Хвароба Аляксандра Лукашэнкі і відавочная яго слабасць на парадзе ў Маскве і падчас учарашняга з'яўлення ў эфіры пасля перапынку спарадзілі мноства чутак і інтэрпрэтацый. Асноўнае пытанне, якое пры гэтым узнікла: «Як будзе развівацца сітуацыя ў выпадку яго смерці?». Піша Раман Бажэнаў.
І. Калі Лукашэнка застанецца жывы…
Усё ж базавы сцэнарый — што Лукашэнка выздаравее і хутка вернецца ў палітыку. Здароўе ў Лукашэнкі даўно не ах, ён і раней, пачынаючы з 2006 года, перыядычна выпадаў з публічнай прасторы або з'яўляўся ў кадры не ў самым здаровым выглядзе або з павязкай на руцэ. Проста гэтым разам знікненне аказалася найбольш рэзанансным.
Як гісторыя з хваробай можа на яго паўплываць? Пакуль вымалёўваецца некалькі варыянтаў.
Па-першае, калі хвароба падарве яго сілы, то мы будзем назіраць канец яго кар'еры ў духу позняга Брэжнева.
Кіраванне справамі ён усё больш будзе даручаць вышэйшым службовым асобам, чыя ўлада і ўплыў узрасце. Паколькі ўзрост не падманеш, усё гэта і так будзе адбывацца, пакуль ён застаецца ва ўладзе, проста хвароба можа паскорыць гэтыя працэсы.
Па-другое, фізічнае аслабленне здольнае ўзмацніць прыродную падазронасць Лукашэнкі.
Тады ён пасля выздараўлення зверне ўвагу на тых, хто ў яго адсутнасць «выдзеліўся». Пакуль адкрыта вылучыліся тры катэгорыі:
1. Асобныя пракрамлёўскія медыя і падкантрольныя спецслужбам расійскія тэлеграм-каналы, якія слаба прыхоўваюць радасць, што апошні саюзнік Расіі памрэ раней за Пуціна.
2. Плеяда дзеячаў, якія ўзвысіліся ў рэжыме пасля 2020 года.
Сярод іх характэрнае выказванне Шпакоўскага, які заклікаў пасля смерці Лукашэнкі паскорыць тое, што мела месца да яе — яшчэ больш узмацніць залежнасць ад Расіі і рэпрэсіі ўнутры краіны.
3. Пратэсная аўдыторыя, якая злараднічае, што, зрэшты, натуральна — у людзей скралі не толькі выбары, але і нармальнае жыццё ў сваёй краіне. Па сваёй традыцыі рэжым можа спусціць на гэтую групу ўсіх сабак. І нават калі каментатараў фізічна не знойдуць, у ГУБАЗіКу іх прыдумаюць.
ІІ. Калі Лукашэнка сыдзе…
Сцэнарый транзіту ўлады, калі Лукашэнка пакіне гэты свет, апісаны ў артыкуле 88 канстытуцыі 2022 года:
«У выпадку вакансіі пасады прэзідэнта або немагчымасці выканання ім сваіх абавязкаў на падставах, прадугледжаных Канстытуцыяй, яго паўнамоцтвы да прынясення прысягі нававыбраным прэзідэнтам пераходзяць да старшыні Савета Рэспублікі».
Гэта значыць, у цяперашні момант паўнамоцтвы пераходзяць да Наталлі Качанавай — адной з найбліжэйшых паплечніц Лукашэнкі. Яна мае рэпутацыю чалавека, які працуе строга пад погляды і інстынкты свайго кіраўніка. Але як яна сябе праявіць, калі яго не стане? Пра гэта можна толькі здагадвацца.
Зрэшты, калі пытанне пра ўладу — тут некаторым не да законаў і не да канстытуцый. І за спінай Качанавай можа адразу вымалевацца і Мікалай Лукашэнка, і Віктар, і Раман Галоўчанка — які-ніякі, а ўсё ж прэм'ер, і нехта з генералаў.
ІІІ. Пераходны перыяд — вузкае месца
Створаная Лукашэнкам сістэма застанецца пасля яго. Чакаць, што скон Лукашэнкі вырашыць усе праблемы яго сапернікаў і, як паказалі апошнія дні, прыхільнікаў, было б наіўна. Унутры сістэмы пачнецца пошук фігуры на ролю пераемніка.
Кліка Лукашэнкі не мае аднароднасці — хутчэй гэта проста сітуацыйная група з рознымі ўсярэдзіне поглядамі, паходжаннем і інтарэсамі. Таму неўзабаве працэс выбару кіраўніка перарасце ў палітычную барацьбу.
Ключавое пытанне — роля знешніх сіл.
Масква як мінімум была б зацікаўленая кантраляваць беларускі транзіт праз шырокую сетку «сваіх людзей» у Мінску. У сітуацыі працяглага супрацьстаяння з Захадам Беларусь ёй патрэбная для геапалітычных мэтаў.
Зразумела, што меркаваннем народа, як у 1994 годзе, усе гэтыя «высокія гульцы» цікавіцца не будуць.
Як ніхто з іх моцна не клапаціўся, ці хочуць беларусы, каб з іх тэрыторыі ўрываліся ва Украіну і якога яны хочуць сабе прэзідэнта ў 2020-м. Людзям максімум прапануюць, як кажуць у вярхах, «з'есці» абяцанкі і кактэйль з паліттэхналогій.
Ва ўсім гэтым ключавая невядомая — роля Захаду і Украіны.
Даводзіцца прызнаць, што ў Еўропы і ЗША ўнутры Беларусі не так шмат уплыву. У тэорыі, 40% сусветнай эканомікі Захаду маглі б адціснуць у Беларусі расійскія 3%. Але што да 2020 года, што пасля яго гэтага не адбылося.
Вайна ва Украіне многае змяніла, а яе вынік можа прывесці да аслаблення Расіі. Але, калі Захад зноў, як пасля 2020 года, зойме пазіцыю wait and see, гэта адкрые шлях для рэцыдыву прарасійскіх сіл у Беларусі нават у выпадку адыходу ад улады Аляксандра Лукашэнкі.
Апублікаванае ВІДЭА з Аляксандрам Лукашэнкам у камандным пункце: ён застаецца моцна асіплы і бязрадасны
«Мадам Цюсо памерла б ад зайздрасці». Байнэт выбухнуў ад фота «васковага» Лукашэнкі
Латушка: У Лукашэнкі, па нашых звестках, можа быць інфекцыйна-алергічны міякардыт
Свіння і парася. Вось чаму пры любых перамовах Захаду з Масквой пытанне нелегітымнасці мінскага кіраўніцтва будзе пастаўлена рубам
Каментары