«Што да выкупу палітвязняў, то ідэя не новая. Так рабіла ФРГ у часы ГДР»
Што да выкупу палітвязняў (сёння ў Цапкалы), то ідэя не новая. Так рабіла ФРГ у часы ГДР. Плацілі спачатку 40 тысяч марак, а пад канец і да ста тысяч за чалавека, піша ў сябе ў фэйсбуку Андрэй Дынько, які да 2021 года быў галоўным рэдактарам часопіса «Наша гісторыя».
25.07.2022 / 20:39
Палітзняволеныя журналісткі Дар'я Чульцова і Кацярына Андрэева (справа). Апошняй нядаўна дадалі новы тэрмін, па артыкуле «Здрада дзяржаве»
«Хоць і разумелі, што рэжым проста зарабляе на гэтым. Адных адпускае, а іншых садзіць, — расказвае Андрэй Дынько.
— Усяго так выкупілі 33 755 палітвязняў. Акрамя таго, за выкуп ГДР дазволіла пераехаць на Захад прыкладна 250 тысячам усходніх немцаў. Häftlingsfreikauf — пашукайце на гэтае слова, калі хочаце прачытаць больш.
Але ў немцаў была ФРГ, дзяржава выкупляла ў дзяржавы, а ў нас хто мае столькі грошай і хто можа быць суб’ектам перамоваў?
І іншы аспект, маральна, — вываз вязняў з ГДР у ФРГ быў перавозам у іншую нямецкую дзяржаву. Нямецкую! Дзе яны маглі працаваць на карысць радзімы. А ў нас іншай Беларусі няма.
Яшчэ некалькі цікавых фактаў. Усяго на «выкуп» ФРГ патраціла каля 8 мільярдаў дойчэмарак. Гэта ў пераводзе на цяперашнія грошы, у грубай прыкідцы, мільярдаў 16 даляраў.
ГДР патрэбная была валюта, ФРГ атрымлівала мазгі і рукі, а ўсходнія немцы— веру, што за ім ёсць каму заступіцца ў выпадку чаго, што ў іх ёсць сапраўдная нямецкая дзяржава. Дарэчы, за першых 20 палітвязняў у 1962 годзе ФРГ расплацілася трыма вагонамі калійных угнаенняў.
ГДРаўскія ўлады апраўдвалі такія здзелкі патрэбай «кампенсацыі шкоды», нанесенай дзейнасцю палітвязняў, але насамрэч проста грошы былі трэба. Рыторыка і назвы артыкулаў, дарэчы, у ГДР былі вельмі падобныя. «Здрада дзяржаве» і т.п.
Арганізоўвалі ўсё гэта спачатку пры пасярэдніцтве пратэстанцкай царквы.
І было так, што выкуплялі тых палітвязняў, хто пагаджаўся на вываз у ФРГ.
Як толькі выйшла на яву такая схема выкупу, яе моцна крытыкавалі. Але схема працягвалася дзейнічаць да самага краху ГДР», — піша Андрэй Дынько. І пытае: «А што вы думаеце, гэта вартая ідэя, каб вырваць з турмаў нашых пакутнікаў?»
Выказвайцеся ў нас у каментах, калі ласка.