Samaje papularnaje — pra seks pa-biełarusku. Pahutaryli ź biełaruskamoŭnaj ciktokierkaj, videa jakoj źbirajuć sotni tysiač prahladaŭ
Jaje videa ŭ ciktoku nabirajuć sotni tysiač prahladaŭ, a niadaŭna jana stała viadučaj novaha biełaruskamoŭnaha treveł-šou «Buś Biełaruś». Pahutaryli ź Lizaj Vietravaj pra toje, jak u žyćcio ruskamoŭnaha bijachimika pryjšła biełaruskaja mova i raźviarnuła žyćcio na 180 hradusaŭ.
11.10.2021 / 08:11
Liza Vietrava z katom Bubnam
Vyjšła ŭ ciktok, kab biełarusy čaściej čuli biełaruskuju movu
Liza naradziłasia ŭ Haradziei. Z adukacyi — bijachimik. Praŭda, dziaŭčyna amal nie pracavała pa śpiecyjalnaści.
«Paśla 9-ha kłasa ja abrała dla siabie chimiju i bijałohiju, bo mnie padabalisia hetyja pradmiety. Ale ŭžo ŭ BDU adčuła, što navuka ŭ tym vyhladzie, jakim jana jość, usio ž nie dla mianie.
Ja niejki čas papracavała administrataram u pryvatnaj klinicy, a potym zvolniłasia — zapisałasia na kursy veb-dyzajnu, pačała sama siabie šukać u hrafičnym dyzajnie. Źjavilisia pieršyja nievialikija zamovy. Ja maluju ź dziacinstva, i heta maja vialikaja addušyna», — raskazvaje Liza.
Adna ź ilustracyj Lizy: fantazija, jak Kupała moh by vyhladać u sučasnaści
Što tyčycca biełaruskaj movy, to jana prysutničała ŭ žyćci Lizy taksama z malenstva. U Haradziei jana skončyła biełaruskamoŭnuju škołu, a ŭ samim pasiołku čaściej možna było pačuć, jak razmaŭlajuć pa-biełarusku ci, jak minimum, na trasiancy (praŭda, paśla rusifikacyi škoły heta, pa słovach hieraini, pačało sychodzić na «nie»).
«U škole ŭ mianie była vielmi krutaja nastaŭnica biełaruskaj movy — mienavita jana pryviła luboŭ da biełaruščyny, paznajomiła z tvorčaściu Karatkieviča hłybiej za ŭzrovień školnaj prahramy. Ale, kali ja pastupiła ŭ licej u Minsku, pryjšłosia rusifikavacca.
Usio navučańnie i tam, i paźniej va ŭniviersitecie było na ruskaj. Na pracy ŭ klinicy za ŭvieś čas mnie tolki adzin raz trapiŭsia biełaruskamoŭny klijent», — zhadvaje surazmoŭca.
Pry hetym na praciahu ŭsiaho ruskamoŭnaha pramiežku času, jak pryznajecca dziaŭčyna, jana adčuvała dyskamfort. Liza ŭsio čaściej łaviła siabie na tym, što dumaje pa-biełarusku. Tak adnojčy ranicaj jana vyrašyła całkam pierajści na biełaruskuju.
«Heta rabiłasia pastupova, — udakładniaje Liza. — Ja papiaredziła siabroŭ, što ich čakaje siurpryz. Pacichu pačała vieści pa-biełarusku sacyjalnyja sietki.
Cikava, što licejskaja siabroŭka na maje pieramieny adreahavała: «Dačakalisia!» Jana viedała, što adnojčy heta zdarycca. Bo navat u licei ja ŭsio adno prymušała susiedak pa pakoi choć raz na tydzień razmaŭlać pa-biełarusku».
Pačaŭšy ŭžyvać biełaruskuju movu štodzionna, Liza sutyknułasia z chvalaj udziačnaści. Nieznajomyja ludzi časta kazali joj «dziakuj». Asabliva zaŭvažnymi padobnyja pazityŭnyja adznaki stali paśla padziej 2020 hoda.
«Takaja reakcyja była vielmi pryjemnaj, ale dziŭnaj dla mianie: ja ž nie rablu ničoha zvyšnaturalnaha — vy taksama možacie tak razmaŭlać, ludzi! — kamientuje Liza. — Dla siabie ja zrazumieła, što biełarusam nie chapaje rodnaj movy. I mnie zachaciełasia, kab jany jaje čaściej čuli. Tak ja vyjšła ŭ ciktok. Kab pakazvać tam — voś ja, zvyčajnaja dziaŭčyna, nie žurnalistka, nie nastaŭnica, užyvaju biełaruskuju movu štodzionna, i heta narmalna».
Hałoŭny Lizin pamočnik: kot Bubien
«Jak vam nie soramna słova «bździul» na kamieru kazać?»
U internecie aŭdytoryja ŭspryniała Lizin kantent taksama z udziačnaściu. Šmat chto piša joj, što mienavita jana natchniła rabić pieršyja kroki, kab pačać razmaŭlać pa-biełarusku. Navat dvoje rasijan pačali vučyć biełaruskuju razam ź Lizaj, adznačyŭšy pryhažość movy.
«Časam u kamientarach nazirajecca i chiejt. Heta ŭsio z rečyšča stereatypaŭ: na biełaruskaj movie razmaŭlajuć piensijaniery i «kołchoźniki», mova niedaraźvitaja, u joj nie chapaje słoŭ.
Nie tak daŭno ja źniała žartaŭlivaje videa, dzie raskazvała pra słova «bździul» (žuk-śmiardziučka), i ŭ kamientaryjach pačałosia: «Jak vam nie soramna takoje słova na kamieru kazać? U naš čas dziaŭčynki navat u tualet bajalisia paprasicca vyjści». Ale ź niejkim takim niehatyvam ja sutykałasia vyklučna ŭ internecie».
Adno z samych papularnych videa ŭ ciktoku Lizy — pra varyjant nazvy klitara pa-biełarusku — łaskacień. Dla Lizy hetaje słova taksama stała adkryćciom, tamu jana nie mahła nie padzialicca z aŭdytoryjaj. Uvohule, tema seksu pa-biełarusku nabiraje vielmi šmat prahladaŭ i kamientaroŭ.
«Ja ŭvohule liču, što biełaruskaja mova vielmi seksualnaja, — adznačaje surazmoŭca. — Akramia taho, u našym hramadstvie tema seksu dahetul tabuiravanaja, i treba heta pieraadolvać.
Niejak ja była ŭ letniku z padletkami, i tam jany adznačali, što im nie chapaje niejkich ajčynnych prajektaŭ, dzie kazali b prosta pra seks. Dumaju, što ŭ budučyni ja chacieła b zamucić niejki humarystyčna-adukacyjny prajekt pa-biełarusku dla padletkaŭ».
Dziakujučy ciktoku na Lizu vyjšła kampanija «Hodna»: ciapier jana viadzie ich ciktok i stała viadučaj novaha biełaruskaha treveł-šou «Buś Biełaruś». Taksama joj prapanavała supracoŭničać adna ajčynnaja kampanija: rabić partniorskija intehracyi. Ciktok u poŭnym sensie słova staŭ Lizinaj vizitkaj
«Dziakujučy biełaruskaj movie, majo žyćcio źmianiłasia ŭ lepšy bok»
«Niadaŭna mianie ŭvohule nazvali «krašychaj biełaruskaha ciktoku». Heta ŭsio dla mianie vielmi dziŭna, bo ja prosta zdymaju dla siabie, dla dušy, dzialusia tym, što mianie natchniaje. I papularyzuju biełaruskuju movu, — kaža jana. — Mienavita dla movy, kab biełarusy čuli jaje čaściej, ja pačała štości rabić anłajn.
I instahram pačała bolš aktyŭna vieści pa toj ža pryčynie. Stać błohierkaj ci zorkaj ciktoku ja nikoli nie płanavała».
Liza pryznajecca, što, dziakujučy biełaruskaj movie, jaje žyćcio źmianiłasia ŭ lepšy bok:
«U mianie źjaviłasia šmat novych siabroŭ. Razam ź biełaruskaj movaj ja stała aktyŭniej zajmacca tvorčaściu — nibyta ŭva mnie adkrylisia novyja tvorčyja čakry. Ja adčuvaju siabie bolš trušnaj, kali razmaŭlaju siabie pa-biełarusku. Nibyta ja narešcie na svaim miescy».
Liza adznačaje, što mienavita biełarusy, ich padtrymka, natchniajuć jaje štodzionna prydumlać i rabić niešta novaje. Tamu jana sama vyrašyła tranślavać u sacyjalnych sietkach zbolšaha pazityŭny kantent: sumnych navin biełarusam siońnia i tak chapaje.
«Biełarus biełarusu biełarus, my možam raźličvać tolki na siabie. I ja starajusia padtrymlivać ludziej: «My krutyja, my ŭsio pieraadolejem, zastałosia niašmat». Sama ja pieryjadyčna pju zaspakajalnyja: mnohija naviny dajucca ciažka. Tolki možna mianie ličyć bieznadziejnym letucieńnikam, ramantykam, ale ja vieru ŭ nas, u biełarusaŭ. U nas usio budzie dobra, bo inakš być nie moža».
Top knižak, jakija raić pračytać Liza tym, chto choča pačać razmaŭlać pa-biełarusku:
- «Chrystos pryziamliŭsia ŭ Harodni» i «Ładździa rospačy» Uładzimira Karatkieviča, bo Karatkievič — heta vialikaja luboŭ
- «Radziva Prudok» Andrusia Horvata, bo čytajecca na adnym dychańni.
- «Biełaruski eratyčny falkłor», bo całkam źmianiaje ŭjaŭleńni pra našych prodkaŭ.
Top biełaruskamoŭnych ciktokaŭ:
- «Zorka Vieniera» — akaŭnt, jaki zojdzie na ŭzrost 14-20 hod.
- Ciktok @mikita_ praz_m z krutym humaram.
- Ciktoki kampanii «Hodna»: @hodnaby, @zart_by i @hodnamusis.
- Žyćciovy akaŭnt biełarusa, jaki ramantuje rovary @deadmetaler.