Chimiki prydumali sposab pieraŭtvareńnia pavietra ŭ śpirt
Brytanskija navukoŭcy stvaryli niezvyčajny katalizatar, jaki moža vielmi chutka i efiektyŭna pieratvarać malekuły kisłarodu i mietanu, jakija ŭtrymlivajucca ŭ pavietry, u zvyčajny draŭniany śpirt, havorycca ŭ artykule, apublikavanym u časopisie Science.
08.09.2017 / 19:37
Fota: Mike Hall
«Chimiki ŭžo bolš za sto hadoŭ sprabujuć znajści sposab tanna i efiektyŭna vyrablać mietanoł. Naša reakcyja vykarystoŭvaje dla hetaj mety kisłarod, praktyčna biaspłatny reahient, jaki ŭtrymlivajecca ŭ pavietry, a taksama pierakis vadarodu. Pry hetym jana adbyvajecca pry adnosna nizkich tempieraturach, što źnižaje vydatki enierhii na jaje praviadzieńnie», — raspaviadaje Hrem Chatčyns ź Instytuta katalizu ŭ Kardyfie (Vialikabrytanija).
Sprava ŭ tym, što siońnia nie isnuje tannych i ekałahična čystych sposabaŭ vytvorčaści mietanołu, samaha prostaha śpirtu, ź bijamasy ci inšych «zialonych» vidaŭ syraviny.
Tamu asnoŭnaj syravinaj dla mietanołu vystupaje nie raślinnaja syravina, a mietan u składzie pryrodnaha hazu. Pry sintezie śpirtu malekuły mietanu pieratvarajucca ŭ tak zvany «sintez-haz» — sumieś vadarodu (N2) i čadnaha hazu (SO), złučeńnie jakich i źjaŭlajecca mietanołam (SN3ON).
Hetaja reakcyja pravodzicca pry vielmi vysokich tempieraturach i cisku, i patrabuje raschodu vielizarnaj kolkaści ciapła i enierhii, što robić vytvorčaść mietanołu niebiaśpiečnaj dla navakolnaha asiarodździa. Tym nie mienš, admovicca ad sintezu mietanołu čałaviectva nie moža, bo jon vystupaje zychodnaj syravinaj dla vytvorčaści tysiač inšych karysnych rečyvaŭ.
Chatčyns i jaho kalehi pa instytucie zrabili pieršy krok da stvareńnia bolš «zialonaha» mietadu vytvorčaści mietanołu, adkryŭšy katalizatar, jaki dazvalaje naŭprost pieratvarać mietan u mietanoł pry amal pakajovych tempieraturach, vykarystoŭvajučy tolki kisłarod z pavietra.
«Niadaŭna my vyśvietlili, što sumieś z nanačaścic zołata i paraška aksidu tytana moža naŭprost pieratvarać haz u śpirt. Ciapier my spraścili nabor chimičnych reakcyj, jakija adbyvajucca ŭ hetym katalizatary, što dazvoliła nam admovicca ad aksidu tytana. Efiekt ad hetaha akazaŭsia niejmaviernym», — praciahvaje chimik.
Katalizatar, što stvorany kamandaj Chatčynsa, składajecca z troch kampanientaŭ: zołata, paładyju i pierakisu vadarodu.
Jany «kalektyŭna» adryvajuć adzin z atamaŭ vadarodu ad malekuł mietanu, jakija zbližajucca z nanačaścicami, i prymušajuć ich złučacca z malekułami kisłarodu, jakija navukoŭcy prapuskali praz rastvor z katalizataram.
Jak adznačajuć navukoŭcy, dadzienaja reakcyja adbyvajecca ŭžo pry 50 hradusach Celsija i narmalnym atmaśfiernym cisku, i jana vyrablaje tolki malekuły śpirtu i nievialikuju kolkaść murašynaj kisłaty i vuhlakisłaha hazu.
Vysoki KKD reakcyi (bolš za 90% syraviny pieratvarajecca ŭ śpirt), a taksama nizki raschod pieraksidu vadarodu, na dumku Chatčynsa, dazvolać jaho stvareńniu chutka znajści svajo miesca ŭ pramysłovaści i paciaśnić tradycyjnyja sposaby vytvorčaści mietanołu.
Akramia taho, padobny katalizatar, jak ličyć navukoviec, možna vykarystoŭvać dla taho, kab u pramym sensie vyrablać śpirt z pavietra. Siońnia ŭsie naftazdabyvajučyja vyški spalvajuć i vykidvajuć u pavietra vialikija kolkaści mietanu, jaki možna padobnym čynam pierapracoŭvać u mietanoł, adnačasova abaraniajučy Ziamlu ad adnaho z samych niebiaśpiečnych parnikovych hazaŭ i robiačy zdabyču nafty bolš vyhadnaj i «ekanamičnaj».