«Moj chłopiec navučyŭ mianie biełaruskaj movie». Ukrainka vyvučyła biełaruskuju praz kachańnie da palitviaźnia
Administratar kulturnicka-histaryčnaha telehram-kanała Rezystans Mikita Ślepianok ciapier znachodzicca ŭ Biełarusi za kratami, 6 vieraśnia jamu prysudzili 3 hady źniavoleńnia, na sudzie jon vystupiŭ z mocnym apošnim słovam. Pravaabaroncy pryznali Mikitu palitviaźniem. A dziaŭčyna Dana čakaje jaho va Ukrainie i zasvojvaje biełaruskuju movu. Homielski sajt «Štodzień» raspytaŭ jaje, ci ciažka heta rabić.
03.02.2023 / 23:50
Fota: Mocnyja naviny
— Čamu ty vyrašyła pačać vučyć biełaruskuju movu?
— Ja žyvu daloka ad Biełarusi. U mianie niama ni siabroŭ, ni rodzičaŭ ź Biełarusi. Prynamsi, na toj čas, kali ja pačała cikavicca biełaruskaj movaj, nie było siabroŭ. I ja ŭsio roŭna dzieści čuła biełaruskuju movu hadoŭ ź piaci. To pieśni niejkija na biełaruskaj movie traplalisia. Zvyčajna «Pieśniaroŭ». To razmovy niejkija pra Biełaruś.
A potym źjaviłasia biełaruskamoŭnaje telebačańnie, jakoje ciapier nielha nazyvać. U 2008 hodzie tady ŭsie va Ukrainie padklučali spadarožnikavaje TB. I my niejak z maci hladzieli TB i natrapili na «Biełsat» hety. Biełaruskaja mova spačatku była dziŭnaja dla mianie, bo nie padobnaja ni da ruskaj, ni da ŭkrainskaj. My pastajanna słuchali hety «Biełsat» z maci. Jana paŭtarała samyja śmiešnyja słovy. Potym ja pra «Biełsat» zabyłasia: na toj momant navinami cikaviłasia mała, bo mnie było hadoŭ 7 ci trochi bolej.
Kali padrasła, to znajšła knihi ŭ pierakładzie na biełaruskuju movu. Ja ich trochu čytała. Potym u škole niešta pra Biełaruś vyvučali. I ja skazała, što viedaju biełaruskuju movu, choć ja nasamreč nie viedała ničoha. A potym ubačyła niejki dopis navinovy, tam byli kamientary. Pačała pisać u asabistyja biełarusam, kab jany mnie raspaviali pra Biełaruś. Tady ja nie viedała, što tak nielha rabić, bo biełarusy ŭsprymajuć heta ŭsio padazrona. Va Ukrainie takoha nie było.
Spačatku mnie padavałasia, što ŭ Biełarusi ŭsie biełaruskamoŭnyja. A ŭ 2019 hodzie ja daviedałasia, što heta nie tak.
U 2020 hodzie znoŭ pačała hladzieć «Biełsat». A ŭ 2021 hodzie pačalisia stasunki z chłopcam, jaki ź Biełarusi. Vyvučyła biełaruskuju movu niedzie miesiacy za dva, kab dakazać jamu, što ja čahości vartaja. Chtości dumaje, što heta vielmi chutka, ale ja viedała ŭkrainskuju, mieła dośvied pierachodu na ŭkrainskuju. Da hetaha pieryjadyčna cikaviłasia biełaruskaj movaj. Tamu ź biełaruskaj nie było asablivych ciažkaściaŭ.
Palitviazień Mikita Ślepianok
— Jak ty vyvučała biełaruskuju movu? Jakija knihi čytała? Jakimi padručnikami karystałasia?
— Spačatku ŭvohule nie vykarystoŭvała nijakich padručnikaŭ. Ja prosta hladzieła, jak pišuć inšyja biełarusy ŭ čatach. Razmaŭlała praź pierakładnik spačatku, potym sama. Moj chłopiec navučyŭ mianie biełaruskaj movie. Ja pytałasia, kali niejkija słovy byli niezrazumiełyja. Praz razmovy vyvučyła. Potym źjavilisia kursy «Mova Nanova». Jany praz pandemiju pravodzilisia anłajn. I ja ŭdzielničała va ŭsich kursach va ŭsich haradach. Taksama čytała mastackuju litaraturu, niejkija filmy hladzieła.
Adniekul cikavaść źjaviłasia. I bolej nie adpuskaje. Časam zdajecca, što biełaruskaj movy ŭ maim žyćci ciapier navat bolej, čym ukrainskaj.
— U žyćci (sa svajakami, ź siabrami) jakoj movaj karystaješsia?
— U žyćci ja karystajusia ŭsim, čym tolki mahčyma. Ź siabrami ź Biełarusi — pa-biełarusku. Ź siabrami z Ukrainy — na litaraturnaj ukrainskaj. Na pracy — taksama na ŭkrainskaj litaraturnaj movie. Ale doma ja razmaŭlaju na strašnym suržyku.
Ja namahajusia niejak heta pieramahčy. Ale pakul nie atrymlivajecca. Ź siostrami namahajusia razmaŭlać na litaraturnaj, kab jany vučylisia ŭ mianie. Ale z babulami, ź dziadulami, z maci — na suržyku. A ruskaj movaj ja daŭno nie karystajusia, mabyć, hadoŭ siem. Chiba ŭ vielmi redkich vypadkach. I pačynaju jaje zabyvacca.
— Cikavy tvoj pohlad zboku: niekatoryja biełaruskija baćki havorać, što ich dzieci biełaruskuju movu ŭ škole ŭsprymajuć, jak zamiežnuju. Što b ty paraiła hetym baćkam?
— Mnie ciažka davać parady na inšuju krainu i dla inšych umoŭ, ale ja viedaju hetuju prablemu. Treba pakazać, što biełaruskaja mova — nie zamiežnaja, što heta tvaja mova. I treba pakazać, što na biełaruskaj movie možna nie tolki navučacca.
Ciapier šmat biełaruskaha kantentu dla dziaciej. Šmat videa, mulcikaŭ. Jość šmat čaho pa-biełarusku. Možna pa-biełarusku hulać, razmaŭlać. Jość knihi, aŭdyjaknihi. Možna biełaruskamoŭnyja dni ŭ siamji zrabić. Ale biełaruskuju movu treba vučyć, bo heta mova tvajoj dziaržavy, i ty pavinien jaje viedać, bo heta pavaha da krainy, da historyi.