Віктар Манаеў, які 40 год адслужыў у Купалаўскім, распавёў, чаму не змог застацца ў тэатры

Журналіст «КП» Сяргей Трафілаў напярэдадні Міжнароднага дня тэатра сустрэўся з адным з самых таленавітых тэатральных акцёраў Беларусі — купалаўцам з 40-гадовым стажам Віктарам Манаевым. Акцёр пакінуў тэатр разам з большасцю калектыву пасля трагічных падзей жніўня і цяпер распавёў, як перажыў страту, чым жыве цяпер.

28.03.2021 / 15:41

— Цяжка пра гэта ўспамінаць. Да такіх падзей не падрыхтуешся. Калі збіралася трупа, спачатку здавалася, што ёсць надзея. Я выступіў, у мяне былі свае аргументы, каб захаваць стагадовы тэатр. Сярод іх успомніў і сваю рэпліку з «Касцюмера» (Віктар Манаеў граў Нормана. — Рэд.), п'есы пра часы бамбавання Лондана нацыстамі: «Быў сігнал паветранай трывогі. Пачаўся налёт. Але мы падымаем заслону. Хай жа тыя, хто хоча застацца ў жывых, пакінуць залу і зробяць гэта як мага цішэй…»

Але праз некалькі дзён стала ясна: за гэты 100-ы сезон нас звязала адзіная мэта і планы на будучыню, мы так з'ядналіся, што не маглі апынуцца паасобку. Таму разам — хтосьці адразу, хтосьці на некалькі дзён пазней, як я — сышлі.

Калі коратка, то тэатр — гэта заўсёды калектыўная творчасць. Тэатр для мяне — гэта не толькі сцены, гэта мой рэжысёр, гэта калегі, якіх ты любіш і шануеш. Вось і адказ аб прычынах сыходу для мяне.

З чаго артыст пачаў жыццё па-новаму? 

— Мне адзін чалавек неяк сказаў: кожная страта — гэта яшчэ і набытак. Здавалася б, як можа стаць набыткам страта, напрыклад, блізкага чалавека? А потым успамінаю: пасля сваёй смерці мама для мяне як быццам усюды, бо душа невымерна большая за цела. Не раз казаў: Купалаўскі — гэта мая сям'я. Таму, напэўна, перажываю гэтую сітуацыю, падзел трупы, з тым жа болем, як страту кагосьці роднага. Але і на тэатр зірнуў інакш, шырэй.

Вымушанай паўзай акцёр скарыстаўся, каб прыйсці ў сябе.

— Пакуль зняўся ў відэароліку нашай незалежнай трупы «Купалаўцы», дзе чытаю верш Канстанцыі Буйло «Дзень сканаў за гарой». Відэа незвычайнае для майго звыклага камедыйнага амплуа. Радуюся ўсім анлайн-паказам, таму што наш калектыў жывы, мы цёпла ставімся адзін да аднаго, а яшчэ нашаму аптымізму і зачынам на найбліжэйшую будучыню.

— Аднак сітуацыя з расколам ранейшай трупы складаная яшчэ і тым, што з некаторымі тымі, хто застаўся, вы прапрацавалі не адзін дзясятак гадоў…

— Адкажу так: нам наказана ўсіх любіць. А гэта значыць не жадаць зла, не асуджаць. Часам вялікая праца — прайсці такія выпрабаванні і захаваць сябе, не разбурыўшыся злосцю, нянавісцю. Тым больш акцёру, які творыць душой — сабой і праз сябе.

— А свой рэцэпт аптымізму ў вас ёсць?

— Адразу радкі Шэкспіра ўспамінаюцца:

После всех бесчисленных утрат
Во много раз я более богат.

А ў архіепіскапа Іаана Шахаўскога, чые вершы я вельмі люблю і часам чытаю на сустрэчах з гледачамі, ёсць такія радкі:

Эти роли, эти маски так препятствуют блаженству.
Тело нам дано для боли, как душа для совершенства.
Иов старый мыслил быстро и имел большое знанье:
Мы приходим на страданье, чтоб стремиться вверх, как искры.

Таму, думаю, тое, што здарылася з тэатрам, з калектывам спаліць, вобразна кажучы, лішні тлушч. Бо можна да ўсяго прывыкнуць. Прызнаюся, я ў тэатры быў проста шчаслівы: якія людзі побач, якім тэатр стаў пасля рэканструкцыі! Старажытныя японцы казалі: «Шкло празрыстае, і гэта яго ўласцівасць. Але тое, што ўласцівасць стала працай, — выдатна». Гэта і пра 40 гадоў майго жыцця ў Купалаўскім. А з іншага боку, не атлусцела б душа. Ды і руда, каб стаць золатам, пераплавіцца ў горне…