U Jeŭropie chutka mohuć dazvolić šyrokaje vykarystańnie hienna-madyfikavanych raślin
Jeŭrapiejskaja kamisija abmiarkoŭvaje zakonaprajekt, jaki značna pasłabić patrabavańni da hienna-madyfikavanych raślin. Heta razhladajecca jak mietad dapamohi sielskaj haspadarcy ŭ baraćbie sa źmienami klimatu.
20.06.2023 / 20:37
Jak piša Süddeutsche Zeitung, zhodna z novym zakonaprajektam z etykietak praduktaŭ charčavańnia mohuć źniknuć paznačeńni ab vykarystańni hienna-madyfikavanych raślin, jakija ŭvodziać šlacham hiennych nažnic Crispr/Cas — instrumienta novaj hiennaj inžynieryi, jaki dazvalaje dakładnaje ŭmiašańnie ŭ hienietyčny materyjał.
Z dapamohaj takich nažnic DNK razrazajecca ŭ peŭnym miescy, i daśledčyki mohuć vyklučać hieny ci ŭstaŭlać novyja ŭčastki na miescy razrezu.
U adroźnieńnie ad inšych mietadaŭ, u hetym vypadku vučonyja nie vykarystoŭvajuć paśladoŭnaści hienaŭ čužarodnych vidaŭ, ź jakimi nielha skryžoŭvać raślinu. Jak adznačajuć śpiecyjalisty, hety mietad bolšy za skryžoŭvańnie dvuch vidaŭ, ale mienšy za prahramavańnie novych paśladoŭnaściaŭ hienaŭ.
Zhodna z zakonaprajektam, takija mietady, jak Crispr/Cas, nie buduć padpadać pad dziejańnie jakich-niebudź praviłaŭ hiennaj inžynieryi ES, kali atrymanyja ŭ vyniku novyja hatunki taksama mahli być stvoranyja z dapamohaj takich mietadaŭ, jak skryžavańnie abo sielekcyja.
Raśliny, jakija majuć da 20 hienietyčnych madyfikacyj, zhodna z prajektam, buduć pryraŭnoŭvacca da zvyčajnych raślin.
U tekście taksama adznačajecca, što dziaržavy — siabry ES «nie pavinny zabaraniać abo abmiažoŭvać vyviadzieńnie na rynak hienna-madyfikavanych raślin typu 1 i źviazanych ź imi praduktaŭ» z dapamohaj «śpiecyfičnych patrabavańniaŭ».
Takoje pałažeńnie zrobić niemahčymym uviadzieńnie rehijanalnych zabaronaŭ na vyroščvańnie takich raślin.
Jak adznačaje Süddeutsche Zeitung, u Jeŭrapiejskaj kamisii ličać, što vykarystańnie hetaha instrumienta dapamoža ŭ zmahańni sa źmienami klimatu, jaki supravadžajecca ŭzmacnieńniem zasuch i strataju bijaraznastajnaści, a taksama što jon stanie adkazam na rost nasielnictva i praźmiernuju zaležnaść ad impartu.
U toj ža čas vydańnie źviartaje ŭvahu na toje, što zakonaprajekt rezka krytykujecca ekołahami, niekatorymi asacyjacyjami sielhasvytvorcaŭ i palitykami (asabliva zialonymi). Jany ličać, što novyja praviły mohuć stać kancom arhaničnaha ziemlarobstva, jakomu daviadziecca abaraniacca ad zabrudžvańnia ź jašče bolšymi namahańniami.
U vypadku, kali hienna-madyfikavanyja raśliny atrymajuć paŭsiudnaje raspaŭsiudžańnie na palach, to stanie amal niemahčymym praduchilić traplańnie niekatorych ź ich na susiednija pali fiermieraŭ, jakija zajmajucca arhaničnaj vytvorčaściu.
U toj ža čas u padtrymku novaha zakonaprajekta vystupajuć navukoŭcy. Tak, ekśpiert pa kletačnaj bijałohii Instytuta hienietyki raślin i daśledavańniaŭ sielskahaspadarčych kultur imia Lejbnica Nikałaus fon Viren (Nicolaus von Wirén) u intervju Süddeutsch Zeitung adznačyŭ, što horača padtrymlivaje prapanovy Jeŭrakamisii, jakaja sočyć za mierkavańniami viadučych navukovych arhanizacyj, a mienavita ab tym, što «madyfikavanyja takim čynam raśliny nie ŭjaŭlajuć pavyšanaj niebiaśpieki dla čałavieka i pryrody».
Na dumku śpiecyjalista, fokus zakonaprajekta Jeŭrakamisii taksama słušny: pavyšeńnie ŭstojlivaści raślin da chvarobaŭ, efiektyŭnaje vykarystańnie vady i spažyŭnych rečyvaŭ.
Čakajecca, što Jeŭrapiejskaja kamisija ŭniasie kančatkovyja prapanovy pa reformie zakanadaŭstva ŭ śfiery hiennaj inžynieryi, jakoje dziejničaje z 2001 hoda, u lipieni hetaha hoda.
Čytajcie jašče:
Lon, tytuń i žuraviny cikaviać hienietyčnych inžynieraŭ
Jak redahavańnie hienaŭ moža paŭpłyvać na budučyniu čałaviectva