«My siadzieli pobač i nijakich zajaŭ nie rabili». Žurnalist pra absurdnyja abvinavačańni ŭ adras Hienadzia Mažejki
Minski haradski sud 15 sakavika adnaviŭ pasiadžeńni z udziełam žurnalista Hienadzia Mažejki. Praces pieryjadyčna pieraryvajecca na raznastajnyja «ekśpiertyzy», choć, jak ličać kalehi palitźniavolenaha, praściej apytać niepasrednych śviedak jahonaj niedatyčnaści da inkryminavanych artykułaŭ, piša BAŽ.
15.03.2023 / 10:22
Praces nad eks-karespandentam haziety «Komsomolskaja pravda v Biełarusi» Hienadziem Mažejkam pačaŭsia 1 śniežnia 2022 hoda. Žurnalista abvinavačvajuć pavodle č. 1 art. 368 («Abraza prezidenta») i č. 1 art. 130 («Raspalvańnie rasavaj, nacyjanalnaj, relihijnaj abo inšaj sacyjalnaj varožaści»). Sukupna jamu pahražaje da 5 hadoŭ pazbaŭleńnia voli.
Na razhlad spravy pryznačana sudździa Taćciana Falkoŭskaja, jakaja ŭžo maje dośvied kantaktavańnia z pradstaŭnikami ŚMI: letaś u vieraśni jana asudziła na 8 hadoŭ byłuju supracoŭnicu Biełteleradyjokampanii Ksieniju Łuckinu.
Hienadzia Mažejku zatrymali 1 kastryčnika 2021 hoda ŭ aeraporcie Maskvy i prymusova viarnuli ŭ Biełaruś, dzie vystavili abvinavačańni ŭ «raspalvańni varožaści» i «abrazie pradstaŭnika ŭłady» (paźniej zamianili na «abrazu Łukašenki»).
Padstavaj stała dramatyčnaja historyja, jakaja za dva dni da taho zdaryłasia ŭ Minsku. 28 vieraśnia ŭ kvateru da prahramista kampanii EPAM Systems Andreja Zielcera sprabavali ŭvarvacca ŭzbrojenyja bajcy KDB. Adbyłasia stralanina, padčas jakoj haspadar zabiŭ kadebista Dźmitryja Fiedasiuka, a ŭ adkaz zastrelili i jaho samoha.
Pa śladach trahiedyi karespandent «Komsomolskoj pravdy» v Biełarusi» pahutaryŭ z adnakłaśnicaj Andreja Zielcera, jakaja ciopła zhadała pra siabra dziacinstva. Hetaha akazałasia dastatkova dla nastupstvaŭ: na rasparadžeńnie Ministerstva infarmacyi sajt kp.by byŭ zabłakavany, a dziejnaść biełaruskaj redakcyi paralizavanaja za «hieraizacyju terarysta».
Hienadź Mažejka sprabavaŭ praz Rasiju vylecieć u treciuju krainu, ale supracoŭniki FSB jaho ŭžo čakali. Žurnalista zatrymali i pieradali biełaruskim siłavikam. Spačatku jaho źmiaścili ŭ minski izalatar časovaha ŭtrymańnia, paśla pieravieźli ŭ žodzinskuju turmu № 8, a ŭrešcie znoŭ pieraviali ŭ stalicu — ad kanca 2021-ha jon u SIZA № 1. Pravaabaroncy pryznali Hienadzia Mažejku palityčnym źniavolenym.
Ale ŭžo za kratami akcenty «vinavataści» zrušylisia. Žurnalistu inkryminavali abrazu Alaksandra Łukašenki padčas sustrečy vybarcaŭ z deputatam Pałaty pradstaŭnikoŭ Valeryjem Varanieckim u vieraśni 2020 hoda. Na dyktafonnym zapisie čuvać mužčynski hołas, jaki ekśpierty Śledčaha kamiteta prypisali Hienadziu Mažejku. Paźniej dziaržabvinavaŭca pracytavaŭ tyja vykazvańni: «Chiba moža narmalny čałaviek z aŭtamatam biehać? Heta zvarjacieły vyradak!»
Pry tym šmatlikija kalehi dy ŭdzielniki sustrečy paćviardžajuć: karespandent zajmaŭsia svajoj pracaj i ŭ dyskusijach nie ŭdzielničaŭ. U pryvatnaści, Aleś Pilecki, jaki na toj momant mieŭ aficyjnuju akredytacyju Ministerstva zamiežnych spraŭ i rabiŭ repartaž dla «Radyjo Svaboda», byŭ poruč z Hienadziem Mažejkam, i toj «ničoha nie vykrykvaŭ».
«Pra Hienu — tak, mahu paćvierdzić, što havaryŭ i raniej. Usiu tuju sustreču z Varanieckim u mikrarajonie Łošyca siadzieli z Hienam pobač. Heta było ŭvosień 2020-ha, jakraz padčas masavych pratestaŭ. Deputat šmat čaho ad ludziej pačuŭ i, zdajecca, ledźvie nie raspłakaŭsia. My rychtavali svaje repartažy prosta na miescy i nijakich zajaŭ nie rabili, heta dakładna. Dumaju, deputat Varaniecki taksama paćvierdzić. Ale jak ni kapali śledčyja pad Mažejku, jak ni šarścili ŭsio, što tolki možna, vidać, ničoha lepšaha tak i nie znajšli», — vykazaŭsia ŭ razmovie z BAŽ Aleś Pilecki.
Advakatka Hienadzia Mažejki Lizavieta Maćviejeva taksama zaznačała, što maje videa z sustrečy, dzie vyrazna vidać: žurnalist nie biare ŭdziełu ŭ abmierkavańni, a frazu, jakuju paličyli «abrazaj», pramaŭlaje inšy mužčyna. Adnak nieŭzabavie jurystku pazbavili licenzii, arhumienty «abnulilisia».
U kancy śniežnia 2022-ha na stadyi dopytu śviedak byŭ abjaŭleny pierapynak dla dadatkovych «ekśpiertnych daśledavańniaŭ». Zhodna z tekstam abvinavačańnia, Hienadź Mažejka, «prajaŭlajučy amaralny intares da ekstremisckaj dziejnaści, źjaŭlajučysia jaje prychilnikam, dziejničajučy pavodle matyvaŭ palityčnaj i ideałahičnaj varožaści, u pieryjad z 23 červienia 2020 hoda da kastryčnika 2021-ha ŭčyniŭ šerah złačynstvaŭ».
Takija vysnovy tyčylisia jak zaklučeńnia kamisii psichołahaŭ i linhvistaŭ adnosna źmiestu artykuła pra prahramista Andreja Zielcera, tak i videa z udziełam deputata Valeryja Varanieckaha. Vykazvańni, jakija ŭparta prypisvajuć žurnalistu, bok abvinavačańnia rascaniŭ jak «nieprystojnyja i niedapuščalnyja». «Padtrymlivajučy apazicyjna nastrojenych udzielnikaŭ sustrečy, pravodziŭ ahitacyju suprać dziejnaj ułady, parušajučy ahulnačałaviečuju maral», — havorycca ŭ materyjałach spravy.
Sioleta 27 lutaha sud pa spravie eks-žurnalista «Komsomołki» adnaviŭsia. Ale znoŭ była ŭziataja dvuchtydniovaja paŭza «dziela vyśviatleńnia inšych akaličnaściaŭ». Praz dva tydni ŭdzielnikaŭ znoŭ viartajuć u praces.
Sam 40-hadovy fihurant vystaŭlenyja abvinavačańni ličyć absurdnymi i viny ni pa adnym ź inkryminavanych artykułaŭ nie pryznaŭ.