Грамадства1212

«Падробка архіўнай даведкі — 4500 еўра». Як беларусы шукаюць у сябе польскія карані і як купляюць польскае паходжанне

МЗС Польшчы мае намер удакладніць крытэрыі выдачы карты паляка. У міністэрстве хочуць, каб яна не стала «шчылінай у міграцыйных працэдурах». Але даказаць польскае паходжанне не так проста, а тыя, хто не змог знайсці патрэбных архіўных дакументаў, нярэдка згаджаюцца на іх падробку. Андрэй (імя змененае) дапамагае знайсці польскія карані для атрымання карты паляка і сталага побыту — пастаяннага ДНЖ. MOST паразмаўляў з беларусам пра тое, чаму часам сапраўдныя доказы выклікаюць падазрэнні ў польскіх чыноўнікаў, і пра тое, як падрабляюць архіўныя дакументы.

Фота: Mr Cup / Fabien Barral / Unsplash

Нацыянальнасць не пісалі

Андрэй упэўнівае, што сам ён не аказвае незаконных паслуг. Мужчына працуе ў архівах, дзе шукае пацверджанні польскага паходжання кліентаў. У асноўным гэта дакументы часоў Расійскай імперыі і СССР, дзе магла быць указана нацыянальнасць, гаспадарчыя кнігі, даныя савецкага перапісу насельніцтва 1926 года.

З польскімі дакументамі 1921-1939 гады складаней: да прыкладу, у пашпартах таго часу нацыянальнасць не ўказвалася. Андрэй кажа, што ягоны калега бачыў толькі адзін дакумент з такой графой і нават выкупіў яго ў кліента для калекцыі.

— Рэдка, але ў архівах можна знайсці і іншыя дакументы, — распавядае спецыяліст. — Адзін раз я бачыў у гродзенскім архіве паперу на куплю-продаж дома, але нацыянальнасць там была ўпісана іншай пісьмовай прыналежнасцю. І незразумела, у той час гэта было зроблена, ці нехта схітрыў пазней.

Андрэй тлумачыць, што архіў не аддае знойдзенага дакумента і вельмі рэдка дазваляе рабіць ксеракопію. Часцей работнікі выдаюць завераную подпісам і пячаткай дырэктара даведку, у якой распісаны змест дакумента. Будзе там указана, што нацыянальнасць дапісана, ці не — залежыць ад работнікаў.

«Даказалі, што палінезійцаў на той тэрыторыі не было»

Праблема з «дапіскамі» асабліва актуальная для гаспадарчых кніг — савецкіх дакументаў, у якіх вёўся ўлік сельскага насельніцтва і яго маёмасці. Гэтыя кнігі заўсёды запаўняліся ад рукі, у іх часта скарачалі імёны, імя па бацьку, нацыянальнасць.

Менавіта з гаспадарчымі кнігамі ў польскіх чыноўнікаў праблемы — інфармацыю з іх часта не прымаюць як пацверджанне польскага паходжання для сталага побыту. Андрэй адзначае, што так адбываецца ў Кракаве, Варшаве, Гданьску, Уроцлаве, хаця пры падачы на ​​карту паляка па тых жа дакументах пытанняў не ўзнікае.

Першы выпадак адмовы ў сталым побыце зафіксаваны і ў Беластоку. У рашэнні аб адмове пазначана, што беларус прадставіў мала доказаў польскага паходжання. Але ў асабістай гутарцы інспектар удакладніў, што яго збянтэжыла скарачэнне «пал.» у графе нацыянальнасць: «Адкуль мне ведаць, што гэта «паляк»?»

— Мы звярнуліся ў архіў, і ён падаў даведку аб тым, што на той тэрыторыі іншых нацыянальнасцяў, якія можна было б скараціць да «пал.», акрамя палякаў, не пражывала. Даказалі, што палінезійцаў там не было, — смяецца Андрэй.

«Інспектар сказаў, што даказваць трэба толькі па прамой лініі»

На шляху да карты паляка ці сталага побыту могуць узнікнуць і іншыя перашкоды. Спецыяліст кажа, што ў законе не прапісана, якія менавіта доказы польскага паходжання трэба даваць, таму часта рашэнне залежыць ад канкрэтнага інспектара.

Андрэй прыводзіць прыклад, калі ў пасведчанні аб нараджэнні бацькоў кліента была пазначана беларуская нацыянальнасць бабулі і дзядулі, але ў пасведчанні аб нараджэнні цёткі нацыянальнасць усё тых жа бабулі і дзядулі была ўжо польская.

— Натуральна, яны вырашылі падавацца на падставе пасведчання аб нараджэнні цёткі, — працягвае спецыяліст. — Але інспектар палічыў, што даказваць трэба толькі па прамой лініі, хоць у законе нічога пра гэта не сказана. У выніку мы звярнуліся са скаргай да начальніка аддзела, ён разабраўся і сказаў, што такі доказ падыходзіць.

Перашкодай таксама можа стаць рэдкі дакумент, які інспектары ніколі не бачылі. У практыцы Андрэя быў выпадак, калі брат і сястра падаваліся на карту паляка па сведчанні аб шлюбе бацькоў. У такіх дакументах нацыянальнасць паказвалася толькі ў кароткі перыяд — у 1940-1950-х гадах.

У сястры дакумент прынялі, але яна не прайшла сумоўе. А вось брата, які гутарку прайшоў, папрасілі прадставіць дадатковыя пацверджанні польскага паходжання.

«Спецыяльным растворам мылі ўсе запісы ў пасведчанні аб нараджэнні»

Андрэй кажа, што колькасць жадаючых знайсці польскія карані расце — патэнцыйныя кліенты тэлефануюць яму амаль кожны дзень. Звяртаюцца збольшага тыя, хто ўжо выехаў з Беларусі, пры гэтым яны не абавязкова жывуць у Польшчы. Напрыклад, апошнім часам пачалі пісаць беларусы, якія знаходзяцца ў Грузіі, але думаюць пра пераезд у Польшчу.

Спецыяліст кажа, што яго паслугі каштуюць ад 100-200 долараў да некалькіх тысяч для асабліва складаных выпадкаў. Аднак за іх ён імкнецца не брацца:

— Калі ў асноўных дакументах нічога няма, то ў 90-95% шукаць бескарысна.

Андрэй дзеліцца, што палова з тых, у каго не знайшлося польскіх каранёў, былі б гатовы пайсці на падробку дакументаў, калі б кошт такіх паслуг іх задаволіў. Аднак якасная падробка каштуе дорага, да таго ж многія схемы, якія працавалі раней, адвальваюцца.

— Раней спецыяльным растворам мылі ўсе запісы на сапраўдным пасведчанні аб нараджэнні продка, акрамя подпісу і друку, — дзеліцца спецыяліст.

Гэты метад ужо не выкарыстоўваецца — па словах Андрэя, некалькі гадоў таму ў польскіх чыноўнікаў з'явіліся спецыяльныя сканеры, якія паказваюць змяненне рэльефу паперы, якое адбываецца пасля зняцця старых чарнілаў і нанясення новых.

Ён дадае, што часта людзі «не затлумляюцца» і ствараюць падробкі, якія вельмі лёгка распазнаць. Даходзіць да таго, што пячаткі на архіўных даведках робяць з дапамогай прынтара.

— Да мяне пару гадоў таму звяртаўся чалавек, і ў яго быў ваенны білет дзеда, — прыводзіць прыклад са сваёй практыкі беларус. — У графе нацыянальнасць былі выразна бачныя пацёртасці і новы надпіс «паляк». Я нават не стаў з ім размаўляць: з такімі дакументамі да мяне не трэба звяртацца.

«Бізнэс» былога супрацоўніка КДБ

Цяпер, па словах Андрэя, на беларускім рынку падробленых архіўных дакументаў папулярная мінская фірма, рэкламу якой можна ўбачыць паўсюль у інтэрнэце.

Спецыяліст запэўнівае, што яе дырэктар — былы супрацоўнік КДБ, які раней займаўся кібербяспекай, таму «бізнэсу» забяспечаны «добры дах».

Цэны немаленькія. Напрыклад, падробка архіўнай даведкі на аснове перапісу 1926 года каштуе 4500 еўра.

— Пра гэтую фірму і цэннікі мне часта расказваюць мае кліенты, якія спачатку звярталіся да іх, а потым знайшлі мяне, — тлумачыць Андрэй.

Беларус лічыць, што «бізнэс» альбо супрацоўнічае з архівам, альбо знайшоў спосаб падрабляць архіўныя пячаткі і сам стварае даведкі.

«Пацвердзіць або абвергнуць, што гэта іншы чалавек, практычна нерэальна»

Мужчына схіляецца да другога варыянту, таму што і сам больш за восем гадоў таму безвынікова спрабаваў наладзіць паўлегальнае супрацоўніцтва з адным з архіваў.

Ён тлумачыць, што шмат у якіх беларускіх прозвішчаў ёсць арэалы іх распаўсюду. І па агульнадаступных базах можна знайсці, у якіх вёсках было больш за ўсё тых ці іншых прозвішчаў. Напрыклад, кліенту трэба пацвердзіць, што ў прадзеда Шастаковіча Мікалая было польскае грамадзянства. Для гэтага трэба паехаць у патрэбны архіў і знайсці ў польскіх спісах выбаршчыкаў любога Шастаковіча Мікалая, чый узрост падыходзіў бы пад нараджэнне нашчадкаў.

— Пацвердзіць або абвергнуць, што гэта іншы чалавек, практычна нерэальна, — упэўнены беларус. — Я спрабаваў наладзіць такое ўзаемадзеянне з адным з архіваў. Я б дасылаў ім на спецыяльна створаны е-мэйл прозвішча і імя, а яны б глядзелі па сваіх базах і высылалі б мне шыфры справы, і я б рабіў афіцыйны запыт і афіцыйную даведку.

Работнікі архіва адмовіліся ад такога супрацоўніцтва — пабаяліся, што схема раскрыецца і яны страцяць працу.

Змякчыць умовы, каб не было падробак

Андрэй упэўнены, што беларусы і надалей працягнуць падрабляць архіўныя дакументы — да таго часу, пакуль самы просты шлях атрымаць сталы побыт — гэта даказаць польскае паходжанне. Спецыяліст лічыць, што Польшчы трэба змякчыць умовы для тых, у каго няма «каранёў».

— Напрыклад, яны маглі б выдаваць сталы побыт без магчымасці паскоранага атрымання польскага грамадзянства, якое прадугледжана для тых, хто пацвердзіў польскае паходжанне, — мяркуе ён.

Каментары12

  • Так
    13.11.2024
    Найчасцей тыя "полякИ" паказваюць сваю нацыянальнасць, калі з польскага боку задаецца пытанне "Czemu Pan/Pani nie rozumie po polsku?", а ў адказ нешта ў стылі: "ну понимаете, я торхэ размауляю, немого, всю жизнь на русском, но у меня есть карта".
  • nie biełarus
    14.11.2024
    Tak, mova tolki adzin sa składnikaŭ nacyjanslnasci. Rusifikatary ad časoŭ Karskaha rady prypisvać nacyjanalnasć tolki pa movie. Tady i Wilno adrazu "waša".
  • Женатик
    14.11.2024
    Учитывая что до войны Минск был наполовину еврейский город логичнее наверно другие корни искать.

Былая жонка Камісаранкі расказала, чаму схавала ад яго сваё мінулае вэбкам-мадэлі13

Былая жонка Камісаранкі расказала, чаму схавала ад яго сваё мінулае вэбкам-мадэлі

Усе навіны →
Усе навіны

Чатырох замежнікаў забілі ў Батумі, у забойстве падазраюцца таксама замежнікі

Амерыканскі калекцыянер адшукаў пашпарт, выдадзены дыпламатычнай місіяй БНР9

Ізраіль скарыстаўся безуладдзем у Сірыі і разбамбіў усё, што мог12

Мінчанка за 17 хвілін у таксі аддала 90 рублёў. Як так атрымалася?1

«У мяне прыём каштуе 120 рублёў, чаму я павінна працаваць за 44, бл**ь, рублі?!» Дактары абмяркоўваюць рэгуляванне цэн34

Кароль Карл III: Купаючы мяне, мама трэніравалася насіць карону

Затрымалі хлопца, які забіў у цэнтры Нью-Ёрка кіраўніка найбуйнейшай страхавой кампаніі ЗША2

У Магілёве з'явіліся прыпынкі з радкамі з Пушкіна. У тым ліку пра Лукамор'е ФОТЫ14

Былога кіраўніка БПЦ падазраюць у «спрыянні захопу храмаў» на акупаваных тэрыторыях Украіны2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Былая жонка Камісаранкі расказала, чаму схавала ад яго сваё мінулае вэбкам-мадэлі13

Былая жонка Камісаранкі расказала, чаму схавала ад яго сваё мінулае вэбкам-мадэлі

Галоўнае
Усе навіны →