U dziaciej, jakija zadoŭha siadziać pierad televizaram ci ŭ telefonie, bolšaja ryzyka źjaŭleńnia sardečnych chvarob
Nastupstvy praciahłaha vykarystańnia hadžetaŭ u dziacinstvie byli šyroka vyvučanyja ŭ apošnija hady. Fakty śviedčać, što praźmierna doŭhaje siadzieńnie pierad ekranam škodzić jak nieŭrałahičnamu raźvićciu, tak i sacyjalizacyi. Vyjaviłasia, što heta taksama niehatyŭna ŭpłyvaje na serca.
31.10.2023 / 20:53
Fota: vecteezy
Baŭleńnie času pierad ekranam hadžeta prymušaje nas adklučacca ad navakolnaha asiarodździa, što pryvodzić da realnych zaležnaściaŭ, jakija časta patrabujuć umiašańnia śpiecyjalista ŭ halinie psichičnaha zdaroŭja. Akramia taho, heta moža vyklikać niejrakahnityŭnyja abciažarańni navučańnia na rańnich etapach farmiravańnia asoby ŭ dziacinstvie. Ale, pierš za ŭsio, praźmierny čas, praviedzieny pierad televizaram, videahulniami, mabilnymi telefonami i płanšetami ŭ dziacinstvie i padletkavym uzroście, pryvodzić da siadziačaha ładu žyćcia. Faktyčna ŭžo dakazanaja suviaź pamiž praźmiernym vykarystańniem ekranaŭ i pavieličeńniem siadziačaha ładu žyćcia siarod dziaciej.
Zaraz možna dadać novaje vymiareńnie da i biez taho važkich pryčyn abmiežavańnia času, što pravodzicca pierad ekranam. Zhodna z novym daśledavańniem, praviedzienym University of Eastern Finland u horadzie Kuapijo i pradstaŭlenym na kanhresie Jeŭrapiejskaha tavarystva kardyjałohii ŭ pačatku vieraśnia 2023 hoda, dzieci, jakija viaduć małaruchomy ład žyćcia, padviarhajucca pavyšanaj ryzycy zachvorvańnia na sardečnyja chvaroby ŭ rańnim darosłym uzroście.
Inšymi słovami, niedastatkovaja fizičnaja aktyŭnaść u malenstvie całkam moža stvaryć hlebu dla sardečnych prystupaŭ i insultaŭ u dalejšym žyćci, navat kali vaha i kryviany cisk znachodziacca ŭ miežach normy.
Praźmierny čas pierad ekranam pavialičvaje vahu serca
Daśledavańnie praanalizavała sukupny ŭpłyŭ siadziačaha ładu žyćcia na serca, abapirajučysia na danyja daśledavańnia «Dzieci 90-ch». Heta znakavaje daśledavańnie niekalkich pakaleńniaŭ, unikalnaje šyrynioj i hłybinioj achopu, jakoje adsočvała stan zdaroŭja i ład žyćcia 14500 dziaciej, jakija naradzilisia ŭ 1990 i 1991 hadach (55% składali dziaŭčatki i 45% chłopčyki).
Pra chod daśledavańnia raskazvaje The Conversation. Dziaciej va ŭzroście 11 hadoŭ paprasili nasić smart-hadzińnik, jaki kantralavaŭ ich aktyŭnaść na praciahu siami dzion. Zatym va ŭzroście 15 hadoŭ ich paprasili paŭtaryć heta, a potym jašče raz u 24 hady. Paralelna byŭ zrobleny rechakardyjahrafičny analiz levaha žałudačka serca kožnaha paddoślednaha va ŭzroście 17 i 24 hadoŭ, jaki zatym byŭ skarektavany z ulikam rostu, połu, arteryjalnaha cisku, tłušču ŭ ciele, užyvańnia tytuniu, fizičnaj aktyŭnaści i navat sacyjalna-ekanamičnaha statusu.
Fota: vecteezy
Vyniki pakazali, što va ŭzroście 11 hadoŭ paddoślednyja siadzieli ŭ siarednim 362 chviliny ŭ dzień. U padletkavym uzroście (15 hadoŭ) siadzieńnie pavialičyłasia da 474 chvilin u dzień, a zatym da 531 chviliny ŭ dzień u darosłym uzroście (24 hady). Čas siadziačaha ładu žyćcia pavialičyŭsia ŭ siarednim na 2,8 hadziny ŭ dzień za 13 hadoŭ daśledavańnia. I, kaniešnie, vialikaja častka hetaha siadziačaha času była praviedziena pierad ekranami.
Najbolš surjoznym vyjaviłasia toje, što rechakardyjahrafija zarehistravała pavieličeńnie masy serca ŭ maładych ludziej, na što niepasredna ŭpłyvaŭ čas, praviedzieny ŭ siadziačym stanie. Kali dzieci ŭvajšli ŭ darosłaje žyćcio, siadziačy ład žyćcia pavialičyŭ imaviernaść sardečnych prystupaŭ i insultaŭ. Pryčym hetaja pramaja zaležnaść pamiž nazapašanym časam biaździejnaści i paškodžańniem serca nie zaležała ad masy cieła i arteryjalnaha cisku.
Baćkam varta być prykładam dla dziaciej
Zaraz ahulnaviadoma, što małaruchomy ład žyćcia pavialičvaje ryzyku raźvićcia mietabaličnych zachvorvańniaŭ (takich, jak atłuścieńnie i dyjabiet 2 typu), niejradehienieratyŭnych i sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ u darosłych. Novaje daśledavańnie pakazvaje, što siadziačy ład žyćcia ŭ vielmi rańnim uzroście — asabliva nieabmiežavany čas pierad ekranam — moža pryvieści da bolš rańniaha pačatku sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ u stałym uzroście. Pa hetaj pryčynie vielmi važna, kab baćki zaachvočvali dziaciej i padletkaŭ bolš ruchacca, a taksama abmiažoŭvali čas, jaki jany pravodziać za prahladam videa, vykarystańniem sacyjalnych sietak i videahulniami. Lahčej za ŭsio heta zrabić, demanstrujučy ŭłasny prykład i pravodziačy bolš času z małymi na śviežym pavietry ci zajmajučysia inšymi aktyŭnymi vidami adpačynku.
Daśledčyki prapanujuć pašyryć śpis viadomych tradycyjnych faktaraŭ ryzyki dla sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ (kureńnie, dyjabiet, hipiertanija i h.d.), uklučyŭšy ŭ jaho ahulny čas u siadziačym stanie ŭ dziacinstvie.
Čytajcie taksama:
Čamu «pazityŭnaje vychavańnie» pavinna ŭklučać u siabie taksama i pakarańnie