Навукоўцы не могуць прыйсці да згоды адносна таго, што выклікае атлусценне
Але яны ведаюць, што не выклікае.
28.11.2022 / 10:22
Фота: vecteezy
Група вядучых сусветных даследчыкаў, якія вывучаюць атлусценне, нядаўна сабралася ў зале Каралеўскага Таварыства — навуковай акадэміі Ісаака Ньютана і Чарльза Дарвіна, дзе некалі абмяркоўваліся такія ідэі, як гравітацыя і эвалюцыя.
Цяпер навукоўцы спрачаліся аб прычынах атлусцення, якое закранае ўсё больш людзей ва ўсім свеце і штогод каштуе сістэмам аховы здароўя мільярды долараў. На заключнай сесіі сустрэчы біёлаг Джон Спікман зрабіў наступную выснову на гэтую тэму: «Няма ніякага кансенсусу наконт таго, у чым прычына гэтага».
Гэта не значыць, што даследчыкі не згодныя ва ўсім, паведамляе The New York Times. Трохдзённая сустрэча была прасякнута разуменнем таго, чым не з'яўляецца атлусценне, — асабістым недахопам. Ні адзін вядучы не сцвярджаў, што людзі калектыўна страцілі сілу волі прыкладна ў 1980-х гадах, калі ўзрасла колькасць атлусцення спачатку ў краінах з высокім даходам, а затым і ў большай частцы астатняга свету. Ні адзін навуковец не сказаў, што нашы гены змяніліся за гэты кароткі час. Лянота, абжорства і бяздзейнасць не называліся памочнікамі атлусцення.
Замест гэтага даследчыкі называлі атлусценне складаным, хранічным захворваннем. З гэтай мэтай яны падзяліліся шэрагам механізмаў, якія маглі б растлумачыць глабальны ўсплёск атлусцення.
Біёлаг па харчаванні прадставіў ідэю аб тым, што ўсе вугляводы і тлушчы ў нашай сённяшняй ежы разбаўляюць бялок, неабходны нашаму арганізму, прымушаючы нас спажываць больш калорый. Эндакрынолаг распавёў пра навуковую мадэль дыеты з нізкім утрыманнем вугляводаў, выказаўшы здагадку, што рэжым харчавання з вялікім утрыманнем вугляводаў выключна спрыяе росту тлушчу. А эвалюцыйны антраполаг сцвярджаў, што многія «худыя» супольнасці паляўнічых-збіральнікаў елі шмат вугляводаў, з асаблівай прыхільнасцю да мёду.
Іншыя выказалі здагадку, што праблема заключаецца ў ультраапрацаваных прадуктах. Фізіёлаг падзяліўся сваім даследаваннем, якое паказвае, што людзі ядуць больш калорый і набіраюць больш вагі на дыетах з ультраапрацаванымі прадуктамі у параўнанні з дыетамі з суцэльнай ежай і з такім жа складам пажыўных рэчываў. Але да гэтага часу незразумела, чаму гэтыя прадукты прымушаюць людзей есці больш.
Біяхімік сцвярджала, што гэтую загадку можна растлумачыць тысячамі таксічных рэчываў, якія могуць утрымліваць ультраапрацаваныя прадукты ў выглядзе ўгнаенняў, інсектыцыдаў, пластмас і дадаткаў. Яе даследаванні паказалі, што гэтыя хімічныя рэчывы перашкаджаюць метабалізму.
Іншыя лічылі, што, магчыма, праблема не ў тым, што мы ямо, а ў тым, чаго не ямо. Этолаг падзялілася сваёй працай пра сувязь паміж адсутнасцю харчовай бяспекі і атлусценнем у птушак. Калі ежы становіцца мала, жывёлы з'ядаюць менш калорый, але набіраюць больш вагі. Даследаванні на людзях таксама выявілі «трывалую» сувязь паміж адсутнасцю харчовай бяспекі і атлусценнем — так званы парадокс атлусцення ад голаду.
Да канца канферэнцыі ўдзельнікі не наблізіліся да аб'яднаўчай тэорыі глабальнага росту атлусцення. Тым не менш, за гэты кароткі перыяд навукоўцы шмат чаго паспелі. Яны вызначылі больш за тысячу генаў і варыянтаў, якія павялічваюць рызыку атлусцення. А таксама дасягнулі значнага прагрэсу ў выяўленні таго, як мозг арганізуе кармленне і прыстасоўваецца да розных дыет, змяняючы пры гэтым харчовыя перавагі.
Калі ў даследчыкаў пыталі, як будуць змагацца з атлусценнем, улічваючы нявызначанасць прычын яго ўзнікнення, яны спасылаліся на палітыку, якая павінна змяніць або рэгуляваць наша навакольнае асяроддзе. Напрыклад, забараніць маркетынг нездаровай ежы дзецям, забараніць гандлёвыя аўтаматы ў школах і зрабіць гарадское асяроддзе больш даступным для прагулак. Яны гаварылі пра змяненне харчовай сістэмы такім чынам, каб таксама змагацца са змяненнем клімату. Атлусценне прапануецца разглядаць як праблему грамадства, у адрозненне ад дамінуючай сёння прадузятасці індывідуальнага выбару.