«Zapis snoŭ staŭlu na paŭzu». Andrej Kuźniečyk pračytaŭ za kratami ŭžo amal 100 knih
Asudžany na šeść hadoŭ kałonii palitviazień i žurnalist «Svabody» paśpiavaje čytać za kratami, choć pracuje na lesapiłcy šeść dzion na tydzień. Za apošni miesiac Andrej Kuźniečyk pračytaŭ Ažešku, Kaelja, Ficdžeralda. A taksama nabyŭ knihi Žyłki, Duboŭki, Zareckaha, Mryja, Hałavača.
30.07.2023 / 09:30
«U Ažeški nie spadabałasia nieprychavanaje maralizatarstva»
Miesiac tamu Andrej Kuźniečyk dasłaŭ śpis z 82-ch knih, jakija pračytaŭ za paŭtara hoda ŭ viaźnicach. Raźmiaściŭ ich u ałfavitnym paradku pavodle proźviščaŭ aŭtara, a taksama paznačyŭ, u jakija daty čytaŭ i kolki dzion zaniało čytańnie. Imavierna, z taho času pieralik pavialičyŭsia.
«Siońnia dačytaŭ «Chama» Ažeški i niečakana ŭ novym «Dziejasłovie» natrapiŭ na mastacki tvor pra Ažešku, — piša Andrej z-za krataŭ. — Hetak skłaŭsia dziŭny łancužok supadzieńniaŭ. «Pan Tadevuš» — Eliza Ažeška (cikava stała, jak tut pisała pra nas pa-polsku pradstaŭnica pakaleńnia naščadkaŭ 1863 hoda) — tvor pra Ažešku. Darečy, u Ažeški nie spadabałasia nieprychavanaje maralizatarstva. Dyk dziaciej usio kormiać cukierkami i cukram. Choć kłastar viedaŭ zapoŭniŭ z pryjemnaściu. Moža, jašče i da Prusta dabiarusia».
«Pračytaŭ parajenuju taboj knižku Kaelja pra słavienku. Pryjemnaje adkryćcio, tym bolš što miesca dziejańnia znajomaje i lubimaje. Ciapier jość nahoda pakazać tabie i tyja try masty adzin pry adnym, i rynak na płoščy pobač, i pomnik Prešernu z fantanam. Nu, i zamak budzie pa-nad nami ŭvieś čas. Ficdžeralda taksama ŭziaŭ, praŭda, paśla Kaelja jon čytajecca ciažej».
«Jašče pračytaŭ u «Źviaździe», što karacieńka pieravydali Janku Bryla. A ja jakraz čaplaŭsia vokam za jahonyja liryčnyja minijaciury 1980 hoda vydańnia. To ŭziaŭ pačytać».
«Žyłka staŭ častkaj majho kulturnaha koda jašče ź liceja»
Ź jaho listoŭ viadoma, što Andrej zaŭsiody ź nieciarpieńniem čakaje pryjezdu ŭ kałoniju kniharni. Admysłova rychtujecca, składaje śpisy, raicca z žonkaj Alesiaj, jakaja taksama fiłołah.
«Prydbaŭ u kniharni, što da nas zajechała, knihi-vitaminy z tvajho śpisa (jon pracuje, ura!): Žyłka, Duboŭka, Zarecki, Mryj, Hałavač — heta najlepšyja palapšalniki nastroju, maje ŭlubioncy jašče ź fiłfaka, a Žyłka staŭ častkaj majho, jak kažuć, kulturnaha koda jašče ź liceja, ja bieź jaho sumavaŭ ažno.
«Hoły źvier» Zareckaha — adno ź niadaŭnich mocnych knižnych zaturemnych uražańniaŭ. A Ipatavu jašče tolki budu adkryvać, dahetul to adno, to druhoje zaminała. Hłobusa jašče nie dastavili. Spadziajusia, bo raskupili, a nie praz ekstralinhvistyčnyja akaličnaści».
«Zastałosia ŭražańnie niezrazumiełaha niadbajstva»
Ź listoŭ Kuźniečyka vynikaje, što ŭ kałonii šmat adukavanych ludziej, jakija viaduć sprečki na litaraturnyja i linhvistyčnyja temy. Ale litaratury brakuje, dostupu da internetu niama. Tamu Andrej daje žoncy zadańni:
«Pašukaj u słoŭniku tłumačeńni: požnia, zavoina, kukan, starčak, hatok, apołak, kotlišča, mendlik. Heta z Bryla. A z «požniaj» u nas tut razyšlisia ŭjaŭleńni, dyk treba ŭdakładnić».
U vyjaznoj kniharni, jakaja niadaŭna pryjazdžała ŭ kałoniju, Andrej nabyŭ i słoŭnik. I navat paraŭnaŭ jaho ź inšym.
«Dziŭnym makaram trapiŭ siudy toj samy słoŭnik Hamiezy (Ł. M. Hamieza. Kompleksny leksičny słoŭnik biełaruskaj movy (sinonimy, antonimy, amonimy, paronimy)» za niapoŭnyja dva rubli. Hrech było nie ŭziać. Tym bolš što ŭ miežach svajoj kancepcyi vyhladaje jon bolš tałkova, čym «Vialiki biełaruska-ruski słoŭnik» (i naadvarot) z 50 tysiačami słoŭ.
Jość tam «kindar-siurpryz», «vaj faj» i «madem», ale niama vilčyka, vieśnic, proćmy častak cieła, pryład ručnoj pracy, rečaŭ viaskovaha žyćcia. Zbytkoŭnaść, źmiašanaja z vypadkovaściu i niedastatkovaściu — zastałosia ŭražańnie niezrazumiełaha niadbajstva», — tak aceńvaje prafiesijny redaktar, fiłołah Andrej Kuźniečyk nabyty słoŭnik.
«Pryjemna bačyć u śpisie znajomych fiłfakaŭcaŭ»
Andrej vypisvaje amal usiu biełaruskamoŭnuju pieryjodyku, vyłoŭlivaje ŭ joj cikavyja fakty. U «Viačernim Minsku» jon znajšoŭ top-10 samych papularnych knižak u dziaciej ź biblijateki № 2.
«Pieršyja 6 miescaŭ zajmajuć biełaruskamoŭnyja knižki: Aleś Karlukievič, Michaś Paźniakoŭ, Iryna Tokarava, Kaciaryna Chadasievič, Alaksiej Šein, Lilija Ilušyna. Pryjemna bačyć u śpisie znajomych fiłfakaŭcaŭ. Nu, i nadajuć aptymizmu takija pieravahi junych čytačoŭ nakont budučyni. Zdajecca, ź imi pryjemna budzie žyć u adnoj krainie».
Cikavicca Andrej, ci vychodziać u Biełarusi jašče tak zvanyja «hlancavyja časopisy», kolki jany kaštujuć. Prosić žonku samoj nie marnavać času, a paprasić kaho-niebudź daviedacca, «pahuhlić»:
«A ci isnujuć jašče biełaruskija hlancavyja časopisy «Biełaruś», «Architektura i budaŭnictva»? Ci niešta cikavaje ŭ ich jość? Ci ŭsio roŭnaje, jak «linija partyi»? Kolki kaštujuć? A rasiejski časopis Esquire jašče vydajecca? Kaštuje jak samalot? A źmiest?»
«Zapis snoŭ staŭlu na paŭzu»
Zvyčajna ŭ listach Andrej dzielicca svaimi nievierahodnymi snami, jakija starajecca zapaminać, tamu maje detalizavanyja i biessensoŭnyja dla pierakazvańnia siužety.
«Prynamsi, ciapier dakładna viedaju, što ŭnačy ŭ mianie bahataje na ekšn i dekaracyi vidovišča. Samaloty, rovary, mietro, Šabany, Pieskavacik, usie vioski z darohi Bierašova — Viciebsk. Nu, i niejkija padziemnyja harady z padziemnymi katkami, atrakcyjonami, samalotami ŭ padziemnym niebie. A niejak poŭz na našu premjeru ŭ łabiryncie ad CUMa da «Akademknihi» amal usiu noč, usich apiaredziŭ, a potym hladžu — usie naŭkoła chodziać nahami, nu to i mnie ničoha nie zastałosia, jak pračnucca ad niajomkaści. Karaciej, zapis snoŭ staŭlu na paŭzu, bo zaduža strakataja palitra dla trymańnia va ŭspaminach».
Andrej i z-za krataŭ starajecca davać parady, jak vychoŭvać dzietak, piša im vieršy, radujecca dasiahnieńniam. Žonka dasyłaje šmat razdrukavanych fatahrafij, kab Andrej bačyŭ, jak dzieci rastuć, čym zajmajucca na vakacyjach.
«Cnianka, Ratamka, zaapark, koni — vielmi radasna čytać pra vaš taki nasyčany adpačynak! Adno što — jak by nie daviałosia adpačyvać ad takoha tempu adpačyvańnia:) I znoŭ majsterskija fota, a hetaja, z Maciejkavym adlustravańniem u zaaparku, — naohuł šedeŭr! Zabaŭna, jak my z taboj sinchronna napisali adno adnomu pra Cnianku», — dzielicca svaimi ŭražańniami Andrej Kuźniečyk.
***
Andreja Kuźniečyka zatrymali 25 listapada 2021 hoda. Pieršapačatkova jamu niekalki razoŭ davali administracyjnyja sutki, ale z Akreścina tak i nie vypuścili. 23 śniežnia svajakam Andreja paviedamili, što na jaho zaviali kryminalnuju spravu, ale infarmacyja, pavodle jakoha artykuła była raspačataja kryminalnaja sprava, nie paviedamlałasia. Kuźniečyka pieraviali ŭ SIZA-1 na Vaładarskaha ŭ Minsku. Svajakam nie paviedamlali sutnaść abvinavačańniaŭ, advakat znachodziŭsia pad padpiskaj ab nierazhałošvańni.
Razhlad jahonaj spravy adbyŭsia 8 červienia 2022 h. u Mahiloŭskim abłasnym sudzie. Pravaabaroncam stała viadoma, što žurnalista abvinavačvali pavodle č. 1 art. 361-1 KK (stvareńnie ekstremisckaha farmavańnia abo ŭdzieł u im). Sudździa Ihar Šviedaŭ pryznaŭ jaho vinavatym i pryznačyŭ pakarańnie ŭ vyhladzie źniavoleńnia ŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu terminam šeść hadoŭ. Kuźniečyka etapavali ŭ navapołackuju kałoniju № 1.
Adras dla padtrymki: 211440, h. Navapołack, vuł. Techničnaja, 8, PK №1, Kuźniečyku Andreju Anatoleviču.