Усяго патроху22

«Пры сустрэчы яны датыкаюцца адно да аднаго насамі». Беларусы патрапілі на выспу, пра якую мала хто чуў

Востраў Сакотра не на слыху ў масавага турыста. Тут няма вялікіх гатэляў, шумных бараў і паркаў забаў — затое ёсць унікальныя расліны, якія не сустракаюцца больш нідзе ў свеце. Беларусы паехалі ў тур, і тыдзень спалі ў намётах, каб вывучыць востраў, дзе спыніўся час, піша Onlíner.

Траціну мясцовых раслін не сустрэнеш больш нідзе на планеце

Святлана прызнаецца, што вельмі любіць падарожжы, і для яе выбар, збіраць на машыну і кватэру або сарвацца ў новую паездку, відавочны. Хаця да Сакотры напрамкі падарожжаў складана было назваць экзатычнымі: у асноўным гэта былі Еўропа і Турцыя. Раней пра такі незвычайны адпачынак Святлана нават не задумвалася. 

— Пакуль не наткнулася на рэкламу тура. Зачапілі мяне тры рэчы. Першае — спім у намётах. Я ўжо малявала сабе гэтую карціну з гітарай ля вогнішча, мора, размовы, зоркі… Другое — няма сувязі, што было неабходна для перазагрузкі. Толькі так я магла быць на 100% упэўнена, што не буду працаваць. Трэцяе — варʼяцкі прыгожыя драконавыя дрэвы. Гэта каханне з першага погляду. 

Афіцыйная назва драконавага дрэва — драцэна. Сваю мянушку яна атрымала з-за яркай смалы, якая нагадвала кроў. Чыю? Без сумневаў, дракона. Расце дрэва вельмі павольна, таму ўзрост большасці з іх налічвае сотні, а некаторых — і тысячы гадоў. На востраве сустракаюцца цэлыя лясы.

Цвітуць дрэвы раз у 15 гадоў увесну. Менавіта перыяд з лютага па сакавік лічыцца высокім сезонам на Сакотры. Улетку тут лепш не паказвацца: тут гаспадараць моцныя вятры і штормы. У гэты перыяд востраў практычна адрэзаны ад знешняга свету. Мясцовыя, дарэчы, дрэвамі не толькі любуюцца, але і выкарыстоўваюць іх у практычных мэтах. Так, сок можа афарбаваць валасы ў бардовы колер або дапамагчы з гаеннем ран. 

Яшчэ адна ўнікальная расліна, якую можна ўбачыць толькі тут, — бутэлькавае дрэва, ці дарстэнія гіганцкая. Так-так, яго ствол па форме нагадвае не што іншае, як пузатую шкляную бутэльку. Цвітуць дрэвы таксама ў сакавіку, бледна-ружовымі кветкамі. Пад гэта і будуць падладжваць наступны тур. Трэцяя назва дрэва — «агурочнае». Гэта далёкі сваяк гарбуза і кавуна. І яно здольнае назапашваць у сабе шмат вільгаці. Непрыемны сюрпрыз: ад дрэва ідзе зусім не натхняльны пах.

Як так выйшла, што востраў застаўся практычна некранутым цывілізацыяй? Уся справа ў яго размяшчэнні. Сакотра зʼяўляецца часткай аднаго з самых ізаляваных архіпелагаў кантынентальнага, а не вулканічнага паходжання. Бліжэйшая суша — узбярэжжа Самалі і Аравійскага паўвострава.

Сам востраў невялікі — 3800 квадратных кіламетраў. Гэта ў паўтара раза менш, чым у папулярнага Балі. І ён цалкам абʼяўлены ЮНЕСКА біясферным запаведнікам. Траціну мясцовых раслін не сустрэнеш больш нідзе на планеце.

«Квіткоў у вольным продажы няма, патрапіць сюды можна толькі з турам»

Чаму такая неверагодная выспа не стала папулярным у турыстаў? Справа ў палітычнай сітуацыі: Сакотра зʼяўляецца тэрыторыяй Емена, дзе з 2014 года ідзе грамадзянская вайна. Аднак сам востраў ваенныя дзеянні не закранаюць. Спачатку сюды арганізавалі гуманітарныя рэйсы, а потым пачалі вазіць і турыстаў. 

Тым не менш патрапіць на востраў вельмі няпроста. Апроч праблем з дарогай, беларусам патрэбная віза ў Емен. Выключэнні — турыстычныя групы. Такія туры з вылетам з Мінска сталі даступныя толькі летась, першымі іх пачала арганізоўваць кампанія «360Трэвэл».

— Лётае туды авіякампанія Air Arabia. Білеты ў свабодны доступ не паступаюць, іх можна купіць толькі праз арганізатараў тура. Прамыя рэйсы ёсць з Дубая і Абу-Дабі (усяго раз у тыдзень). Час у дарозе — каля дзвюх гадзін. Прылятае самалёт у ваенны аэрапорт. Маршрут нам дапамагала скласці мясцовая кампанія. У цэлым маршрут ва ўсіх груп аднолькавы, а вось стаянкі могуць адрознівацца. Чым аўтарытэтнейшая мясцовая кампанія, тым лепшае месца стаянкі, — распавяла дырэктар па продажах Наталля, якая сама падарожнічала разам з групай па востраве.

Яна адразу папярэджвае: слова «лакшэры» сапраўды варта забыцца на ўвесь тыдзень. Гатэлі на востраве ёсць — некалькі, але яны такога ўзроўню камфорту, што прыемней начаваць у палатках. 

— Еменцы — людзі добразычлівыя і з добрым пачуццём гумару. Яны з задавальненнем апускаюць у свой побыт. Напрыклад, гід запрасіў нас на абед у сямʼю сваёй сястры, і я ўпершыню ўбачыла сапраўдную дзяўчыну-альбіноску (дачку яго сястры). У мяне адразу зʼявілася мора пытанняў: ці ходзіць яна ў школу, ці не дражняць яе, як яна спраўляецца са пякучым сонцам? І самае галоўнае пытанне: ці не палююць на яе ведзьмакі? Дарэчы, у школе мы таксама былі. Загадзя везлі з сабой цукеркі, але да такой колькасці дзяцей былі не гатовы. У наступную паездку будзем больш дасведчаныя (смяецца. — Заўв. Onlíner). 

Беларусы тут вельмі рэдкія госці. Ды і ў цэлым турыстамі востраў не распешчаны. У нас нават бралі інтэрвʼю мясцовыя СМІ.

Нас з цікавасцю разглядалі не толькі дзеці, але і дарослыя. Турыстаў на востраве вельмі мала, асабліва тых, хто выходзіць у свет: школа, горад, кафэ. Усе турысты раскіданыя па спецыяльных стаянках, дзе няма мясцовых жыхароў — толькі гіды, вадзіцелі, кухыры. Неяк да нашай стаянкі на беразе акіяна прыйшоў мясцовы і папрасіў гіда аб дапамозе: у малога гнаілася рана. Бальніцы і аптэкі ёсць, але ў горадзе, куды яшчэ трэба дабрацца. Такіх смелых дзяцей я яшчэ не бачыла. З якой жа цікавасцю ён разглядаў, што робіць наш медык! — успамінае Наталля. 

«Замест прывітання — дакрананне насамі»

На Сакотры жыве ўсяго 40 тысяч чалавек. Кажуць яны на ўласнай мове — сакотры, які не сустракаецца больш нідзе ў свеце, але ведаюць яшчэ і арабскую. Дарэчы, існуе мова толькі ў вуснай форме, аднак у 2014 годзе лінгвісты распрацавалі яе пісьмовы варыянт. Ці вядома пра гэта сакатрыйцам — вялікае пытанне.

Сярод мясцовых распаўсюджана нетыповае прывітанне: пры сустрэчы яны датыкаюцца адно да аднаго насамі. Са знаёмымі — злёгку, з блізкімі можна пацерціся ад душы. Калі бачыцеся часта — разок, пасля доўгага расстання дзеянне можна паўтарыць і пяць разоў. У знак павагі да старэйшых носам датыкаюцца да іх рукі. На людзях так вітаюцца толькі мужчыны з мужчынамі і жанчыны з жанчынамі, унутры сямʼі дапускаецца больш вольнасцяў. 

Асноўныя заняткі мясцовых — рыбная лоўля, развядзенне коз і авечак і земляробства. Многія да гэтага часу не прымаюць цывілізацыю і жывуць без электрычнасці і водаправода. Нараджальнасць — чакана — вельмі высокая. У семʼях можа быць і па 10, і па 15 дзяцей. Рана бяруць шлюб. Хоць у 2015 годзе тут устанавілі мінімальны ўзрост — 18 гадоў, Емен усё яшчэ ўзначальвае антырэйтынг па колькасці вельмі ранніх шлюбаў.

— Першы час дзівіла, што людзі так жывуць, нагадвала каменны век. І ты мімаволі думаеш: як такое можа быць? На двары XXI стагоддзе, цывілізацыя… Але потым прыглядаешся да мясцовых: яны ўсе такія ўсмешлівыя, закаханыя ў сваю выспу, побыт; да іх радасці ад простага; да іх культуры, якую яны шануюць; да дзяцей, якім сапраўды не патрэбен артапед (яны басанож рассякаюць па камянях) — і разумееш, што вось ён, іх свет, і ён такі, — дзеліцца ўражаннямі Света. 

На яднанні з прыродай пабудавана і большая частка праграмы. Фанатам выключна музеяў ці складанай архітэктуры гэты кірунак лепш аблятаць бокам. Напрыклад, адзін дзень цалкам прысвечаны знаёмству з марскімі жыхарамі: васьміногамі, шар-рыбамі, марскімі вожыкамі, лобстарамі, крабамі і вялікімі чарапахамі. Дарэчы, на Сакотры водзяцца адны з самых буйных у свеце вустрыц, якія тут каштуюць капейкі. Турысты якраз паспрабавалі вустрыц, здабытых з мора проста на іх вачах.

— Ежа на востраве ў асноўным са спецыямі. Але кармілі нас вельмі смачна — у асноўным рыбай і морапрадуктамі. Таксама ў рацыёне, як і ў мясцовых, былі рыс, макароны, яйкі, бульба, яблыкі, апельсіны, смачныя аладкі, якія гатавалі нам кожную раніцу. Спачатку мы думалі, што схуднеем, але потым перажывалі, што прывязем лішняга, — усміхаецца Святлана. 

У групы нават зʼявілася ўласная традыцыя. Кожны вечар яны ўсе разам праводзілі заход з папкорнам — назіраючы самае эфектнае прыроднае кіно.

«Часам здаецца, што яны затрымаліся дзесьці ў часах дыназаўраў, але з інтэрнэтам»

Па водгуках турыстаў, на Сакотры мільён падстаў шырока раскрыць рот ад здзіўлення і захапленні. Але асноўных тры: унікальныя расліны, бязмежныя выдмы і незвычайнага колеру мора. Горы (для знатакоў) таксама маюцца: самая высокая кропка — 1503 метра над узроўнем мора. Ну добра, тады чатыры: яшчэ і каньёны. 

Што да гарадоў, то ў галоўным «мегаполісе» — сталіцы Хадзіба — 8 тысяч чалавек. 

Прыгажосць нават пры жаданні прапусціць не атрымаецца: турысты не маюць права перамяшчацца па востраве без гіда.

— Сакотра пражывае сваю асобную гісторыю — па-за Еменам, па-за гэтым светам. Часам здаецца, што яны затрымаліся недзе ў часах дыназаўраў, але з інтэрнэтам. Які, праўда, ловіць толькі на гары, — з цяплом адклікаецца аб востраве Наталля. 

На самай выспе кошты невысокія. Асноўныя выдаткі — дарога. З Мінска можна ляцець праз Дубай ці праз Абу-Дабі. Кошт квіткоў — каля $600 на чалавека. Нягледзячы на ​​тое, што пералёт да Сакотры куды карацейшы, білеты туды — назад з ААЭ абыдуцца прыкладна ў $950. Сам тур каштуе $1670. У яго ўключаны ўсе экскурсіі, перамяшчэнні, кемпінгі і харчаванне. Па прызнанні Святланы, грошы ў паездцы наогул не спатрэбіліся — хіба што на сувеніры.

— Больш за ўсё ўразіла, вядома, прырода. Драконавыя дрэвы — гэта нешта на чароўным. А яшчэ бутэлькавыя дрэвы, пейзажы пясчаных выдмаў, якія ўтворацца ў сезон мусонаў, здабыча морапрадуктаў і іх дэгустацыя ў «пячорнага чалавека», лоўля рыбы сеткамі, месца сустрэчы мора і акіяна, горныя крыніцы, якім мы цешыліся як дзеці, нашы ночы ў намётах на беразе мора, сон пад шум прыбою… Сакотра — гэта як быццам іншая планета.

Каментары2

  • Ёсік
    11.01.2024
    Дык як па-беларуску, цмок ці дракон? Ці баецёся бондараву, што апасьля вакацый за вас прымецца? Хопіць валакчы сюды русізмы.
  • Х
    12.01.2024
    Некалі, на траверзе той выспы, было, самалійскія піраты спрабавалі захапіць адно судна, але ім не патрафіла. :) Судна перавозіла каля 50 т.т. авіяцыйнага паліва і сьледвала ў Сінгапур. Шакалы ведалі гэтую акалічнасьць, бо партовыя агенты зьлівалі ім інфармацыю. Кошт груза быў вялікі і, адпаведна, прывабліваў шакалаў. Перасьледвалі даволі ўпарта, момантамі набліжаючыся да паўмілі, аднак мора не дазволіла ім дасягнуць мэты. Марская зыб была малой амплітуды ды даволі высокая для іхнага хуткаснага, але невялікага ў памерах, скіфа. На вялікай хуткасьці яны атрымлівалі экстрэмальны джампінг, і былі вымушаны запавольваць хаду. Прыкладна цераз гадзіну яны спынілі свае нядобрыя спробы, адвалілі ўбок той выспы, ды ляглі ў дрэйф чакаць наступную ахвяру, кшталту, мірныя рыбакі на адпачынку. :))

Купіць мільярд за €230 мільёнаў. Продаж Прыёрбанка азалаціў бізнэсменаў удачы пры Лукашэнку13

Купіць мільярд за €230 мільёнаў. Продаж Прыёрбанка азалаціў бізнэсменаў удачы пры Лукашэнку

Усе навіны →
Усе навіны

Расійскага «забойцу Вікіпедыі» забілі самога. А Вікіпедыя жыве5

«Рэпутацыйная шкода велізарная». Ад цыбульнага плантатара Ёрга Дорнау дыстанцыруецца нават «Альтэрнатыва для Германіі»5

Казачны парк або турыстычная вёска. Куды паехаць на выхадныя гэтай восенню?2

Як бюджэтна адпачыць на востраве вечнай вясны ў Атлантычным акіяне? Беларусы падзяліліся досведам4

Зянон Пазняк расказаў, чым займаўся 10 дзён ва Украіне61

«Пратэст завадчан у 2024». Найлепшыя твіты тыдня3

Беларускі вундэркінд Аляксей Маёраў забіў чатыры галы за «Рэал» і прывёў у захапленне іспанскую прэсу4

Ксяндзу Анджэю Юхневічу пагражаюць фэйкавымі абвінавачаннямі ў педафіліі2

«Перавыхоўваюць і мілітарызуюць». Для суда ў Гаазе падрыхтавалі даклад пра тое, хто і як вывозіць украінскіх дзяцей у Беларусь4

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Купіць мільярд за €230 мільёнаў. Продаж Прыёрбанка азалаціў бізнэсменаў удачы пры Лукашэнку13

Купіць мільярд за €230 мільёнаў. Продаж Прыёрбанка азалаціў бізнэсменаў удачы пры Лукашэнку

Галоўнае
Усе навіны →