Adkul źjaŭlajecca strach rodaŭ i jak jaho pieraadoleć? Hutarym ź pierynatalnym psichołaham
Tryvohi i strachi ŭ ciažarnaj žančyny — naturalnaja reakcyja psichiki na źmieny, jakija budučaja maci pieražyvaje. Adnak u niekatorych vypadkach hety stan byvaje mocny i moža pieraškadžać u adaptacyi da novaj roli. Pierynatalny psichołah Palina Kuźniacova raskazała, jak strach upłyvaje na dzicia, jakaja jość suviaź pamiž tryvohaj padčas ciažarnaści i paślarodavaj depresijaj i kali varta źviarnucca da śpiecyjalista.
13.11.2022 / 19:51
Fota: womens.es
Z čym moža być źviazany strach rodaŭ?
Uvohule strach rodaŭ — nieadjemnaja častka naturalnaha pracesu (jak pierad pieršymi rodami, tak i nastupnymi). U pierynatalnych psichołahaŭ niama mety «dastać» jaho całkam, ich zadača — daśledavać pryčyny, dapamahčy padrychtavacca da rodaŭ.
«U pieršuju čarhu strach rodaŭ moža być źviazany ź niehatyŭnym repraduktyŭnym dośviedam žančyn u siamji ci ź blizkaha asiarodździa, — raskazvaje Palina Kuźniacova.
— Naratyvy, jakija žančyna źbiraje vakoł siabie z samaha rańniaha dziacinstva, upłyvajuć na toje, jaki strach u jaje moža ŭźniknuć. Naprykład, słovy «ŭ našaj siamji žančyny naradžajuć ciažka» ci «paśla rodaŭ žančyna pierastaje być pryvabnaj dla muža» — ustanoŭki, jakija farmirujuć uśviadomlenyja i nieŭśviadomlenyja strachi i tryvohu».
Druhoje — strach, jaki źviazany ź cialesnaściu. Naprykład, strach bolu, jaki farmirujecca pad upłyvam časta dosyć skažonaha pakazu rodaŭ u kino, ŚMI, sacsietkach. Jon moža być šmatrazova ŭzmocnieny, kali ŭ žančyny jość dośvied fizičnaha ci emacyjnaha hvałtu, traŭmatyčny akušerski dośvied.
«Nastupny faktar — tryvožny emacyjny fon u siamji. Heta vypadak, kali žančynie niama na kaho abapiercisia, a jana maje patrebu ŭ ludziach, jakija mahli b u hety pieryjad jaje padtrymać i davać mahčymaść dzialicca pieražyvańniami, naturalnymi dla ciažarnych žančyn», — pieraličvaje pryčyny psichołah.
Čaćviortaje — strach rodaŭ moža być źviazany ź pierfiekcyjanizmam, jaki ŭłaścivy šmatlikim žančynam u naš čas.
«U mnohich jość dastatkova žorstki idealizavany vobraz, jak usio pavinna być jak da, tak i paśla rodaŭ, — tłumačyć Palina.
— Kali niešta idzie nie tak (a ŭ ciažarnaści i rodach nikoli nielha ŭsio całkam sprahnazavać i prakantralavać), žančynu heta biantežyć.
Važna ŭśviadomić i pryniać, što rody — naturalny fizijałahičny praces, jaki my zdolnyja kantralavać tolki zbolšaha.
Adekvatnaj mieraj kantrolu pry padrychtoŭcy da rodaŭ moža być vyvučeńnie fizijałohii i psichałohii rodaŭ, vybar doktara, akušerki, najaŭnaść partniora padčas rodaŭ, ludziej, jakija vyklikajuć u vas davier. Taksama vybar radzilnaha doma i ŭmoŭ znachodžańnia ŭ im».
Fota: leleka.com.ua
Jakaja roźnica pamiž stracham i tryvohaj padčas ciažarnaści?
Pa słovach psichołaha, tryvoha — heta emacyjny stan, jaki ŭźnikaje ŭ čałavieka naturalnym čynam u situacyi niavyznačanaści. Lubaja navizna ŭ našym žyćci jaje vyklikaje.
«Adaptyŭnaja tryvoha dazvalaje sabracca, pačać unutranuju transfarmacyju. Jaje aptymalny ŭzrovień nieabchodny, kab prystasavacca da ciažarnaści i budučaha maciarynstva», — kaža jana.
Strach — heta reakcyja na niejkuju kankretnuju niebiaśpieku.
«Kali jość niehatyŭnyja scenary, dośvied, žančynam pakazana źviartacca da pierynatalnych psichołahaŭ, prachodzić kurs psichaterapii.
Naša zadača — narmalizavać peŭnuju stupień tryvohi i strachu, navučyć spraŭlacca z pavyšanym uzroŭniem», — tłumačyć jana.
Adkul źjaŭlajecca strach zaciažaryć?
«Heta moža być źviazana ź niežadańniem u cełym mieć dzicia, prachodzić praz dośvied ciažarnaści i rodaŭ, — kaža psichołah.
— Maciarynstva moža być u ijerarchii patrebnaściaŭ peŭnaj žančyny na vielmi nizkich pazicyjach. Darečy, hety strach taksama moža pachodzić ź niejkaj traŭmatyčnaj historyi ŭłasnych dziciača-baćkoŭskich adnosin žančyny, nie vielmi sfarmavanaha maciarynskaha antahieniezu».
Fota: onclinic.ua
Taksama niekatoryja žančyny ŭsio čaściej paźbiahajuć ciažarnaści pa abjektyŭnych pryčynach.
«Bolš realistyčna hladziać, naprykład, na partniorstva ź niejkim mužčynam, ekanamičnuju, palityčnuju situacyju. Žančyna ŭ takim sacyjakulturnym kantekście moža nie mieć mahčymaści davierycca śvietu, pavieryć, što ŭ jaho možna pryvodzić novaje žyćcio», — raskazvaje Palina.
Niežadańnie naradžać taksama moža być źviazana sa stracham praźmiernaha «źlićcia» ź dziciem u pieršyja hady jaho žyćcia.
«Niekatoryja žančyny mohuć paźbiahać ciažarnaści z-za strachu budučaj simbijatyčnaj suviazi ź dziciem paśla rodaŭ. Psichołahi zvyčajna tłumačać u takim vypadku, što heta tolki adzin z etapaŭ, jon dastatkova niepraciahły ŭ maštabach usiaho maciarynskaha vopytu.
Časam takomu strachu spryjaje niehatyŭny dziciačy emacyjny vopyt samoj žančyny, kali prychilnaść da baćki nie była dastatkova nadziejnaja i biaśpiečnaja. Joj prosta niama adkul uziać «budaŭničy materyjał» dla svajho budučaha ščaślivaha maciarynstva», — kaža śpiecyjalistka.
Ci treba źviartacca pierad ciažarnaściu da psichołaha, kab jon padrychtavaŭ žančynu?
Palina nie zaachvočvaje padychod zališniaj psichałahizacyi i miedykalizacyi ciažarnaści i rodaŭ dla kožnaj žančyny.
Ciažarnaść i rody — heta naturalny praces. U bolšaści vypadkaŭ u zdarovaj žančyny jość usio nieabchodnaje dla taho, kab cialesna i emacyjna prajści praz hety dośvied.
«Praces ciažarnaści doŭhi ŭ tym liku dla taho, kab u žančyny była mahčymaść pastupova evalucyjanavać, pryvyknuć i adaptavacca da taho, što jaje žyćcio źmienicca, — raskazvaje jana.
Fota: letidor.ru
Univiersalnymi krynicami dapamohi i padtrymki dla budučych maci, akramia pazityŭnaha dośviedu inšych žančyn, stanuć naviedvańnie kursaŭ padrychtoŭki da rodaŭ i čytańnie śpiecyjalnaj litaratury, tematyčnych ekśpiertnych błohaŭ, videa.
Palina raić niekatoryja knihi i błohi dla ciažarnych žančyn: Uiljam Sirs «Vaš małyš ad naradžeńnia da dvuch hadoŭ» i «Rychtujemsia da rodaŭ», Vendzi Błumfiłd «Žyćcio paśla rodaŭ», Ludmiła Pietranoŭskaja «Tajnaja apora. Prychilnaść u žyćci dziciaci», Iryna Ruchava «200 pytańniaŭ ab karmleńni hrudźmi», Julija Hipienrejter «Mieć znosiny ź dziciem. Jak?», błoh Alaksandry Buturlinaj «Čaho chacieć u rodach», jutub-kanał Niny Zajčanki.
Što rabić sa stracham naradžać?
Kožny trymiestr ciažarnaści pryśviečany rašeńniu peŭnych psichałahičnych zadač. Kali ŭ pieršym žančyna baicca nie stać dobraj mamaj ci dumaje, što jaje žyćcio bolš nie budzie raniejšym, — heta naturalny strach dla takoha etapu. Ź im nie treba pracavać śpiecyjalna, kali ŭ žančyny jość mahčymaść razmaŭlać ab svaich pieražyvańniach ź blizkimi, nazirać čužy ščaślivy repraduktyŭny dośvied.
Kali žančyna baicca nie pryniać svajo dzicia, ihnaruje fakt ciažarnaści, zališnie idealizuje ci, naadvarot, zanadta katastrafizuje praces užo ŭ druhim, a tym bolš u trecim trymiestry, to tut treba adnaznačna źviartacca da śpiecyjalista.
«U druhim trymiestry, kali žančyna adčuvaje varušeńni, źjaŭlajecca samaja pieršaja mahčymaść kantaktu z małym. Žančyna pavinna zvyčajna emacyjna reahavać na heta. Kali emocyj niama, to heta taksama nahoda dla pracy ź psichołaham pa pryniaćci ciažarnaści i budučaha maciarynstva», — tłumačyć Palina Kuźniacova.
Kali žančyna paźbiahaje padrychtoŭki da rodaŭ (naprykład, nie vybiraje radzilniu, nie naviedvaje kursy, paźbiahaje kupli rečaŭ dla malečy), to tut taksama moža spatrebicca dapamoha psichołaha z prapracoŭkaj vycieśnienych tryvohi i strachu, admovy prymać budučyja źmieny.
Jak strach upłyvaje na ciažarnaść i dzicia?
Jość daśledavańni, jakija paćviardžajuć, što ŭ žančyn z praźmiernym uzroŭniem tryvohi padčas ciažarnaści, naradžajucca bolš uzbudžanyja dzieci.
«Chočacca paŭtaryć, što ŭ nas niama zadačy nie adčuvać strach ci tryvohu pierad rodami. Zadača — viedać svaje indyvidualnyja šlachi rassłableńnia i ŭmieć imi karystacca, ssoŭvać fokus uvahi, kali fiksujem ich.
Strach rodaŭ aktualizujecca ŭ trecim trymiestry ciažarnaści, tamu dastatkova šmat žančyn źviartajucca ŭ hety pieryjad z takim pytańniem», — kaža Palina.
Fota: iz.ru
Ci źviazany pamiž saboj strach rodaŭ i paślarodavaja depresija?
«Paślarodavaja depresija moža zapuskacca jak harmanalnaj pierabudovaj (rezkim padzieńniem u žančyny ŭzroŭniu estrahienu i prahiesteronu), tak i psichahiennymi faktarami, — nieŭśviadomlenymi i nieprapracavanymi strachami i tryvohami. Varta taksama raźmiežavać paniaćci paślarodavaj depresii i maciarynskaj markoty (baby blues)», — raskazvaje psichołah.
Maciarynskaja markota (baby blues) — dabrajakasny emacyjny stan, jaki časta nazirajecca na praciahu pieršych dziesiaci dzion paśla naradžeńnia dziciaci. Najbolš častym simptomam źjaŭlajecca niematyvavany płač, jon moža spałučacca z radasnymi pačućciami. Mohuć być skarhi na adčuvańnie depiersanalizacyi, spustošanaści.
Hety stan taksama moža supravadžacca razdražnialnaściu, adsutnaściu ciepłyni ŭ staŭleńni maci da dziciaci.
Čym bolš nieprapracavanych strachaŭ, tryvoh u žančyny było padčas ciažarnaści, tym vyšejšaja vierahodnaść, što maciarynski bluz budzie praciakać jarka i moža ŭ kančatkovym vyniku pieraraści ŭ paślarodavuju depresiju.
«Kali blizkija nie dajuć vylić niehatyŭnyja pačućci, strachi, tryvohi padčas ciažarnaści, to vierahodnaść źjaŭleńnia paślarodavaj depresii vialikaja», — kaža psichołah.
Jak adroźnić paślarodavuju depresiju ad maciarynskaj markoty?
Maciarynskaja markota — heta karotkaterminovy stan. Jon prachodzić i redka spałučany z funkcyjanalnymi parušeńniami.
Paślarodavaja depresija moža ŭźnikać u pieršy hod paśla naradžeńnia dziciaci.
Adbyvajecca parušeńnie snu, adsutničajuć siły, źmianiajecca apietyt i vaha, cikavaść da dziciaci, uźnikaje pačućcio bieznadziejnaści i rospačy, płaksivaść. Heta nie prosta pieramienlivaść nastroju, a funkcyjanalnyja parušeńni.
«Heta vielmi surjozny zvanočak dla blizkich, kab svoječasova prapanavać dapamohu, pačać šukać śpiecyjalistaŭ, — ličyć psichołah. — Prykład raźvićcia i prachodžańnia paślarodavaha psichozu ŭ vonkava ščaślivaj žančyny vydatna prailustravany ŭ filmie «Tali» i knizie Ksienii Krasilnikavaj «Nie prosta stamiłasia».
Čamu ŭ niekatorych žančyn paśla rodaŭ isnuje strach uziać dzicia na ruki?
Jon źviazany sa stracham naškodzić dziciaci, žančyna ŭsprymaje małoha jak vielmi dalikatnaha, a siabie jak niedastatkova padrychtavanuju dla hetaha kantaktu.
Asabliva heta prajaŭlajecca, kali ŭ dziciačym ci junackim uzroście nie atrymałasia pazityŭnaha ŭzajemadziejańnia z maleńkimi dziećmi.
Naprykład, naradziŭsia brat, siastra sprabavała jaho dahladać, a starejšyja krytykavali jaje, kazali nie čapać, raskazvali, što možna naškodzić.
«Takim čynam, farmavali vobraz dziciaci, jak kahości vyklučna dalikatnaha i ŭraźlivaha, tranślavali dziaŭčyncy svaju tryvohu, niaŭpeŭnienaść, nieabchodnaść vysokaj stupieni kantrolu i poŭnuju adsutnaść radaści i spantannaści pry ŭzajemadziejańni ź dziciem.
Usie hetyja pasłańni ŭpłyvajuć na toje, što darosłaja žančyna budzie adčuvać siabie niaŭpeŭniena ź dziciem, joj budzie składana daviarać sabie, dazvolić sabie atrymlivać zadavalnieńnie ad uzajemadziejańnia z małym», — kaža jana.
Palina lubić svaim pacyjentkam raskazvać historyju svaich pieršych rodaŭ.
«Paśla ich na abchod pryjšła akušerka. Spytała, ci pamyła ja dzicia. Ja adkazała, što nie, bo nie viedaju jašče, jak heta pravilna rabić, kab nie naškodzić małomu.
Jana majho syna śmieła ŭziała adnoj rukoj, chutka padstaviła pad vadu, vymyła i pieraapranuła, jak koška kaciania. Ja vyłupiła vočy, dumała, što ź im zaraz niešta adbudziecca.
Akušerka pa-dobramu na mianie pahladzieła, skazała nie pieražyvać, tamu što niemaŭlaty nie nastolki dalikatnyja, jak padajucca, jany vielmi žyvučyja, u ich šmat sił, patencyjału.
Heta było vydatnym padtrymlivajučym terapieŭtyčnym pasłańniem ad starejšaj, upeŭnienaj u sabie žančyny da mienš daśviedčanaj maci», — padsumoŭvaje psichołah.