«Мукавозчык і Гладкая сталі сябрамі Саюза пісьменнікаў Беларусі». Таццяна Нядбай — пра пафас і пустэчу афіцыёзу
Старшыня Беларускага ПЭНа Таццяна Нядбай падзялілася ў фэйсбуку ўражаннямі ад прагляду афіцыёзнага мерапрыемства, на якім праўладныя літаратары і прапагандысты разам з сілавікамі, без якіх у Беларусі цяпер нікуды, абмяркоўвалі, як ім цяпер засейваць зачышчаную ад канкурэнтаў дзялянку.
31.07.2022 / 22:45
Паглядзела круглы стол (прапагандысцкі) пра ролю кнігі. Даведалася, што Мукавозчык і Гладкая сталі сябрамі Саюза пісьменнікаў Беларусі. Цяпер зразумела, чаму ліквідавалі Беларускі ПЭН і Саюз беларускіх пісьменнікаў — Мукавозчыку было б нясцерпна, што будуць пісьменніцкія арганізацыі, да якіх яму не даскочыць.
[Мастак Алег] Карповіч практычна расплакаўся, згадваючы верталёт у Мінску ў першыя дні пратэстаў з чырвона-зялёным сцягам. Карповіч сказаў, што не трэба баяцца абразіць, а таксама позваў за абразы ў суд, бо ідзе мардабой, вулічныя баі, хто ўдзельнічаў — той ведае. І наогул ідзе вайна, дзе кнігі — гэта зброя.
Звяртае на сябе ўвагу аднолькавасць выказванняў чыноўнікаў і прапагандыстаў:
1) былі непублічныя нарады, дзе выпрацоўваліся тэзісы?
2) беднасць мовы: раптам усе згубілі словы і забыліся сінонімы, затое не хаваючыся ўжываюць словы «правільныя кнігі і няправільныя кнігі», «не нашы каналы», «нашы кнігі», «правільная пазіцыя» і гэтак далей — пра правільнае і няправільнае, сваіх і чужых, нашых і нянашых.
Яшчэ адна банальнасць, якую паўтараюць як заведзеныя, — вось знікне электрычнасць, і што тады вашы смартфоны? А вось кнігі застануцца, гэта — огого (цытата ў маім пераказе, але блізкая да арыгінальнага гучання).
Ну, і асноўная думка круглага стала —
улада нарэшце ацаніла значэнне кнігі, бо (цытата таксама прыкладная) «калі мы не будзем пісаць правільныя кнігі, іх будуць пісаць іншыя. А кніга — гэта міна, якая будзе ляжаць на паліцы бібліятэкі і потым выбухне і хтосьці на ёй падарвецца. Таму нам трэба пісаць правільныя кнігі».
Потым вельмі доўга і мутарна нешта неразборлівае казаў Чаргінец. Чаму гук прапагандысты запісалі ў такой кепскай якасці (тым больш з улікам стану Чаргінца) — вялікае пытанне. Або дыверсія, або тэхслужба нейкая «няправільная» і «не іхная».
Але што мяне здзівіла больш за ўсё напісанае вышэй — гэта запрошаныя на круглы стол сілавікі. Цяпер яны не толькі тэатралы, але і літаратуразнаўцы. Губазік, МУС, іншыя… Прапагандысты ім дзякуюць, а прадстаўнік губазіка, выкліканы сказаць слова, пяе свае хваласпевы і зноў кажа пра «правільныя» кнігі, супрацьпаставіўшы ім тыя, якія даводзіцца «ізымаць» з няправільных кнігарняў.
Але ў прынцыпе нічога новага я не пачула.
Усё гэта толькі пацвярджае тое, пра што Беларускі ПЭН гаворыць ужо некалькі месяцаў: месца выцесненай з публічнай сферы беларускай культуры ўлада будзе запаўняць сваім сурагатам.
Плюсы такога замяшчэння — нізкаякасная беларуская літаратура ўсё адно не будзе мець папулярнасці ў чытачоў. Мінусы: 1) робіцца за «нашы» грошы, 2) як і школьная праграма, гэты белліт курыльшчыка адбівае ахвоту ад беларускай літаратуры і мацуе ўражанне, што ў белліце нічога цікавага быць не можа.
Але тут зноў плюсы — ідэолагі, чыноўнікі і прапагандысты разлічваюць гэтым сваім прадуктам папрацаваць з тымі, хто праз 7-8 год будзе дваццацігадовым. То-бок, з аўдыторыяй, якая галоўным чынам спажывае і будзе спажываць інтэрнэт, а сёння сядзіць у цік-току. Пяцёрачка па дзесяцібальнай за спробу.
Не «кол», бо ўсё ж падсуеціліся і развялі бюджэт на грошы для накладаў сваіх кніг і імітуюць бурную дзейнасць у сферы, якую
праспалі ў папярэднія гады, а цяпер спрабуюць кампенсаваць пафаснымі банальнасцямі, ад якіх у мяне — амаль саракагадовай — прыступы смеху, а для тынейджараў яны проста марсіяне, якія гавораць на незразумелай ім мове і, як мы ведаем, захапілі Беларусь.
Карацей, калі сённяшнія чыноўнікі ад культуры бяруцца за справу, можна быць спакойнымі — справа будзе пазбаўленая якасці, тэхналагічнасці, не дасягне пастаўленай мэты, але, магчыма, яна прывядзе ў экстаз саміх чыноўнікаў.
P. S. Прысутны на сустрэчы намеснік старшыні ЛДПБ паабяцаў чытаць свайму чатырохгадоваму сыну не пра чалавека-павука, а кнігі, прэзентаваныя на сустрэчы. Катаванні рускім мірам, спадзяюся, дадуць сыну неабходную прышчэпку і з яго вырасце здаровы чалавек.