«Ярмошына — гэта брэнд стварэння паралельнай рэальнасці»
У чым прычыны адстаўкі старшыні ЦВК Лідзіі Ярмошынай? Ці перастала Лукашэнку задавальняць яе праца? Якія задачы пастаўленыя перад новым кіраўніком ЦВК Ігарам Карпенкам? Гэтыя тэмы на «Свабодзе» абмеркавалі палітычныя аглядальнікі Юры Дракахруст, Валер Карбалевіч і Віталь Цыганкоў.
13.12.2021 / 23:43
Валер Карбалевіч
- Ярмошына прыйшла на сваю пасаду з парушэннем закону. Прызначэнне старшыні ЦВК было прэрагатывай Вярхоўнага Савету. Лукашэнка сваім указам з парушэннем закону прызначыў яе на пасаду старшыні замест Віктара Ганчара.
- Пры Ярмошынай, яе высілкамі была створаная амаль ідэальная машына для атрымання патрэбных вынікаў галасавання. Ярмошына — гэта ўжо не прозвішча, гэта брэнд стварэння паралельнай рэальнасці, нічым не падобнай да таго, як людзі рэальна галасуюць і якія лічбы агучваюць. Паралельных рэальнасцяў, якія паміж сабою не перасякаюцца.
Назіральнік на выбарах-2020. Фота апублікаваў у Facebook Юрый Васкрасенскі. «Назіральнік на ўчастку. Вядома, гэта фота абляціць увесь свет. Чарговы штрых да цынічнага спектакля пад назвай «выбары», — напісаў ён.
- Чаму яе адправілі ў адстаўку? Тут і ўзрост, і заканчэнне кантракту.
- Лукашэнка стаяў перад няпростым выбарам. З аднаго боку, калі Ярмошына — гэта брэнд беларускіх выбараў, то мяняць брэнд напярэдадні важнай электаральнай кампаніі трохі небяспечна. Гэта незразумелы сігнал «вертыкалі». Мяняліся кіраўнікі ўраду, міністры, старшыня КДБ, а Ярмошыну не чапалі. Калі яе мяняць, то дасылаецца чыноўнікам незразумелы сігнал: у нас па-іншаму будуць выбары праходзіць ці што?
- Другая праблема, якая ўзнікла перад Лукашэнкам, — гэта гранічна нізкі давер да ЦВК. Замена Ярмошынай на Карпенку — нейкая спроба вярнуць ЦВК давер грамадства.
Адкрытыя кабінкі - новае на выбарах-2020
Віталь Цыганкоў
- Я не лічу, што сыход Ярмошынай зусім нічога не азначае. Як мінімум, гэта азначае, што ўлады палічылі, што наступную кампанію (рэферэндум) яна ўжо не пацягне, не правядзе на «належным узроўні».
- У апошнія гады, асабліва пасля леташніх выбараў Ярмошына пачала дэманстраваць стомленасць, абыякавасць.
- 10 жніўня 2020-га яна абвясціла спушчаныя ёй зверху лічбы і нават ня стала даваць ніякіх істотных каментароў, не правяла традыцыйнай прэсавай канферэнцыі. Як сведчыць Алесь Пілецкі, 10 жніўня яна загаварыла толькі з адным журналістам, якому паведаміла, што на выбарах 2020 году яе найбольш уразіў учынак мастака-акцыяніста Кузьміча, які намаляваў на сваім выбарчым бюлетэні фалас. Крамольныя думкі выказала да гэтай усёй кампаніі.
- Таксама яна неаднойчы казала, што ёй засталося толькі «дажываць жыццё». Магчыма, такі настрой быў у яе звязаны і са смерцю сына ў 2017 годзе. Яна ўжо не праяўляла ранейшага энтузіязму, а для кампаніі наступнага году ён уладзе на гэтай пасадзе спатрэбіцца.
- Карпенку давядзецца наноў фармаваць выбарчыя камісіі ўсіх узроўняў, вычышчаючы адтуль нелаяльных. Трэба чалавек, які будзе аднаўляць тое, што зламалася ў 2020 годзе. Трэба чалавек больш актыўны.
Міліцыі на выбарчых участках на выбарах-2020 часам было больш, чым назіральнікаў, а затрыманні пачаліся задоўга да дня выбараў.
Юры Дракахруст
- З пункту гледжання незалежнага грамадства выбары 2020 году вызначаліся шалёным ціскам на назіральнікаў, фантастычнымі, нічому неадпаведнымі выніковымі лічбамі: за Лукашэнку — звыш 80%.
- З іншага боку, каля 200 участковых камісіяў у выніковых пратаколах зафіксавалі, што Ціханоўская набрала больш за 50%, а яшчэ каля 100 — што яна не дасягнула 50%, але набрала больш, чым Лукашэнка. І гэтыя дадзеныя зрабілі свой уплыў на грамадскія настроі і на паводзіны людзей. З вынікаў па гэтых 300 участках сталі рабіць выснову, што менавіта такія сапраўдныя вынікі і па ўсёй краіне. З пункту гледжання ўлады — хто ў гэтым вінаваты? Ярмошына!
Даведка
13 снежня Лукашэнка прызначыў Ігара Карпенку на пасаду старшыні Цэнтрвыбаркаму. Папярэдняй старшынёй Цэнтральнай камісіі па выбарах і правядзенні рэспубліканскіх рэферэндумаў Беларусі 25 гадоў была Лідзія Ярмошына.
Яна ўзначаліла структуру пасля адхілення ад пасады Віктара Ганчара, які пазней знік разам з бізнесоўцам Анатолем Красоўскім.
Ігар Карпенка — былы лідар праўладнай Камуністычнай партыі. Да гэтага прызначэння ён займаў пасаду міністра адукацыі.