Ці можа соль быць прычынай дыябету другога тыпу?
Людзі часта думаюць, што дыябет 2-га тыпу правакуецца цукрам. Між тым новае амерыканскае даследаванне ўскладае віну на кухонную соль.
17.11.2023 / 20:34
Фота: vecteezy
Даследаванне, праведзенае навукоўцамі з Tulane University ў Новым Арлеане, выкарыстоўвала даныя пра каля 400 000 дарослых, узятыя з даследавання Biobank Вялікабрытаніі. Даследчыкі сачылі за ўдзельнікамі амаль дванаццаць гадоў — за гэты час каля 13 000 захварэлі на дыябет 2-га тыпу. У выніковым прэс-рэлізе галоўны аўтар даследавання сказаў, што «калі прыняць са стала сальніцу, дыябет 2-га тыпу можна прадухіліць». Але ці сапраўды ўсё так проста, задаецца пытаннем The Conversation.
Як сцвярджае выданне, новае даследаванне можа толькі дапускаць сувязь паміж ужываннем солі і рызыкай развіцця дыябету 2-га тыпу, не больш за тое. Усё таму, што такі тып даследавання, які называецца назіральным, не можа даказаць, што адна рэч выклікае іншую — толькі тое, што адна рэч звязана з другой, бо могуць быць і іншыя фактары.
Даныя, якія выкарыстоўваліся для ацэнкі ўжывання солі, грунтаваліся на простым пытанні: «Ці дадаеце вы соль у ежу?» (У прыватнасці, выключана соль, дабаўленая падчас прыгатавання ежы.) Пытанне, на якое адказвалі ўдзельнікі даследавання, мела толькі варыянты: «ніколі/рэдка», «часам», «звычайна» або «заўсёды». Гэта азначае, што з адказаў немагчыма ацаніць, якая колькасць солі дакладна можа быць звязана з павышанай рызыкай развіцця дыябету 2-га тыпу.
То-бок апублікаваныя даныя не змаглі давесці, што ўжыванне 2 г солі ў дзень, даданых за сталом, павялічвае рызыку развіцця дыябету 2-га тыпу больш, чым спажыванне, напрыклад, 1 г за дзень.
Апрацаваная ежа — найвялікшая крыніца солі
У Вялікабрытаніі, даныя з якой выкарыстоўваліся для даследавання, звычайнае спажыванне солі складае каля 8 г або дзвюх чайных лыжак у дзень. Але каля трох чвэрцяў ад гэтай колькасці звычайна паступае з апрацаваных харчовых прадуктаў. Большая частка астатняга дадаецца падчас гатавання і не так шмат дадаецца яшчэ непасрэдна за сталом. Англійская арганізацыя National Health Service рэкамендуе людзям абмежаваць штодзённае спажыванне солі прыблізна да 6 г, а Сусветная арганізацыя аховы здароўя рэкамендуе яшчэ меншую норму — да 5 г.
Дарэчы, у Беларусі ў сярэднім спажываюць 10 г солі ў дзень — такія даныя агучвала загадчыца лабараторыі артэрыяльнай гіпертаніі РНПЦ «Кардыялогія» яшчэ ў 2018 годзе. І тыя ж 75% беларусы атрымліваюць з прадуктаў, вырабленых на харчовых прадпрыемствах. Напрыклад, у 100 г вяндліны ці 100 г папкорну ўтрымліваюць каля 1,5 г натрыю (рэкамендаваная дзённая норма 5 г солі адпавядае 2 г натрыю)
Ёсць некаторыя доказы таго, што павелічэнне спажывання солі, якое вымяраецца ўзроўнем натрыю ў мачы, можа быць звязана з павышэннем узроўню гармону стрэсу картызолу. Картызол жа ў сваю чаргу звязаны з павышэннем крывянога ціску і зніжэннем эфектыўнасці гармона інсуліну, які кантралюе ўзровень глюкозы ў крыві і з'яўляецца ключавой часткай развіцця дыябету 2 тыпу. Аднак доказы гэтага механізму былі выяўленыя пакуль толькі на пацуках.
Паменшыць колькасць солі — добрая ідэя
У чым можна быць упэўненым, дык гэта ў тым, што ў людзей з дыябетам 2-га тыпу (у якіх часта назіраецца высокі крывяны ціск) пры меншым ужыванні солі ціск паляпшаецца. Такім чынам, ужыванне меншай колькасці солі ў рамках здаровага харчавання дакладна з'яўляецца добрай ідэяй, бо здаровая дыета відавочна зніжае рызыку дыябету 2-га тыпу.
Новае даследаванне не паказала, наколькі дакладна трэба паменшыць спажыванне натрыя хларыду, але выказала здагадку аб некаторай сувязі паміж дадаваннем солі ў ежу і рызыкай развіцця дыябету 2-га тыпу. Такім чынам, лепш засяродзіцца на прафілактыцы і зніжэнні рызыкі праверанымі і даказанымі спосабамі, якія ўключаюць падтрыманне здаровай вагі, фізічную актыўнасць і паўнавартасную здаровую дыету.
Чытайце таксама:
Ëсць праблема, якую можна вырашыць, паклаўшы соль у спальні пад ложкам
На «Куфры» ўкраінскую соль прадаюць ажно па 50 рублёў за 1,5 кілаграма — як з попытам?