Śviatłana Cichanoŭskaja ŭ navahodnim telezvarocie zaklikała da adzinstva, kab nie dapuścić uciahvańnia Biełarusi ŭ vajnu — tekst zvarotu
«Rasija prajhraje hetuju vajnu, a my, biełarusy, ci adpravimsia za joju ŭ prorvu, ci zmožam pabudavać mirnuju budučyniu, jakuju zasłuhoŭvajem».
01.01.2023 / 00:35
Zvarot Śviatłany Cichanoŭskaj byŭ raźmieščany ŭ jaje jutub-kanale, a taksama ŭ telehram-kanale. Jaho taksama retranślavali telekanał «Biełsat» i niezaležnyja ŚMI.
Lidarka demakratyčnaj Biełarusi źviarnułasia da hramadzian na dźviuch movach: pa-biełarusku i pa-rusku.
Darahija biełarusy, jak vy?
Jak prajšli vašyja tydni pierad Novym hodam? Ja nie viedaju, ci kaža vam heta chtości, ale vy robicie niejmaviernuju pracu. Vy budujecie žyćcio va ŭmovach, kali płanavać nie atrymlivajecca navat na dva tydni napierad. Vy hadujecie volnych i talenavitych dziaciej, niahledziačy na žachlivy stan ekanomiki i adukacyi. Nasupierak nahniatańniu nianaviści z usich bakoŭ vy zachoŭvajecie dabryniu i piaščotu. Vy spravilisia z hetym nadzvyčajna składanym hodam i stvaryli svaim blizkim choć krychu śviatočnaha nastroju. Adno heta — užo nahoda hanarycca saboj.
Praz hety zvarot mianie mohuć pačuć i tyja, chto jaho čakaŭ, i tyja, chto rasčaravaŭsia i straciŭ nadzieju na pieramieny, i tyja, chto naohuł nie cikavicca, što kaža Śviatłana Cichanoŭskaja.
Ja dziakuju, što vy słuchajecie mianie. Ale ž ci možacie vy pačuć i zrazumieć adno adnaho? Jak pracoŭny Biełkamunmaša, jaki straciŭ pracu ŭ vyniku masavych skaračeńniaŭ, moža zrazumieć staličnaha ajcišnika, jaki adkryvaje kaviarniu ŭ Starym horadzie i šukaje supracoŭnikaŭ? Jak žycharka Mahilova, jakaja vyzvalajecca ad chatnich spravaŭ amal što ŭnačy, — jak jana moža zrazumieć palityčnaha emihranta, jaki nie moža viarnucca dadomu i ŭžo nie ŭpeŭnieny, što jaho tam čakajuć? Jak žonka palitźniavolenaha Alesia Bialackaha, jakaja atrymlivała za muža Nobieleŭskuju premiju, — zrazumieje studentku, jakaja pryjechała skarać Minsk i kali prachodzić mima Vaładarki, nie zadumvajecca, što heta za miesca? Chiba moža piensijanier ź Viciebska, jaki hladzić televizar i vieryć prapahandzie, zrazumieć svaju dačku, jakaja adsiadzieła sutki za fota z pratestaŭ? Ci mahčyma, kab maci dobraachvotnika, jaki zahinuŭ, zmahajučysia suprać zachopnickich vojskaŭ Rasii, zrazumieła dačku prakurora, jakaja stamiłasia spračacca z baćkam pra palityku?
Ja liču, što parazumiecca možna. Bo prablema nie ŭ tym, što my roznyja. Prablema ŭ tym, što kožnamu zdajecca, nibyta inšyja nie čujuć i nie razumiejuć jaho. Tak my hublajem davier adno da adnaho i vieru ŭ samich siabie.
Viedajecie, niejak mnie patelefanavaŭ žychar adnaho nievialikaha horada i raspavioŭ svaju historyju. Jon pačaŭ jaje słovami — «ja maleńki čałaviek, ja niašmat mahu». Jaho słovy mocna mianie zakranuli, bo heta vielmi padobna da taho, jak bačać siabie biełarusy. Ale viedajecie, pra što była historyja hetaha čałavieka? Jon adzin zmoh spynić ceły ciahnik z vajskovaj technikaj, jaki pavinien byŭ jechać na vajnu. Tolki ŭjavicie: maleńki čałaviek, jaki spyniŭ vialiki ciahnik.
Ščyra kažučy, mnie taksama zdajecca, što ja maleńki čałaviek. Ale ja ŭzhadvaju mužčynu, jaki spyniŭ ciahnik, i dumaju, što nam z vami ŭsim varta pierastać ličyć siabie maleńkimi ludźmi. My prachodzim taki składany šlach — i nichto nie maje prava jaho źniacenić. My zusim nie maleńkija ludzi. Kali my vierym adno ŭ adnaho i ŭ samich siabie, my — nacyja.
Nacyja Skaryny i Šahała. Kupały i Kalinoŭskaha. Nacyja alimpijskich čempijonaŭ i nobieleŭskich łaŭreataŭ. Nacyja talenavitych muzykaŭ i navukoŭcaŭ. Sumlennych rabočych i łahodnych haspadaroŭ. My nacyja, jakaja zaŭsiody abiraje zastavacca ludźmi. I nichto nie prymusić nas zabycca, chto my jość.
Tak, jość u nas takaja rysa — sumnievy ŭ sabie. I nam časam tak chočacca, kab chtości bolš mocny, vopytny, biasstrašny pryjšoŭ i dapamoh nam vyrašyć usie prablemy. Kab źjaviłasia mocnaja ruka, jakaja pakaža nam šlach.
***
Ale chtości bolš mocny, vopytny i biasstrašny — heta my z vami. Nacyi nie patrebnaja mocnaja ruka — nam patrebnyja davier, uzajemapavaha i salidarnaść. Ja chaču dahrukacca da kožnaha, tamu hatovaja havaryć pa-roznamu, kab pačuli ŭsie.
Kak u mnohich iz vas, u mienia jesť dieti. Ja znaju cienu čiełoviečieskoj žiźni i ja katiehoričieski protiv vojny. Mienia, kak i vas, puhajet to, kak blizko vojna podošła k našiemu domu. To, čto na svoich kuchniach my obsuždajem uhrozu jadiernoho oružija, mužčinam po vsiej stranie prichodiat poviestki, a podrostkam v škołach pokazyvajut oružije — eto nie normalno.
Naša strana na porohie vojny, kotoraja nie nužna nikomu iz nas. Tie, kto nazyvajet siebia pravitielstvom, utratili niezavisimosť i nachodiatsia pod vlijanijem Rośsii, i imienno poetomu s našiej tierritorii letiat rakiety v Ukrainu. Cieny v stranie rastut, potomu čto součastije v čužoj vojnie obchoditsia očień doroho. V stranie tysiači političieskich zaklučionnych, ich čisło rastiot každyj dień. Eto raźbivajet mojo sierdcie i sierdca vsiech ich blizkich. No eto skazyvajetsia i na błahopołučii vsiech hraždan — vied́ tolko osvoboždienije politzaklučiennych možiet stať povodom dla načała śniatija sankcij. V itohie rastuŝije cieny, strach mobilizacii, izolacija — vot čto biełarusam siejčas priedłahajet hosudarstvo.
Rośsija napała na Ukrainu, potomu čto riešiła, budto ukrainciev kak nacii nie dołžno suŝiestvovať. Ubity diesiatki tysiač mirnych žitielej, v tom čiśle dieti — i eto čudoviŝnaja trahiedija. No Rośsija proihrajet etu vojnu, potomu čto ukraincy zaŝiŝajut svoj dom i na ich storonie — vieś mir. Rośsija proihrajet etu vojnu. A my, biełarusy, ili otpravimsia za niej v propasť, ili smožiem postroiť mirnoje buduŝieje, kotoroho zasłuživajem.
Da biełarusaŭ zaŭsiody stavilisia dobra. Ale dziaržava ŭciahnuła nas u hetuju vajnu na baku Rasii, što robić nas suahresarami. Biełarusy nie padtrymlivali heta, biełarusy zaŭsiody byli suprać vajny. Tamu ŭ hetym hodzie ŭ nas atrymałasia zrabić tak, kab Biełaruś nie stała izhojem, jak Rasija. Ale mahčymy paŭnavartasny ŭstup Biełarusi ŭ vajnu — heta punkt nieviartańnia. Jon zrobić nas nacyjaj ahresaraŭ na dziesiacihodździ. Jon zakranie žyćcio litaralna kožnaha biełarusa i kožnaj biełaruski. I ŭžo ni majoj pracy, ni pracy demakratyčnaha ruchu i navat hieraizmu dobraachvotnikaŭ nie budzie dastatkova, kab pierakanać śviet, što biełarusy suprać hetaj vajny.
My nie pavinny dapuścić, kab va Ukrainu pajšli biełaruskija vojski. My nie chočam, kab pa terytoryi Biełarusi stralali ŭ adkaz. Dziela budučyni, jakuju zasłuhoŭvajem. Dziela nastupnaha dziesiacihodździa, u jakim žyć nam i našym dzieciam.
Admovicca ad zaležnaści ad niebiaśpiečnaha susieda — heta naš nacyjanalny intares. Biełaruś moža być raźvitaj, niezaležnaj, ekanamična ŭstojlivaj nacyjanalnaj dziaržavaj. Krainaj-partnioram, a nie krainaj-daŭžnikom. Krainaj, dzie nie vybirajuć novaha «starejšaha brata» ci kredytora, a, narešcie, vybirajuć samich siabie.
Tak, my pavinny być krainaj, adkrytaj śvietu, bo, kali my chočam skazać pra niešta dobra, my nie havorym «jak u Rasii», my havorym — «jak u Jeŭropie». I nam nie treba źjazdžać ź Biełarusi, kab patrapić u Jeŭropu. Biełaruś — heta i jość Jeŭropa. I my chočam vučycca ŭ tych susiedziaŭ, chto žyvie lepiej, a nie ŭ tych, chto z akupavanych ukrainskich haradoŭ viazie dadomu pralnyja mašyny.
Ja razumieju, što heta nie samaja śviatočnaja navahodniaja pramova. Ale ŭ hety składany čas našaja nacyja zasłuhoŭvaje pavahi i praŭdy. Ja viedaju, jak mocna chočacca vieryć, što nastupny hod budzie lepšym — nie ŭ televizary, a ŭ realnaści. Što ciomnyja časy skončacca. Siemji ŭźjadnajucca. Vierniecca dabrabyt. I pačniecca śvietłaja častka našaj historyi. Ja adna nie mahu paabiacać vam heta. Ale my možam paabiacać heta adno adnamu. Ja, Abjadnany Pierachodny Kabiniet, demakratyčnyja siły, ŚMI, aktyvisty i biznesoŭcy, sumlennyja słužboŭcy i dobraachvotniki, pracoŭnyja i nastaŭniki, studenty i miedyki, piensijaniery, muzyki, čynoŭniki, taja žančyna z Mahilova i toj ajcišnik ź Minska — my ŭsie možam paabiacać, što budziem kłapacicca adno pra adnaho ŭ nastupnym hodzie i abaronim našuju krainu i našuju nacyju. Zaraz my možam abniać tych, chto pobač z nami, i skazać adno adnamu dziakuj za toje, što spraŭlajemsia. Za toje, što pobač. Za toje, što stali macniejšymi i nie skłali ruki. Za toje, što kali my razam — viartajecca ŭpeŭnienaść, što ŭ nas usio atrymajecca. My zmahli spravicca z hetym hodam, a značyć zmožam spravicca z usim. Dziakuj vam.
Z Novym Hodam!