Ужыванне незвычайнай марской істоты можа змяніць працэс старэння
Вынікі новага даследвання на мышах паказалі, што ўжыванне прадуктаў з плазмалагенамі могуць запавольваць працэсы старэння клетак і развіцця шматлікіх узроставых захворванняў.
19.02.2023 / 08:25
Фота: vecteezy
Згодна з нядаўнім даследаваннем, праведзеным у Кітаі, у мышэй, якіх кармілі экстрактамі істоты з назвай «марскі шпрыц», знікалі некаторыя прыкметы старэння. Марскія шпрыцы (ці асцыдыі) адносяцца да тунікатаў — падтыпу марскіх бесхрыбетных жывёлін, розныя віды якіх ужываюцца ў ежу ў розных краінах па ўсім свеце. Марскія шпрыцы атрымалі сваю назву таму, што яны, як правіла, пырскаюць вадой, калі іх вырываюць з іх салёнага дома.
Экстракты з марскога шпрыца, якімі кармілі мышэй, называюцца плазмалагенамі — гэта тып ліпідаў (тлушчоў), які змяшчаецца ў мембранах клетак органаў чалавека, такіх як мозг, ныркі, мышцы і лёгкія. Яны выконваюць мноства функцый, уключаючы рэгуляванне абмену інфармацыяй паміж клеткамі, абарону клетак ад пашкоджання ДНК і памяншэнне запалення.
Мінулыя даследаванні паказалі, што колькасць плазмалагенаў у крыві змяншаецца з узростам і асабліва ў людзей з хваробай Альцгеймера — найбольш распаўсюджанай формай узроставай дэменцыі.
Дык што там з плазмалагенамі?
Значная колькасць плазмалагенаў утрымліваецца ў курыцы, свініне, мідыях, грабеньчыках і, вядома ж, марскіх шпрыцах, якіх ядуць у Карэі і Японіі.
У сваім апошнім даследаванні навукоўцы давалі плазмалагены самкам мышэй сярэдняга ўзросту ў значна больш высокіх канцэнтрацыях (прыкладна ў 300-500 разоў вышэй), чым звычайна ў порцыі, напрыклад, курыцы або грабеньчыкаў. Затым яны ацанілі памяць мышэй і некаторыя важныя параметры, якія змяняюцца ў мозгу з узростам, уключаючы колькасць нервовых ствалавых клетак, якія ствараюць новыя нейроны, а таксама колькасць сувязяў паміж гэтымі нейронамі. Гэтыя паказчыкі асабліва важныя для падтрымання здольнасці вучыцца, запамінаць і разважаць.
Выявілася, што ўсе згаданыя параметры палепшыліся ў мышэй, якія ўжывалі плазмалагены цягам двух месяцаў. Акрамя таго, у гэтай групы значна зменшылася развіццё запаленчых працэсаў у параўнанні з мышамі з кантрольнай групы на звычайнай дыеце. Запаленне ўзмацняецца з узростам і лічыцца важнай прычынай пагаршэння сімптомаў хваробы Альцгеймера.
Даследчыкі таксама паказалі, што ў мышэй палепшылася памяць. Каб зрабіць гэта, яны звярнуліся да тэста, які патрабуе ад тэстуемых выкарыстання сэнсарных навыкаў, у тым ліку добрага зроку.
Улічваючы, што мышы з узростам, як правіла, цярпяць ад страты сэнсарных навыкаў (напрыклад, ад слепаты і страты слыху), таму да гэтых знаходак навукоўцы прапануюць ставіцца асцярожна. Таму што ўяўнае паляпшэнне памяці насамрэч можа быць вынікам паляпшэння толькі сэнсарных навыкаў, а не самой памяці.
Аднак існуе таксама і больш ранняе даследаванне, падчас якога людзей з лёгкімі кагнітыўнымі парушэннямі кармілі плазмалагенамі (на гэты раз з грабеньчыкаў) двойчы на дзень цягам 24 тыдняў. Удзельнікі паказалі паляпшэнне памяці, што, аднак, назіралася толькі ў падгрупе пацыентаў жаночага полу ва ўзросце да 77 гадоў. Прычына, па якой гэта спрацавала толькі для гэтай падгрупы, незразумелая і патрабуе далейшага вывучэння з большай групай удзельнікаў.
Герапратэктары: прэпараты, якія запавольваюць старэнне клетак
Навукоўцы кажуць, што неабходная дадатковая праца. Важна высветліць, як плазмалагены затрымліваюць старэнне і ці выходзяць іх эфекты за межы мозгу, уключаючы іншыя важныя органы: напрыклад, сэрца, мышцы і імунную сістэму.
На сённяшні дзень ёсць даныя пра больш як 200 ужо выпрабаваных на жывёлах герапратэктараў. У многіх даследаваннях даследчыкі паказалі, што герапратэктары могуць палепшыць працу жыццёва важных органаў. Было таксама паказана, што некаторыя з іх затрымліваюць пачатак і цяжкасць узроставых хранічных захворванняў, такіх як астэаартоз, хваробы сэрца, астэапароз і хвароба Альцгеймера ў лабараторных жывёл.
Наступным крокам з'яўляецца тэставанне гэтых лекаў на людзях, але гэта складана з-за спосабу тэставання і дазволу на выкарыстанне лекаў. Звычайна гэта адбываецца ў людзей з пэўным захворваннем і пасля таго, як хвароба была дыягнаставаная. Аднак гэтыя прэпараты, хутчэй за ўсё, дадуць найлепшыя вынікі, калі іх прымаць менавіта з мэтай прадухілення ўзроставых хвароб.
Каб праверыць іх, даследчыкі павінны вызначыць, хто знаходзіцца ў групе рызыкі развіцця таго ці іншага ўзроставага захворвання, а затым правесці доўгае і дарагое выпрабаванне. Але нават калі гэтыя даследаванні будуць паспяховымі, застаецца пытанне аб эканамічнай мэтазгоднасці і бяспецы выкарыстання герапратэктараў для прафілактыкі захворванняў, звязаных з узростам. Магчыма, іншыя меры, такія як паляпшэнне дыеты і фізічныя практыкаванні, могуць быць такімі ж добрымі, калі не лепшымі сродкамі.