«Думалі, што ўсё абмяжуецца вобшукамі. Я таксама не чакаў такога». Адмін канала чыгуначнікаў пра шантаж сілавікоў і непаўналетняга брата ў СІЗА
Адміністратар тэлеграм-канала «Live. Супольнасць чыгуначнікаў Беларусі», чыйго 15-гадовага брата арыштавалі, расказаў «Нашай Ніве» пра крыміналку на брата, патрабаванні сілавікоў і новыя пагрозы сям’і.
15.02.2023 / 09:17
Сяргей Вайцяховіч вывучыўся на аглядчыка-рамонтніка вагонаў, пасля пайшоў адпрацоўваць размеркаванне ў Мінскім вагонным дэпо. Там хлопец затрымаўся на чатыры гады.
У жніўні 2020-га ён стварыў пратэсны тэлеграм-канал чыгуначнікаў.
— Пасля жнівеньскіх падзей мяне спачатку спрабавалі звольніць па згодзе бакоў, пасля — па артыкуле, але ж затым усё ж дачакалі даты сканчэння кантракта, красавіка 2021 года, — згадвае ён.
Фота носіць ілюстрацыйны характар.
Неўзабаве Сяргеем зацікавіліся супрацоўнікі КДБ, пра што Вайцяховічу паведамілі «свае людзі» — ужо ў маі 2021-га хлопец пакінуў Беларусь, уцякаў праз Расію ва Украіну.
— Яшчэ падчас працы ад кіраўніцтва былі прэтэнзіі да рэсурсу, праз які я мог аб’ядноўваць людзей і даносіць да іх інфармацыю. Але ж у поле зроку КДБ я патрапіў з-за «рэйкавай вайны» ў 2020 годзе (гаворка ідзе пра перыядычнае нацягванне дроту паміж рэйкамі на розных участках чыгункі ў кастрычніку 2020-га. — НН). Атрымліваецца, што я наўпрост вырваўся з лап КДБ, — распавядае беларус.
Вайцяховіч згадвае, што пры стварэнні канала ён не хаваў, што з’яўляецца яго адмінам, і яго кіраўніцтва ведала пра гэта ад самага пачатку. Але ж апублічваць статыстычныя і іншыя даныя суразмоўца стаў толькі пасля ад’езду з Беларусі.
Спачатку ў канале публікаваліся дарожныя карты, графік воінскіх эшалонаў на вучэннях «Захад-2021». У лістападзе 2021-га на канале чыгуначнікаў з’явіліся даныя пра падрыхтоўку масштабнай перакідкі войск у Беларусь з Расіі, у студзені 2022-га — інфармацыя пра колькасць эшалонаў, якія планавалася перакінуць да лютага.
Цікавасць сілавікоў да сям’і Сяргея пачалася адразу пасля яго ад’езду з Беларусі.
— Вобшукі, вобшукі, вобшукі… МУС, КДБ… Я ўжо збіўся з падліку, колькі іх было, мо, тры ці чатыры. Вобшукі праходзілі па месцы маёй рэгістрацыі, дзе жывуць бацькі. У іх сілавікі, па сутнасці, нічога не распытвалі, проста казалі ім, што я тэрарыст, экстрэміст, здраднік дзяржавы і шпіён. Узялі нейкія мае рэчы, нарматыўную дакументацыю з мінулай працы — не ведаю, навошта яна ім, — адзначае суразмоўца.
Паводле слоў Сяргея, актыўныя спробы ціснуць на яго сям’ю пачаліся ў студзені 2022 года, калі пачалося маштабнае перакідванне расійскіх войск на тэрыторыю Беларусі.
— Вырашылі «капаць» пад усіх маіх сваякоў, уключаючы непаўналетняга брата Арцёма. Да яго затрымання кадэбэшнікі перыядычна прыязджалі на працу да маці — патрабавалі, каб я спыніў сваю дзейнасць і выдаліў праект. Апошні такі візіт быў 31 снежня, — кажа Вайцяховіч.
Сяргей праз маці перадаваў сілавікам, каб яны звязваліся з ім наўпрост і не выкарыстоўвалі ў гэтым працэсе жанчыну.
— Брата (гаворка ідзе пра 15-гадовага Арцёма. — НН) затрымалі 17 студзеня, яго забралі проста са школы. Да гэтага яго выклікалі ў РУУС разам з бацькамі. Яны хадзілі з адвакатам — і па сутнасці справы гаворкі не ішло.
Рэч у тым, што ў лістападзе ў дзяцей у школе быў канфлікт, які вырашылі бацькі на ўзроўні школы — там нават бойкі не было. Як я зразумеў тады, ніводны бок прэтэнзій адзін да аднаго не меў. Тое, што інкрымінуюць брату — выдумка, — лічыць наш суразмоўца.
15-гадоваму Арцёму выстаўлена абвінавачванне па ч. 2 арт. 208 Крымінальнага кодэкса (вымаганне).
— Спачатку брата забралі ў Следчы камітэт, аформілі, а пасля змясцілі ў ІЧУ на Акрэсціна на 72 гадзіны. Пасля гэтага — назад у СК, узялі падпіску аб нявыездзе і адправілі ў Навінкі на нейкае абследаванне ў корпус, які належыць пракуратуры. Там яго пратрымалі да 9 лютага, пасля чаго павезлі ў пракуратуру Мінска, там затрымалі як падазраванага і пасадзілі ў СІЗА на Валадарскага. Там ужо выставілі абвінавачванне, — згадвае Вайцяховіч.
Згаданы пункт (ч. 2 арт. 208) у Крымінальным кодэксе гучыць даволі сурова:
«Вымаганне, учыненае паўторна, або групай асоб па папярэдняй змове, або з прымяненнем гвалту, небяспечнага для жыцця або здароўя пацярпелага, або пад пагрозай забойства або прычынення цяжкага цялеснага пашкоджання, або звязанае са знішчэннем або пашкоджаннем маёмасці, або з мэтай атрымання маёмаснай выгады ў буйным памеры».
У выпадку вынясення прысуду аб вінаватасці такія дзеянні караюцца зняволеннем на тэрмін ад 3 да 10 гадоў.
— Мы нават перапісваліся з КДБ, яны перадавалі свае пасланні, а мы паставілі сваю ўмову — спачатку адпусціць брата, а пасля весці гутарку аб спыненні дзейнасці і г. д.
Але ж ісці на здзелку з КДБ — такое сабе, былі б яшчэ патрабаванні з іх боку. Вядома, што пасля выдалення канала ціск не спыніўся б, былі б і іншыя ўмовы. У мяне ж ёсць не толькі публічная дзейнасць, і пра гэта ім добра вядома, — упэўнены Сяргей.
Сяргей кажа, што сям'я засталася ў краіне, бо не хацела з’язджаць і не думала, што можа дайсці да такога — да затрымання брата.
— Думалі, што проста будуць працягвацца візіты, а далей справа не зойдзе. Шчыра кажучы, я таксама не чакаў такога, — прызнаецца хлопец.