Chvaroba Brusa Uilisa: jak raspaznać simptomy afazii i kali źviartacca pa lačeńnie
Na dniach stała viadoma, što Brus Uilis zaviaršaje svaju akciorskuju karjeru praz najaŭnaść u jaho afazii — razładu, što značna ŭskładniaje kamunikacyju chvoraha ź inšymi ludźmi. Voś što viadoma pra hetuju chvarobu.
01.04.2022 / 18:47
Fota: pixabay.com
Ujavicie, što vy pryjazdžali ŭ krainu, mova jakoj vam nieviadomaja, vy nie možacie ni z kim pahutaryć i navat nie razumiejecie darožnyja znaki. Hety vopyt dapamoža vam trochi ŭśviadomić, što ž takoje afazija.
Hety razład upłyvaje na zdolnaść čałavieka razumieć maŭleńnie ci napisany tekst i samomu pramaŭlać słovy abo ich pisać, ale pry hetym nie zakranaje jaho intelekt. Chvory razumieje, što ź im adbyvajecca, i navat zdolny pry dapamozie inšych prymać ułasnyja rašeńni.
Kožny hod tolki ŭ ZŠA dyjahnaz «afazija» staviać 200 tysiačam čałaviek. Formy i ŭzroŭni ciažkaści afazii byvajuć roznymi, piša Wall Street Journal.
Amal što ŭniviersalny simptom afazii — ciažkaści sa znachodžańniem patrebnaha słova dla vyražeńnia svajoj dumki, svojeasablivaje skaračeńnie słoŭnikavaha zapasu.
Heta situacyja, kali vy viedajecie, što chočacie skazać, i słova nibyta krucicca na končyku jazyka, ale ŭspomnić vy jaho nie možacie.
Časam takoje byvaje z usimi, ale ž jość roźnica pamiž zvyčajnaj zabyŭčyvaściu i afazijaj, kali niebiaśpiečnyja simptomy sustrakajucca pastajanna.
Kali vy zaŭvažajecie, što vy ci vaš blizki čałaviek błytaje słovy, vykarystoŭvaje słovy, jakich pa sensie ŭ skazie nie pavinna być, pačynaje skaz i nie moža jaho skončyć — mahčyma, varta źviarnucca da terapieŭta ci nieŭrołaha.
Jašče adzin drenny simptom — vykarystańnie ŭ maŭleńni zanadta karotkich ci doŭhich fraz.
Jakija byvajuć formy chvaroby
Siarod pryčyn afazii nazyvajuć traŭmy mozhu, infiekcyjnyja chvaroby, puchliny ŭ hałaŭnym mozhu i niejradehienieratyŭnyja razłady, takija, jak sindrom Alchiejmiera.
U niekatorych vypadkach stan chvorych na afaziju paharšajecca duža pavolna. Heta tak zvanaja piarvičnaja prahresirujučaja afazija, kali ŭ pacyjenta moža nie być inšych simptomaŭ, akramia ciažkaściej z padboram słoŭ. Takaja afazija moža supravadžacca niejradehienieratyŭnymi chvarobami nakštałt sindromu Alchiejmiera, kali nazirajecca jašče i strata pamiaci. Heta forma afazii najčaściej nazirajecca ŭ mužčyn i ŭ ludziej va ŭzroście ad 50 da 70 hadoŭ.
Ale ž bolš časta afazija sustrakajecca paśla insultu ci inšaha paškodžańnia hałaŭnoha mozhu. U niekatorych vypadkach simptomy takoj afazii mohuć źmianšacca ź ciaham času ci navat uvohule prachodzić. Hetaja forma afazii sustrakajecca adnolkava časta i ŭ mužčyn, i ŭ žančyn.
Kala 25-40% usich ludziej, chto vyžyvaje paśla insultu, majuć afaziju. Kali jaje simptomy zachoŭvajucca doŭhi čas, małavierahodna, što chvaroba projdzie.
Akramia piarvičnaj prahresirujučaj afazii, ekśpierty vydzialajuć jašče i afaziju Broka, kali maŭleńnie pacyjenta abmiažoŭvajecca skazami mienš čym z čatyroch słovaŭ i z parušanaj hramatykaj, i afaziju Viernikie, kali pacyjentu ciažka razumieć hukavy skład słovaŭ.
Taksama isnuje anamičnaja afazija, kali pacyjentu ciažka znachodzić patrebnaje słova i tamu jon vykarystoŭvaje raspłyvistyja farmuloŭki, i tatalnaja afazija — samaja ciažkaja, zdolnaja całkam spynić kamunikacyju čałavieka ź inšymi ludźmi i śvietam.
Całkam vylečyć afaziju niemahčyma
Ludzi, što majuć simptomy afazii, časta nie žadajuć źviartacca da miedykaŭ, bo saromiejucca svajho stanu. Ale ž čym chutčej jany naviedajuć doktara, tym chutčej zdolejuć atrymać lačeńnie. Heta važna jašče i praz toje, što ŭ ciažkich vypadkach afazija moža zusim pazbavić čałavieka mahčymaści kamunicyravać z navakolnym śvietam.
Časta doktar moža zapadozryć najaŭnaść afazii, kali čałaviek užo lečycca ad niejkaj chvaroby hałaŭnoha mozhu. Tady pacyjenta nakirujuć da łahapieda, jaki acenić jaho zdolnaść da maŭleńnia i da farmulavańnia idej.
Zaraz niemahčyma całkam vylečyć afaziju, ale ž dobry śpiecyjalist moža dapamahčy zachavać maŭleńnie čałavieka, nakolki heta mahčyma, i padrychtavać jaho da žyćcia z chvarobaj.
Niekatorym pacyjentam patrebna chirurhičnaje lačeńnie, naprykład, vydaleńnie puchlin u mozhu ci adnaŭleńnie prachodnaści sasudaŭ u mozhu, jakija mahli być paškodžanyja praź insult. Inšym chvorym prapisvajuć miedykamienty — siarod ich mohuć być antybakteryjalnyja preparaty ci naatropy, jakija palapšajuć kahnityŭnyja zdolnaści.
Niekatorym pacyjentam stanovicca lahčej ad prostych technik — naprykład, kali ź imi pačynajuć razmaŭlać bolš pavolna, padtrymlivajuć zrokavy kantakt padčas razmovy i pišuć klučavyja słovy na papiery, kab pacyjent zrazumieŭ temu razmovy.
U bolš ciažkich vypadkach moža spatrebicca dapamoha śpiecyjalnych pryład, jakija buduć pramaŭlać napisany tekst, ci vykarystańnie malunkaŭ, jakija dapamohuć vyražać emocyi.