Ci daloka vam da ałkahalizmu? Praviercie siabie
Čym unikalny etanoł, čamu arhanizm tak achvotna traplaje da jaho ŭ pastku, jak stanoviacca ałkaholikami i jak zrazumieć, što dla vas užo hučać tryvožnyja zvanočki, raspavioŭ Alaksiej Vadavozaŭ, taksikołah, navukovy žurnalist. Taksama jon daŭ prosty bytavy test na prablemy z ałkaholem.
27.11.2022 / 15:14
Fota: pxhere.com
Jak dziejničaje ałkahol
Malekuła etanołu — cudoŭnaja malekuła, z punktu hledžańnia bijachimii, jana ŭnikalnaja. Jana vielmi maleńkaja i adnačasova rastvaralnaja ŭ tłuščach i vadzie, to-bok pranikaje naohuł usiudy bieź jakich-niebudź zatrymak.
Pakul hłytok dajšoŭ da dvanaccacipiersnaj kiški, kala 35 adsotkaŭ ałkaholu ŭsmaktałasia. I ŭ vas užo pačynajucca ejfaryčnyja efiekty.
Choć ad ałkaholu ludzi niekatory čas adčuvajuć ejfaryju, z punktu hledžańnia farmakałohii etanoł — heta depresant. Jon pastupova hasić aktyŭnaść niejronaŭ hałaŭnoha mozhu.
Spačatku, naprykład, (što mnohim padabajecca) sychodzić tak zvany niejronavy šum. U nas u hałavie kuča dumak: ipateka nie vypłačanaja, dzieci, kalehi i ŭsio astatniaje. Masa ŭsiaho ŭ nas u hałavie krucicca.
Etanoł — raz, i pryhasiŭ hety šum. I adzinaje, što nas na peŭnaj fazie apjanieńnia cikavić, — pavažaje nas surazmoŭca ci nie, usio astatniaje ŭžo nie važnaje.
Čałavieku dobra, jon supakoiŭsia. Ale heta prykładna da 20 hramaŭ čystaha etanołu — dzieści paŭtara-dva kiliški vina [pa 100 h]. Heta doza, na jakoj mała chto spyniajecca.
Dalej buduć pastupova vyklučacca roznyja rehulatarnyja funkcyi hałaŭnoha mozhu. Pieršymi buduć vyklučacca tyja, jakija źjavilisia paźniej za ŭsio, — kantrol.
Na pieršy płan vychodzić mindalepadobnaje cieła, naš samy «viasioły» ŭčastak mozhu, jaki adkazvaje za ŭsiakija impulsiŭnyja paryvy.
Apjanieńnie moža być vielmi indyvidualnym: chtości stanovicca vielmi dobrym, a chtości — vielmi złym. Čałaviek jak by ahalaje svajo hłybinnaje «ja». Jaho pačynajuć cikavić usiakija dziŭnyja rečy, naprykład, ci zmoža jon sieści na papiaročny špahat z raźbiehu ci jak tam zimoj parkur ładzicca i inšaje. Tamu što kantrolu ŭ jaho ŭžo praktyčna nijakaha nie zastałosia.
Čałavieku zdajecca, što ŭ jaho źjaŭlajucca siły. Tak adbyvajecca tamu, što syšła tryvožnaść, mazhavy šum prajšoŭ, nam palahčeła ŭ hetym sensie, siły adsiul biarucca. Pryliŭ enierhii adčuvajecca, tamu što my nie dumajem pra niejkija inšyja rečy, my zabylisia pra prablemy i ŭsio astatniaje.
I mozh, darečy, jakraz zapaminaje hety stan i potym pačynaje štoraz padkazvać: «A ŭ nas prablemy, a davaj pra ich zabudziem».
Kaho ličać ałkaholikam
Kali ŭ čałavieka pačynajucca zapoi, heta śviedčańnie fizičnaj zaležnaści ad ałkaholu. Zapoj — heta stan cykličny, zamkniony sam na sabie.
Pa sutnaści, heta etanołavaja łomka. Jana pryvodzić da pastajannaha spažyvańnia ałkaholu, tamu što padzieńnie jaho kancentracyi ŭ kryvi vyklikaje taki nievierahodna drenny stan arhanizma, što čałaviek heta nie ŭ siłach vytrymać i vymušany (jon užo potym, moža być, i nie choča, ale vymušany) prymać nastupnuju dozu.
Źniziłasia kancentracyja — jamu znoŭ vielmi drenna, jon vymušany znoŭ dadavać. I voś zamknionaje koła. Užo pačynajuć dadavacca efiekty ad vocatnaha aldehidu. Vocatny aldehid, u jaki pieratvarajecca etanoł, — heta niadrennaje paliva.
I voś tut, u tym liku, chavajecca adna z pryčyn, čamu čałaviek stanovicca fizična zaležnym. Heta vyhadna: arhanizm u nas vielmi lanivaja zaraza, jak tolki jon atrymlivaje niešta enierhietyčna bolš vyhadnaje, čym hlukoza, jon zapaminaje heta i vyrašaje, što ŭsio, my ciapier budziem karystacca hetaj krynicaj.
U ałkaholnaj zaležnaści jość psichałahičny składnik i fizičny. Voś ź psichałahičnym my jašče pracavać niejak možam, a ź fizičnym — užo nie.
Ałkaholikaŭ byłych nie byvaje, jak kažuć narkołahi. Heta absalutna jak narkamanija, chvaroba patałahičnaj zaležnaści. Kali ŭ čałavieka raźviłasia fizičnaja zaležnaść, heta na ŭsio žyćcio. Da kanca žyćcia jon nie pavinien prymać śpirtnoje. U advarotnym vypadku jon znoŭ sarviecca, u jaho ŭžo złamany mietabalizm i ŭ orhanach, i ŭ hałaŭnym mozhu.
Usio łamajecca i pierabudoŭvajecca, spačatku — na atrymańnie zadavalnieńnia ad śpirtnoha, a zatym, jak heta zvyčajna byvaje pry luboj narkamanii, — na narmalizacyju stanu. To-bok, atrymlivajecca tak: kali ŭ čałavieka ź fizičnaj zaležnaściu adsutničaje ŭ kryvi etanoł, jamu drenna, i jamu prosta treba hety voś uzrovień padniać da narmalnaha, tam užo nie da ejfaryi. Jamu prosta treba viarnuć kancentracyju narkotyku, tak by mović, u normu. I ŭ hetym vypadku jon siabie budzie adčuvać bolš-mienš prymalna.
Jak bytavoje pjanstva pierachodzić u ałkahalizm
Bytavoje pjanstva i ałkahalizm — heta dźvie troški roznyja rečy. My možam, naprykład, zaŭvažyć niekatoruju psichałahičnuju zaležnaść, kali ałkahol stanovicca sposabam vyrašeńnia prablemy. Pryčym univiersalnym. Niezaležna ad taho, jakaja prablema, my vyrašajem jaje adnolkava: sieli, vypili — usio, prablemy niama.
Jašče adna prykmieta — heta praha ałkahalizacyi. Čałaviek pačynaje padładžvać niejkija nahody pad zastolle.
Zvyčajna ŭ nas zastolle, i my pjom. A tut naadvarot. Čałaviek vielmi choča vypić, ale jamu niekamfortna pić prosta tak («prosta tak pjuć ałkaholiki»), i jon ładzić nahodu — Dzień uziaćcia Bastylii, dzień hranionaj šklanki, što zaŭhodna. Heta značyć, ałkahol pastupova stanovicca vyšej za ŭsio astatniaje.
Kali jość vybar, vypić abo, naprykład, pajechać ź niepituščymi siabrami na pryrodu, vybirajecca vypić. Kali ŭ sistemie kaštoŭnaściaŭ ałkahol stanovicca vyšejšym za inšaje, to heta całkam sabie vyrazny kryter psichałahičnaj zaležnaści.
I heta kaža pra blizkaść fizičnaj zaležnaści. Tady sama najaŭnaść ałkaholu stanovicca nahodaj vypić. Heta značyć, užo nie šukajecca nahoda.
Adzin psichijatr daŭ taki cikavy kryter. Pytańnie pieršaje: ci jość u vas doma bar? Ci jość tam śpirtnyja napoi? Ci jość tam napoi, jakija stajać bolš za paŭhoda? Dla čałavieka, kali jon užo zaležny, stanovicca nie važna, što pić.
Nie byvaje piŭnoha ałkahalizmu abo vinnaha, jość tolki etanołavy.
Ludzi pačynajuć ź mienš mocnych napojaŭ, ale potym… Etanoł jak narkotyk vałodaje takoj cikavaj ułaścivaściu — nazyvajecca mitrydatyzm. Dla kožnaha nastupnaha efiektu patrebna ŭsio bolšaja doza, pastupova ŭ čałavieka raźvivajecca talerantnaść, i ŭ niejki momant dla dasiahnieńnia patrebnaj kandycyi spatrebicca viadro piva. Vy jaho prosta fizična nie vypjecie, tamu ludzi pačynajuć pierachodzić na bolš mocnyja napoi, i ŭ vyniku ŭsio roŭna dachodziać da toj ža harełki jak najbolš efiektyŭnaj u sensie «cana, jakaść, efiekt». Heta amal čysty etanoł.
Kali jość jašče takija tonkaści, jak pić tolki vino ci kraftavaje piva, to, chutčej za ŭsio, asablivych prablem z ałkaholem u vas pakul niama.
Jość jašče adzin važny kryter — heta sacyjalnyja nastupstvy. Jany abaviazkova jość pry ałkahaliźmie. Naprykład, vy prapuskajecie pracu, tamu što prosta «ŭ drovy».
Dalej vy pačynajecie parušać administracyjny kodeks. Potym kryminalny. Heta značyć, u čałavieka pastupova ŭźnikaje takaja zaležnaść, što jaho nie spynić ničoha.
Najaŭnaść sacyjalnych nastupstvaŭ — heta kryter, jaki śviedčyć pra najaŭnaść ałkaholnaj zaležnaści.
Z navukovaha punktu hledžańnia, samy dobry varyjant — nie pić naohuł, bo my nie možam skazać, što isnuje niejkaja biaśpiečnaja doza.
Čytajcie taksama:
«U Jeŭropie ledź nie ad usiaho prapisvajuć paracetamoł». Čamu heta pravilna i jak zrazumieć, što para da doktara
Paničnyja ataki: čamu jany ŭźnikajuć i jak ich adolvać?
Ci škodna chrustać palcami? I čamu heta tak pryjemna? Navukoŭcy raskryvajuć sakret papularnaj zvyčki