Грамадства44

«Вырашыш уцячы — паламаю ногі». Былы палітвязень расказаў аб працы на хіміі па 18 гадзін на дзень

Кухар-сушыст Арцём Мядзведскі за ўдзел у пратэстах трапіў на хімію — але не чакаў, што яна будзе нагадваць сучасны канцлагер. «Наша Ніва» выслухала яго аповед пра ферму, дзе здзекаваліся з жывёл і людзей, няўдалыя ўцёкі, траплянне ў калоніі і пераслед за 15 рублёў пераводу.

Арцём Мядзведскі. Фота: архіў суразмоўцы

«Байсол» адкрыў збор на дапамогу Арцёму — паўдзельнічаць можна тут. Або, калі жадаеце дапамагчы хлопцу нейкім іншым чынам, напішыце яму ў фэйсбуку.

«Вырашыў застацца ў краіне, каб сябру не далі большы тэрмін»

Арцёму 27 гадоў. Нарадзіўся ў вёсцы Пасека ля Старых Дарог, але вырас у Асіповічах. Пасля 9 класаў школы юнак адвучыўся на тынкоўшчыка-маляра, але працу знайшоў не па спецыяльнасці — ён вырас у сям’і з чатырма братамі і сястрой, таму браўся за розныя справы, каб зарабіць капейку. Праз знаёмых Арцём знайшоў месца ў мінскім фастфудзе, а потым перакваліфікаваўся ў сушысты. 

Хлопец апынуўся за кратамі ў кастрычніку 2020-га. Яго апазналі на відэа з паслявыбарчых жнівеньскіх пратэстаў — тады ён ля мінскага ўніверсама «Рыга» перацягнуў валун на праезную частку. У незалежных медыя з’явілася фота Арцёма з каменем, і на наступны дзень яму пачалі званіць сябры:

«У мяне пыталіся, што са мной, ці ўсё ў парадку. А інтэрнэту не было, і я не мог сам пабачыць тое фота. Думаў, усё абыдзецца штрафам. Але прайшло амаль тры месяцы, і затрымалі майго сябра, з якім я быў на пратэстах. 

Было загадзя ясна, чым гэта скончыцца, і дзяўчаты на працы казалі мне — трэба з’язджаць. Але я вырашыў застацца, каб сябру не далі большы тэрмін. Мо, я б узяў на сябе частку віны. І праз тыдзень пасля таго, як яго затрымалі, прыйшлі па мяне на працу».

Спачатку хлопца абвінавацілі па артыкуле 293 — масавыя беспарадкі, з тэрмінам да васьмі гадоў, — потым змянілі артыкул на 342-гі. У студзені 2021-га, пасля некалькіх месяцаў у СІЗА на Валадарцы, Арцёму далі тры гады хіміі з накіраваннем. Адбываць яе мужчына паехаў у вёску Сушкі, што ў Камянецкім раёне.

Арцём думаў, што трапіць у мястэчка, але хімія аказалася зусім ізаляванай ад іншага свету:

«Гэта двухпавярховы будынак, на другім паверсе былі кабінеты мянтоў. Маленькі будынак стаіць у полі, ёсць невялікі двор, вакол — ферма. І ўсё, больш нічога, нават крамаў няма.

Неяк беднавата было там… Драўляныя падлогі, мышы бегаюць, як я потым даведаўся».

Яшчэ ў самым пачатку ў Арцёма склаліся дрэнныя адносіны з адным з аператыўнікаў — той пагражаў пераламаць ногі хлопцу, калі той вырашыць збегчы з хіміі.

Палітвязні на хіміі ў Сушках: Арцём Мядзведскі, Віктар Пархімчык, Лявон Халатран. Фота: архіў суразмоўцы

Арцёму адразу даручылі працу палявода — збіраць у полі камяні і смецце, накрываць ямы ў калгасах. Потым перавялі загоншчыкам на ферму. За першую працу яму плацілі па 150 рублёў штомесяц, за другую — 400-500 рублёў.

Штомесяц трэба было аддаваць не менш за 50 рублёў за камуналку, але плаціць, кажа Мядзведскі, не было за што: душ дазвалялі раз на тыдзень, ацяплення амаль не было, у пачатку яго тэрміну не было і гарачай вады.

«Трохі падкормлівалі мясцовыя даяркі, а так піў шмат кавы — глушыў страўнік, каб не так хацелася есці»

Арцём згадвае складаныя ўмовы працы на ферме. Праблемы з пітной вадой, якія там былі, хлопец называе дробязямі ў параўнанні з іншым:

«Каровы замучаныя, там сапраўды здзекуюцца з жывёл. Не было ў нас ніякага зменнага адзення, пасля працы нельга было памыцца — а гэта парушэнне санітарных нормаў. Калі працаваў загоншчыкам кароў, трэба было ўставаць а 4-й раніцы. Працаваў з пятай гадзіны ранку да адзінаццатай вечара, потым яшчэ гадзіну ўсіх развозілі пасля працы, і толькі а дванаццатай ночы я вяртаўся на хімію. Спаў чатыры гадзіны — і вяртаўся на працу. Спачатку ў мяне быў графік чатыры дні праз два, потым нібыта па працоўнай неабходнасці мяне прымусілі працаваць часцей.

Нікога не хвалюе, што ты стомлены і галодны. У калгасе ты не прыгатуеш паесці, на хіміі таксама, бо там у цябе толькі чатыры гадзіны на адпачынак. Трохі падкормлівалі мясцовыя даяркі, а так піў шмат кавы — глушыў страўнік, каб не так хацелася есці».

Хлопец успамінае, як каровы часам проста падалі і больш не падымаліся — тады іх адпраўлялі на мяса. Арцём рос у вёсцы і з дзяцінства працаваў у калгасе, таму ведае гэтую сферу знутры. Ён расказвае, што раней кароў добра кармілі, а цяпер, мяркуючы па Сушках, стан жывёлы нікога не цікавіць: ёй даюць няякасны корм, трымаюць у гноі і на бетоне. 

З цяжкай працай па 18 гадзін на дзень Арцём зарабіў праблемы з кішэчнікам і звярнуўся ў бальніцу, пасля гэтага хлопца зноў перавялі працаваць на поле. Абвастрыўся стары канфлікт з аператыўнікам, падчас адной з сутычак Арцём атрымаў страсенне і зноў трапіў у бальніцу.

Відэа, якое Арцём зняў разам з сябрамі на ферме ў Сушках.

Тым часам у сеціве з’явілася відэа з жахамі фермы ў Сушках, якое Арцём зняў з іншымі хімікамі. На ферме пачалося разбіральніцтва — маўляў, хто гэта зняў. Хлопец ляжаў у бальніцы з тэлефонам, з якога якраз і было дасланае відэа, і пачаў баяцца, што яго вылічаць. Усё наклалася на іншыя хваляванні, і ў лютым 2022-га Арцём збег з бальніцы.

Ён планаваў з’ехаць з краіны, але пакінуў свае дакументы на хіміі. Да таго ж пачалася поўнамаштабная вайна ва Украіне, і Арцём ужо не бачыў магчымасці з’ехаць, тым больш знаходзіўся ў вышуку. Мядзведскі правёў два месяцы на здымнай кватэры ў Высокім, дзе яго і затрымалі ў красавіку 2022-га:

«Мяне завезлі на хімію, паабяцаў, што дзівачыць не буду. Прайшоў тыдзень, і я даведаўся, што справу наконт маіх уцёкаў перадалі ў суд. Мне далі 20 сутак ШІЗА за ўцёкі, а потым быў суд, на якім мне запыталі замену рэжыму на калонію.

Казаў суддзі, што калі вырашыць не замяняць рэжым, няхай пераводзіць мяне на іншую хімію, бо ў Сушках мне жыцця не дадуць. Але казаць там было бессэнсоўна, я нічога не вырашаў».

«Спадзявацца, што Лука і яго падначаленыя перадохнуць? Гэта казкі»

Хлопца перавезлі ў брэсцкі СІЗА, і ўжо на наступны дзень яго адправілі ў карцар — маўляў, курыў у недазволеным месцы, хаця ён сцвярджае, што ўвогуле ў той час не курыў. Тады Арцём распачаў сухую галадоўку і запрасіў прыезд пракуратуры, каб тыя супрацоўнікі разбіраліся, ці законна яму зафіксавалі парушэнне.

Так ён правёў у карцары чатыры дні, прызначаныя за курэнне. Супрацоўнікі зафіксавалі шмат іншых парушэнняў, бо хлопец дзеля пратэсту не толькі галадаў, але і не падпарадкоўваўся правілам — напрыклад, не прыбіраўся ў камеры. Перад карцарам Арцёму перадалі «прывітанне» ад аператыўніка, з якім у яго былі сутычкі на хіміі — маўляў, па знаёмстве з ім для Мядзведскага зладзілі праблемы і ў СІЗА. Дадалі яшчэ тры дні ў карцары, і ўрэшце Арцём апынуўся ў калоніі №22 — Воўчыя Норы.

Там, расказвае Мядзведскі, яму зноў прылятала праз таго самага аператыўніка з хіміі:

«Ён працаваў раней на Воўчых Норах і мае там багата знаёмых, начальнік [калоніі] — яго сябар. Я быў у калоніі толькі пару тыдняў, як гэты начальнік выклікаў да сябе. Казаў — маўляў, пасаджу цябе на ланцуг, калі не сядзелася табе на хіміі.

Арцём Мядзведскі. Фота: архіў суразмоўцы

Раней я мог смяяцца з іх і не хаваў свае эмоцыі, а супрацоўнікаў раздражняла, што я ўсміхаўся. А калі мяне накіравалі да начальніка, стала не смешна, бо зразумеў, што тут ужо нічога не змагу вырашыць. На хіміі хаця б ёсць тэлефон, і можна з кімсьці звязацца. А ў калоніі… Дадуць адзенне, якое палічаць патрэбным. Што ты будзеш есці, дзе будзеш спаць — у калоніі ты нічога не вырашаеш. Трохі было страшнавата, але разумеў, што трэба пацярпець».

На Норах Арцём правёў дзевяць месяцаў, і за гэты час больш за дзесяць разоў трапляў у ШІЗА з надуманых прычын. У сакавіку 2023 года ён вызваліўся і вырашыў на нейкі час застацца ў Беларусі з роднымі. Атрымалася вярнуцца на працу сушыстам у Мінску, хаця ў першы час жылося нясоладка — Арцём успамінае, як начаваў на вакзале ці ў грамадскім транспарце.

У жніўні 2023 года хлопец паспрабаваў выехаць з Беларусі па польскай візе, але на мяжы даведаўся, што выезд для яго забаронены. А летам 2024-га Арцёму прыйшла позва ад сілавікоў, якія зацікавіліся пераводам у 15 рублёў ад Мядзведскага да яго сябра. У канцы той гутаркі хлопцу сказалі, што ён пакуль свабодны, і тады Арцём вырашыў тэрмінова з’язджаць:

«У мяне тады заставалася паўгода да зняцця судзімасці, і калі б мяне зноў пасадзілі, я б паехаў ужо на строгі рэжым. Не хацеў зноў сядаць, дый хто гэтага хоча?».

Цяпер Мядзведскі жыве ў Беластоку — хлопца прытуліў Віктар Пархімчык, былы палітвязень і сябар Арцёма па хіміі. Пакуль яму няпроста: трэба вырашаць пытанні з дакументамі і грошамі, тым больш з Беларусі Арцём выехаў з адным заплечнікам. Выратоўвае прадуктовая дапамога і падтрымка сяброў ды знаёмых.

Таксама Арцём дзеліцца сваімі планамі на будучыню:

«Трэба шукаць нармальную працу, можа, вярнуся ў кухарства. Калі нічога не зменіцца ў Беларусі ў бліжэйшы час, варта будаваць нейкія планы тут. Мушу паправіць здароўе, у мяне пачалі пасля выхаду крышацца зубы — лячыў іх у Мінску, але недалячыў. Дый зіма ідзе, трэба неяк вопратку набыць. Паціхеньку, далей будзе бачна».

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Каментары4

  • Лол
    05.10.2024
    Нармальную фотку палітвязня на галоўную маглі паставіць ?
  • Пяткевіч Наташа
    05.10.2024
    [Рэд. выдалена]
  • .
    05.10.2024
    Сапраўды канцлагер.
    І пры ўсім пры гэтым не зламаўся і смяяўся з супрацоўнікаў. Моцна.

    Падзагаловак «Спадзявацца, што Лука і яго падначаленыя перадохнуць? Гэта казкі» з нейкага тэксту, што не ўвайшоў у канчатковы артыкул?

Ці здасць Трамп Украіну Расіі? Чаму дэмакраты разгромленыя? Да чаго прывядзе кантроль рэспубліканцаў над выканаўчай і заканадаўчай уладай адначасова?25

Ці здасць Трамп Украіну Расіі? Чаму дэмакраты разгромленыя? Да чаго прывядзе кантроль рэспубліканцаў над выканаўчай і заканадаўчай уладай адначасова?

Усе навіны →
Усе навіны

Хто тая жанчына, якая прымае дакументы ў кандыдатаў у прэзідэнты і дзяжурна дакладвае пра сумленнасць выбараў?9

Зіма ўжо блізка! У Мінску заўважылі першых снегіроў

ЦВК назваў асаблівасць дэкларацый аб даходах кандыдатаў у прэзідэнты на гэтых выбарах1

Пуцін у снежні прыедзе ў Мінск3

Памёр журналіст Вадзім Доўнар4

Галоўчанка назваў дату, калі адменяць роўмінг з Расіяй1

Маладая беларуска прэтэндуе на званне варшавянкі года — чым яна гэта заслужыла?1

Узбек атрымаў пяць гадоў за ўдзел у вайне на баку Расіі. На фронце ён правёў літаральна некалькі хвілін1

Тынкоўшчыку з Мінскага раёна далі тры гады калоніі за адмаўленне генацыду беларускага народа2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Ці здасць Трамп Украіну Расіі? Чаму дэмакраты разгромленыя? Да чаго прывядзе кантроль рэспубліканцаў над выканаўчай і заканадаўчай уладай адначасова?25

Ці здасць Трамп Украіну Расіі? Чаму дэмакраты разгромленыя? Да чаго прывядзе кантроль рэспубліканцаў над выканаўчай і заканадаўчай уладай адначасова?

Галоўнае
Усе навіны →