHU i pierajechała ŭ Varšavu. Spačatku heta byŭ padrychtoŭčy kurs — u novaj krainie Sonia pačała vučyć polskuju movu, asvoiła jaje da ŭzroŭniu B2, chacia moŭny barjer usio jašče zachoŭvaŭsia.
Zatym dziaŭčyna stała vybirać univiersitet užo dla atrymańnia śpiecyjalnaści. Kab spraścić praces pieravodu ź EHU, univiersitet dziaŭčyna vybirała pa pryncypie najbolšaha supadzieńnia pradmietaŭ śpiecyjalnaści ŭ Polščy z tymi, jakija jana vyvučała ŭ Vilni. Najbolš prydatnaj śpiecyjalnaściu akazałasia «Jeŭrapieistyka. Jeŭrapiejskija daśledavańni» ŭ Jahiełonskim univiersitecie.
Akazałasia, što praces pieravodu dziejnych studentaŭ z adnaho jeŭrapiejskaha ŭniviersiteta ŭ inšy na sumiežnuju śpiecyjalnaść dosyć prosty. Treba tolki pradstavić daviedku ab projdzienych pradmietach i paćvierdzić viedańnie movy.
Soniu zaličyli na druhi kurs Jahiełonskaha ŭniviersiteta. Adnak paralelna dziaŭčyna prachodzić navučańnie i ź pieršakurśnikami, kab nahnać prapuščanyja pradmiety. U adnym siemiestry biełaruscy davodzicca vyvučać da 15 pradmietaŭ.
«Stolki ž pradmietaŭ ludzi prachodziać za ceły hod, — dadaje Sonia. — Ja nie viedaju, jak heta ŭsio zdała. Padčas siesii znachodziłasia ŭ prastracyi: nie spała, nie jeła — z hłuzdu jechała».
Fota ź instahrama Soni
Sonia adznačaje, što ŭ EHU joj daviałosia b vučycca čatyry hady. U Jahiełonskim univiersitecie bakałaŭryjat zajmaje try hady.
«Vučoba va ŭniviersitecie mnie vielmi padabajecca, ja zaŭsiody zaintryhavanaja, — raskazvaje Sonia. — U nas šmat miždyscyplinarnych pradmietaŭ, dziakujučy jakim ty možaš paznajomicca sa svajoj śpiecyjalnaściu z usich bakoŭ».
Paraŭnoŭvajučy biełarusaŭ ź inšymi zamiežnymi studentami, Sonia adznačaje, što pieršyja bolš matyvavanyja.
«Siarod zamiežnikaŭ jość studenty, jakija nie razumiejuć, kudy jany trapili i navošta im heta treba. Biełarusy razumiejuć, navošta siudy pryjšli: my prajšli ahoń i miednyja truby, kab vučycca ŭ hetym univiersitecie».
«Ja padumała: dajuć — biary»
Paśla pierajezdu ŭ Krakaŭ Sonia vyrašyła, što stamiłasia ad pastajannych źmien miesca žycharstva — za apošnija piać hadoŭ dziaŭčyna pierajazdžała kožny hod. Zdavałasia, što tut jana asiadzie. Ale źjaviłasia mahčymaść paŭdzielničać u jeŭrapiejskaj prahramie pa abmienie studentami Erasmus.
«Ja padumała: dajuć — biary. Nu i ŭsio, u nastupnym hodzie pieršy siemiestr budu vučycca ŭ Vienie», — raskazvaje Sonia.
Biełaruska sumiaščaje vučobu z padpracoŭkami, u asnoŭnym zajmajecca pierakładami. Dziaŭčyna dobra vałodaje niamieckaj, polskaj, anhlijskaj movami, a ciapier vučyć francuzskuju.
«Abstaviny skłalisia tak, što ja stała palihłotam. Ja śviata vieru, što heta moj klučyk, admietnaja rysa, jakaja dapamoža mnie ŭ budučyni», — tłumačyć Sonia.
Pakul dziaŭčyna nie vyrašyła, ci pojdzie ŭ mahistraturu — usio budzie zaležać ad finansavych mahčymaściaŭ i času. U Jahiełonskim univiersitecie joj zastałosia vučycca krychu bolš za hod, i Sonia ŭžo pačynaje padšukvać miescy stažyroŭki i «zavodzić karysnyja znajomstvy». Kaža, što ŭ ideale chacieła b sumiaščać pracu i vučobu ŭ mahistratury.
U budučyni dziaŭčyna chacieła b źviazać svaju prafiesijnuju dziejnaść ź jeŭrapiejskimi instytucyjami ci mižnarodnymi arhanizacyjami.
Fota ź instahrama Soni
«Takaja naša emihranckaja dola»
Najbolšaja ciažkaść, ź jakoj Sonia sutyknułasia za čas svajoj piacihadovaj emihracyi — roźnica ŭ mientalitecie. Zavieści mocnaje siabroŭstva ź niemcami i palakami biełaruscy nie ŭdałosia.
«Takaja naša emihranckaja dola, — žartuje dziaŭčyna. — Ale časam mnie zdajecca, što ja jak byccam hetaha nie vybirała — vymusili žyćciovyja abstaviny».
Čytajcie taksama: