Raskryty sakret hlinianaj šyldy ŭzrostam 3700 hadoŭ
26.08.2017 / 07:04
Aŭstralijskija daśledčyki razhadali pryznačeńnie vaviłonskaj hlinianaj šyldy ŭzrostam 3700 hadoŭ. Z daśledavańnia navukoŭcaŭ, apublikavanaha ŭ časopisie Historia Mathematica, vynikaje, što artefakt pradstaŭlaje saboj najstarejšuju i najbolš dakładnuju tryhanamietryčnuju tablicu, jakuju vaviłonskija matematyki mahli vykarystoŭvać dla raźlikaŭ pry budaŭnictvie. Heta, darečy, dakazvaje toje, što pieršymi tryhanamietryju vyvučyli nie hreki, jak heta ličyłasia raniej, a žychary Vaviłona
Šyldu, jakaja ciapier znachodzicca ŭ Biblijatecy redkich knih i rukapisaŭ Kałumbijskaha ŭniviersiteta ŭ Ńju-Jorku, znajšoŭ u pačatku 1900-ch na terytoryi sučasnaha paŭdniovaha Iraka archieołah Edhar Benks.
Klinapis na tabličcy zhrupavany ŭ čatyry słupki i piatnaccać radkoŭ. Mierkavałasia, što jaje vykarystoŭvaŭ nastaŭnik dla taho, kab praviarać rašeńni kvadratyčnym raŭnańniaŭ, ale navukoŭcy abvierhli hetuju hipotezu. U tabličcy Plimpton 322 apisanyja prastakutnyja trykutniki, pryčym u hetym apisańni vykarystoŭvalisia nie vuhły abo akružnaści, a suadnosiny bakoŭ.
Hlinianaja tablica z roznych bakoŭ
Hetaja tablica dazvalaje pa dźviuch viadomych daŭžyniach bakoŭ trochvuholnika daviedacca pra daŭžyniu treciaha.
Samy viadomy prykład, jaki ŭsie pomniać sa škoły — «pifahoraŭ» trochkutnik z daŭžyniami bakoŭ 3, 4 i 5. Kali viedaješ, što heta prostakutny trochvuholnik, i dva jahonyja baki raŭniajucca 3 i 5, to heta značyć, što treci maje daŭžyniu 4.
Značeńni ž na vaviłonskaj tabličcy pačynajucca z trojki 119, 120 i 169. Heta dazvoliła daśledčykam pahadzicca z papiarednimi daśledavańniami, pavodle jakich pieršapačatkova na joj było šeść słupkoŭ, a šerahaŭ pavinna było być 38.