Jakimi mohuć być nastupstvy viartańnia Trampa dla Rasiei, Ukrainy, Biełarusi? Tłumačyć amierykanski palitołah
Jak moža źmianicca palityka ZŠA adnosna Ukrainy i Rasiei, kali Tramp stanie prezidentam? Ci budzie amierykanskaja palityka adnosna Biełarusi vytvornaj ad palityki adnosna Rasiei? Na hetyja pytańni «Svabody» adkazvaje prafiesar palitałohii ŭniviersiteta štata Teniesi (ZŠA) Andrej Karabkoŭ.
07.03.2024 / 14:17
Andrej Karabkoŭ
— Paśla pramiežkavych vybaraŭ 2022 hodu vykazvałasia dumka, što pieravaha respublikancaŭ u Pałacie pradstaŭnikoŭ nia źmienić palityku ZŠA adnosna Ŭkrainy. Ale Tramp jašče nie prezydent, i nieviadoma, ci budzie, a hetaja palityka ŭžo źmianiłasia. Čamu? Što nie było ŭličana ŭ hipotezach 2022 hodu ab tym, što da prezydenckich vybaraŭ jana nia źmienicca?
— Sprava ŭ tym, što respublikanskuju frakcyju razhladali jak adzinaje cełaje. Ale mienavita toj fakt, što ŭ respublikancaŭ akazałasia minimalnaja pieravaha nad demakratami ŭ Pałacie pradstaŭnikoŭ, rezka ŭzmacniŭ uładu Trampa i trampistaŭ, pakolki ŭsie čalcy Respublikanskaj partyi pavinny salidarna hałasavać za peŭnaje rašeńnie.
Strata navat niekalkich hałasoŭ pryvodzić da niekiravalnaści frakcyi respublikancaŭ. Na dadzieny momant suadnosiny — 219 respublikancaŭ na 213 demakrataŭ, i heta, pa sutnaści, značyć, što kali dva-try čałavieki sychodziać, to rašeńnie pravieści nielha. Heta zrabiła śpikieraŭ — spačatku Kievina Makkarci, a ciapier Majka Džonsana — poŭnymi zakładnikami trampistaŭ.
Sama frakcyja ŭ Pałacie pradstaŭnikoŭ padzielenaja prykładna napałovu: pałova — heta tradycyjnyja respublikancy, i pałova — heta trampisty. Z hetych voś trampistaŭ (kala 100 čałaviek) niedzie čałaviek 10 — heta nieprymirymyja, jakija ni na jakija kampramisy nie iduć ni z demakratami, ni z kiraŭnictvam svajoj frakcyi.
Tamu śpikier, na dadzieny momant Majk Džonsan, viedaje, što jon moh by pravieści rašeńnie pa Ŭkrainie za košt hałasoŭ demakrataŭ i častki respublikancaŭ, ale kali jon heta zrobić, jon zrobić palityčnaje samahubstva, tamu što krajnija trampisty, nazaviem ich tak, tady jaho ŭtopiać.
Jany prahałasujuć suprać jaho, i Pałata budzie znoŭ biaź śpikiera. Tamu toje, što ŭsprymałasia jak vielmi vialiki pośpiech demakrataŭ padčas vybaraŭ 2022 hodu, toje, što jany zachavali kantrol nad Senatam i amal atrymali pałovu miescaŭ u Pałacie pradstaŭnikoŭ, nasamreč było pieramohaj trampistaŭ.
Tramp zaŭsiody zajmaŭ vielmi žorstkuju pazycyju i ŭ dačynieńni da Ŭkrainy, i ŭ adnosinach da Zialenskaha. Jon ličyć, što ZŠA pavinny razyhryvać rasiejskuju kartu, to bok sprabavać najpierš asłabić Kitaj, a tamu mieć niejkija adnosiny z Pucinym. Ale, aproč hetaha, heta pytańnie i taktyki. Ukraina ŭ dadzienaj sytuacyi akazałasia zakładnicaj amerykanskich unutrypalityčnych i navat unutrypartyjnych svarak.
Donald Tramp. Fota: AP Photo / Rebecca Blackwell
— Kali Tramp stanie prezydentam — jak moža źmianicca palityka ZŠA ŭ dačynieńni da vajny i Rasiei? Tramp nia daść hrošaj Ukrainie, jon pahodzicca pryznać za Pucinym peŭnyja ŭkrainskija terytoryi? Tak?
— Dumaju, što palityka adnosna Ŭkrainy stanie bolš žorstkaj. Abjom dapamohi budzie źmienšany, i hrošy pojduć tolki na vajennyja patreby, heta značyć, nijakaj finansavaj dapamohi z pakryćciom biudžetnych patrebaŭ Ukrainy.
Ale ŭ cełym palityka, jak ni dziŭna, praciahniecca. Sučasnaja palityka hruntujecca na stratehičnych intaresach ZŠA, i jość razumieńnie taho, što Tramp zaraz hulaje taktyčnuju hulniu. To bok heta nia stolki pra Ŭkrainu, kolki pra jaho ŭładu, jaho zdolnaść pravodzić svoj kurs, jaki adroźnivajecca ad kursu Bajdena.
47 miljardaŭ dalaraŭ — heta niepasredna vajennyja patreby, vajennaja dapamoha, i kala 14 miljardaŭ — heta inšyja pytańni, u tym liku padtrymańnie ŭkrainskaha biudžetu. I dumaju, što voś kali b Tramp pryjšoŭ da ŭłady, hetyja 14 miljardaŭ byli b zrezanyja, byli b vystaŭlenyja žorstkija ŭmovy ŭ dačynieńni da vykarystańnia hetych srodkaŭ, spravazdačnaści pa vykarystańni. Ale ŭsio roŭna vajennaja dapamoha była b vydzielenaja, bo jak tolki čałaviek prychodzić u Bieły dom, jakuju b rytoryku jon da hetaha ni demanstravaŭ, jon pačynaje dumać i ab stratehičnych intaresach krainy.
Adna sprava — sabatavać palityku prezydenta, jaki siadzić u Biełym domie, i zusim inšaja sprava — dumać pra vyniki svajoj palityki i pra ŭździejańnie hetaj palityki na tvaju papularnaść. Tamu dumaju, što ironija ŭ tym, što ŭ ahulnych rysach palityka b zachavałasia, dapamoha b adnaviłasia, ale na bolš žorstkich umovach.
Tramp kaža, što hrošy možna davać, ale heta nie pavinny być niejkija hranty, heta pavinny być kredyty, jakija treba viartać i, mahčyma, atrymlivać pad zakład niejkich abjektaŭ na terytoryi Ŭkrainy.
— Tramp kazaŭ, što moža vielmi chutka damahčysia miru va Ŭkrainie. Heta hučyć jak hiperbała, miakka kažučy. Ale kali heta i realna, to ŭjaŭlajecca, što tolki z terytaryjalnymi sastupkami z boku Ŭkrainy. Tramp na heta hatovy, jon havoryć faktyčna pra heta?
— Dumaju, što tak. Ale dumaju, što, chutčej za ŭsio, formułaj budzie zachavańnie Rasiejaj kantrolu nad Krymam.
Chutčej za ŭsio, taksama zachavańnie kantrolu i raspaŭsiudžvańnie kantrolu na ŭsiu terytoryju Danieckaj i Łuhanskaj vobłaściaŭ u administracyjnych miežach Ukrainy. Ale, mahčyma, budzie zrobleny cisk na Pucina z tym, kab jon syšoŭ z Zaparožža i Chiersonskaj vobłaści. Ale heta, viadoma, u peŭnaj stupieni robicca varažboju na huščy ad kavy.
Trampu spatrebicca dasiahnuć niejkaha kampramisu, prademanstravać, što jon moža realna atrymać vynik. Jon budzie kazać, što jon miratvorac, jaki nacisnuŭ na Pucina i prymusiŭ jaho pajści na niejkija rašeńni. Ale jakaja budzie hetaja formuła, budzie vyznačacca navat nia stolki Trampam i jaho žadańniami, kolki sytuacyjaj na poli boju.
Heta značyć, tym, dzie na toj momant (a heta kankretna 20 studzienia 2025 hodu, kali prezydent ZŠA zastupaje na pasadu) buduć znachodzicca i rasiejskija, i ŭkrainskija vojski.
— Adnosiny ZŠA ź Biełaruśsiu — u značnaj stupieni vytvornaja ad adnosin Vašynhtonu i Maskvy. Kali pry prezydentu Trampu źmienicca palityka ŭ dačynieńni da Rasiei, to jakoj budzie jaje biełaruskaja vytvornaja?
— Kali my abmiarkoŭvajem źniešniuju palityku, najpierš treba pamiatać, što Tramp — heta klasyčny realist. Da jaho samym realistyčnym prezydentam u akademičnym i palityčnym sensie byŭ Ryčard Niksan.
Jak my viedajem, Niksan pajšoŭ na ŭhodu z Kitajem, kab asłabić Saviecki Sajuz. Daradcy Trampa, pierš za ŭsio Styŭ Benan, kažuć, što treba pajści na ŭhodu z Pucinym, kab asłabić Kitaj. Heta klučavoje pytańnie.
Palityčny realizm maje na ŭvazie, što vas zusim nie chvalujuć takija rečy, jak maral, jak idealohija. Vy zychodzicie tolki ź siłavych paniaćciaŭ i robicie toje, što vam vyhadna. Palityka Trampa šmat u čym budzie vyznačacca hetym.
Jaho zusim nie chvaluje, jaki palityčny režym u peŭnaj krainie. Jaho chvaluje, ci vyhadnaja dla ZŠA, ź jaho punktu hledžańnia, hetaja kraina i ci patrebny niejki dyjaloh ź joju. Tamu tyja pieraškody, jakija jość dla dyjalohu z Łukašenkam jak u eŭrapiejcaŭ, hetak i ŭ Bajdena, buduć małaistotnyja dla Trampa.
I, naturalna, jon budzie imknucca niejak razyhryvać i biełaruskuju kartu, u tym liku i suprać Rasiei. I, viedajučy i padychody, i palityčnyja metady Łukašenki, viadoma, možna zychodzić z taho, što jon z zadavalnieńniem vierniecca da roli niejkaha pazycyjnaha hulca, jaki maneŭruje pamiž roznymi palityčnymi centrami siły.
— U palitycy ZŠA ŭ adnosinach da Biełarusi zaŭsiody važnym składnikam było žadańnie Ameryki źmienšyć upłyŭ Rasiei na Biełaruś. Trampu-prezydentu heta budzie cikava?
— Dumaju tak. Dumaju, što Łukašenka akazaŭsia ŭ niepryjemnaj dla siabie sytuacyi, kali jon staŭ zakładnikam Pucina ŭ suviazi z Ukrainaj, u suviazi z sankcyjami, i da hetaha, viadoma, u suviazi z vybarami. I dumaju, što Tramp abaviazkova prapanuje jamu znoŭ rolu niejkaha pasiarednika, hulca, jaki niešta moža atrymlivać za niezaležnaść ci, skažam tak, hnutkaść svaich dziejańniaŭ.
I dumaju, što sytuacyja budzie raźvivacca mienavita ŭ hetym napramku, kali, viadoma, Tramp apyniecca ŭ Biełym domie.
— Pry administracyi Bajdena była naładžanaja kamunikacyja pamiž amerykanskimi ŭładami i demakratyčnymi siłami Biełarusi, nazvanaja stratehičnym dyjaloham. Pra jaje źmiest vy havaryli ŭ interviju Svabodzie. Ci zachavajecca hety dyjaloh pry Trampu-prezydentu?
— Tak, jana zachavajecca, i kanały dapamohi taksama zachavajucca.
— My bolš havaryli pra Trampa. Ale dapuścim, što prezydentam budzie pieraabrany Džo Bajden. Pa zmaŭčańni miarkujecca, što jon u hetym vypadku budzie praciahvać palityku svajoj pieršaj kadencyi. A ci tak heta? Bo i Bajden moža pačać pravodzić inšuju palityku.
— Heta mahčyma. Zvyčajna, kali prezydent pieraabirajecca na druhi termin, adbyvajecca vialikaja źmiena jahonaj kamandy.
Užo ŭ hetyja hady prezydenctva Bajdena adbylisia vielmi surjoznyja źmieny. Syšoŭ kiraŭnik aparatu Biełaha domu Ron Kłajn, jaki byŭ vielmi blizki da jaho. Syšła Sjuzen Rajs, jakaja adyhryvała klučavuju rolu i pry Abamu, i pry Bajdenu, choć pry Bajdenu jana pieraklučyłasia na ŭnutranuju palityku.
Mahčyma, i zaraz adbuducca niejkija surjoznyja źmieny. Pry hetym važny nia tolki vynik prezydenckich vybaraŭ. Važny novy balans i ŭ Senacie, i ŭ Pałacie pradstaŭnikoŭ.
Mahčyma, što Bajden, kali budzie pieraabrany, budzie zychodzić ź nieabchodnaści zabiaśpiečyć svajo miesca ŭ historyi. A značyć, dasiahnuć niejkich klučavych źniešniepalityčnych vynikaŭ. I heta moža vyklikać pierahlad palityki ŭ peŭnych rehijonach.
Pastarajecca jon uzmacnić vajennuju padtrymku, skažam, Ukrainy ci, naadvarot, budzie padšturchoŭvać Zialenskaha da niejkaha dyjalohu z Maskvoj, — zaraz skazać składana. Ale treba mieć na ŭvazie, što amerykanskaja hramadzkaja dumka pavolna, ale mianiajecca.
I Tramp vykazvaje pohlady vialikaj doli elektaratu. Hetaja hrupa elektaratu ličyć, što treba bolš addavać uvahi ŭnutranym prablemam i tracić mienš na źniešniuju dapamohu. Adzin ź lozunhaŭ Trampa — heta prymusić eŭrapiejcaŭ, čalcoŭ NATO chacia b płacić toje, što jany abaviazalisia płacić, a mienavita, prynamsi 2% svajho VUP na abaronnyja patreby.
Ciapier daloka nia ŭsie krainy Aljansu vykonvajuć hetaje svajo abaviazańnie, z bujnych krainaŭ — tolki Vialikaja Brytanija. Naturalna, budzie cisk na eŭrapiejcaŭ, navat kali prezydentam budzie Bajden.
Aproč Ukrainy, jość prablema Izrailu, bo tam adbyłosia toje, čaho ŭvohule nichto nie čakaŭ. Pavodle apošnich źviestak, dźvie traciny maładych amerykancaŭ va ŭzroście ad 18 da 34 hadoŭ padtrymali Hazu. I heta akazałasia šokam dla palityčnaha isteblišmentu i dla Bajdena.
Ja asabista nie vyklučaju, što da listapada, da vybaraŭ Bajden moža stać praktyčna niedziejazdolnym. A suprać Trampa mohuć raspačać jašče jakija-niebudź sudovyja pazovy.
I pakolki jon usprymajecca ŭsio ž taki jak systemnaja pahroza, buduć rabić usio, kab jamu pieraškodzić pieramahčy.
Čytajcie taksama:
Bajden nazvaŭ Pucina «zvarjaciełym sukinym synam»
Tramp znajšoŭ, jak pakryć miljonny štraf. Budzie pradavać krasoŭki