Інфекцыяніст Салавей расказаў, як правільна карыстацца пульсаксіметрам і на што звяртаць увагу
Назіраецца рэзкі ўздым захворвання на COVID-19. Адно з асноўных пытанняў, якое павінна вырашацца на амбулаторным этапе аказання медыцынскай дапамогі, — як не прапусціць пагаршэнне стану ў чалавека, хворага на кавід, піша інфекцыяніст Мікіта Салавей.
05.10.2021 / 21:38
Апошнім часам істотна патаннелі і сталі даступнымі для насельніцтва пульсаксіметры.
Вось ключавыя моманты іх правільнага выкарыстання.
1. Партатыўны пульсаксіметр (пульсаксіметр-прышчэпка) складаецца з датчыка і дысплея і працуе на батарэі. Для вымярэння датчык размяшчаецца на пальцы пацыента.
2. Прынцып працы: датчыкі пульсаксіметраў маюць святловыпрамяняльныя дыёды, якія прасвечваюць тканкі двума тыпамі чырвонага святла. Адчувальны элемент з процілеглага боку ўлоўлівае святло, які праходзіць праз тканкі, і па яго характарыстыках вызначае, які гемаглабін змяшчаецца ў артэрыяльнай крыві. На дысплей пульсаксіметра выводзіцца значэнне SpO2 сатурацыя (працэнт насычэння гемаглабіну кіслародам) у працэнтах, значэнне частаты сардэчных скарачэнняў, а таксама пульсавая хваля, якая вызначае ўласна крывацёк.
3. Важна выконваць пэўныя прынцыпы, каб атрымліваць карэктныя вынікі вымярэння сатурацыі: правільна размясціць датчык на пальцы (звычайна выбіраюць указальны, сярэдні ці безназоўны палец, датчык павінен шчыльна прылягаць да ногцевага ложу, але пры гэтым моцна не здушваць палец); калі на ногцевую пласціну нанесены лак, аптымальна яго выдаліць (у адваротным выпадку могуць быць памылкі вымярэння сатурацыі); калі вы сумняваецеся ў правільнасці паказанняў у хворага, спачатку правядзіце вымярэнне сатурацыі ў здаровага чалавека; для карэктнага вымярэння сатурацыі пульсавая хваля на дысплеі павінна выразна прасочвацца, яе хвалі ў ідэале выглядаюць аднолькава праз адзін і той жа прамежак часу; рукі пацыента, якому вымяраецца сатурацыя, не павінны быць халоднымі (у адваротным выпадку іх трэба сагрэць); падчас вымярэння сатурацыі рука не павінна рухацца.
4. У норме значэнне сатурацыі для дарослага чалавека павінна быць вышэй за 95%. Але нават тут сустракаюцца выключэнні. Напрыклад, пацыенты з хранічнай абструктыўнай хваробай лёгкіх і некаторымі іншымі захворваннямі могуць мець першапачаткова зніжаныя значэнні сатурацыі. Таму ў іх важна зафіксаваць зыходнае значэнне сатурацыі ў пачатку хваробы і далей кантраляваць яе змены ў працэсе лячэння.
5. У пацыента з COVID-19 аптымальна ацэньваць сатурацыю мінімум 3 разы на суткі (кожныя 8 гадзін). Аднаразова выяўленае нізкае значэнне сатурацыі (<94%) часта бывае следствам няправільнага вымярэння альбо часовага ўплыву якога-небудзь фактару, які змяняе паказчыкі пульсаксіметрыі. Таму важна гэты паказчык пераправерыць у дынаміцы праз некалькі хвілін, выкарыстоўваючы другую руку. Калі ж паказчык сатурацыі пры паўторным вымярэнні таксама аказваецца нізкім або працягвае зніжацца яшчэ ў большай ступені — звяртаемся па медыцынскую дапамогу. Сатурацыя ніжэй за 92% пры некалькіх вымярэннях у раней здаровага пацыента, а таксама з'яўленне частоты сардэчных скарачэнняў вышэй за 120 у хвіліну — гэта «чырвоныя сцягі», якія патрабуюць, як правіла, шпіталізацыі.
6. Неабходна асабліва старанна кантраляваць значэнне сатурацыі ў пацыентаў групы рызыкі па цяжкім і ўскладненым цячэнні COVID-19, пачынаючы з 5 дня хваробы. Гэта ж варта рабіць і ў пацыентаў без пералічаных вышэй фактараў рызыкі, у тым ліку маладога ўзросту, але тых, што доўга (звыш 5-7 дзён) захоўваюць ліхаманку вышэй за 38,0-39,0, якая дрэнна зніжаецца гарачкапаніжальнымі, і тых, што маюць выяўленыя праявы інтаксікацыі (моцная слабасць, разбітасць, галаўныя болі, галавакружэнне, болі ў цягліцах і т. д.).
7. Калі пацыент з COVID-19 агледжаны на ўзроўні паліклінікі / прыёмнага аддзялення стацыянара і адпраўлены лячыцца дадому, кантроль сатурацыі і пульсу павінен працягвацца ў хатніх умовах. Так, у адным даследаванні ў Вялікабрытаніі было паказана, што калі ў пацыента з кавідам, адпраўленага дадому, пры ацэнцы ў стане спакою развівалася тахікардыя вышэй за 120 удараў у хвіліну ці сатурацыя складала менш за 92%, ён меў патрэбу ў паўторным накіраванні ў стацыянар (Gootenberg D. et al., BMJ Health Care Inform, 2021).
8. Фітнес-трэкеры і «разумныя гадзіннікі» нават вядомых вытворцаў, нягледзячы на закладзеную ў іх магчымасць ацэнкі насычэння крыві кіслародам, у цэлым не прызначаныя для выкарыстання ў медыцынскіх мэтах. Не варта занадта давяраць іх паказанням у хворага на COVID-19 пацыента, бо магчымыя дыягнастычныя памылкі.