Культура55

«Колькі б нас ні знішчалі, нашы карані ўсё роўна прарастуць». Чаму «Купалу» наўрад ці пакажуць у кіно

Закрыты перадпаказ «Купалы» мусіў адбыцца яшчэ ў снежні мінулага года, але ў апошні момант яго адмянілі. У лістападзе 2020-га фільм збіраліся запусціць у кінапракат. Але, пэўна, і гэтага не здарыцца. І зусім не таму, што карціна ўцякла ў сеціва.

Кадр з трэйлера

Пра тое, што гэта чарнавы варыянт, кажуць і тыя, хто бачыў «Купалу» раней, і пазнакі, які засталіся ў кадры. «Удалечыні дохлая рыба рухаецца на камеру», — падказвае допіс далейшае развіццё падзей у сцэне, дзе пясняр нырае ў возера. Відаць, тут — і ў іншых падобных месцах — мусіла быць камп’ютарная графіка. Але гэта не замінае прагляду.

Па сюжэце Янка Купала (яго іграе Мікалай Шэстак) на схіле гадоў спавядаецца сваёй маці. Яму здаецца, што яна сядзіць у суседнім пакоі, хоць насамрэч яны даўно не бачыліся. Паэт — наіўны, рамантычны, ранімы, палымяны — успамінае сваё дзяцінства сярод каласістых палёў, галечу, першыя літаратурныя спробы, таварышаў па барацьбе за нацыянальнае адраджэнне, рэпрэсіі савецкай партыйнай машыны. Гэта эстэтычна прыгожы, хоць і крыху тэатральны фільм.

Выйдзі ён у пракат паўгода таму, ён успрымаўся б як біяграфія Купалы, партрэт таго часу. Абмяркоўвалі б ступень гістарычнай дакладнасці. Але не сёння. Занадта шмат напрошваецца паралеляў.

Вось людзі выйшлі на гарадскую вуліцу патрабаваць свабоду слова. А іх разагналі жандармы на конях — у чорным і з плёткамі ў руках.

Ці калі Купала пранікнёна зачытвае верш перад студэнтамі БДУ, а спецслужбіст, дэманстратыўна пакідаючы залу, адчытвае кіраўніка камісіі Галоўліта, што той дапусціў контррэвалюцыйны напад.

«Раней вы пісалі слабыя вадэвілі, а зараз вы хто?» — кпіць актрыса Паўліна Мядзёлка з Алеся Кушнера, які стаў функцыянерам.

«Я ўлада», — грозна адказвае той.

Сумна бачыць у кадры купалаўцаў, ведаючы, што тэатр знішчаны, а «Тутэйшыя» зноў адкладзены на няпэўны перыяд. 100 год таму цэнзарам не спадабаліся словы, у наш час — людзі.

«Не магу дараваць, што прымушаюць пісаць дрындушкі замест сапраўдных вершаў», — смуткуе Купала, калі савецкая ўлада закручвае гайкі. У 2020-м дзяржаўнае ТБ з энтузіязмам штампуе свае дрындушкі, не зважаючы на сумленне і здаровы сэнс.

Чаму гэта прэм’ера наўрад ці адбудзецца? Не можа сёння выйсці ў пракат фільм, дзе выхад паэтычнага зборніка вітаюць поклічам «Жыве Беларусь!», ключавым выданнем застаецца «Наша Ніва», а на кватэрах абмяркоўваць рух адраджэння.

На экране паэт Цішка Гартны з жахам глядзіць на тое, чым стала дзяржава. «Гэта памылка. Савецкая ўлада была створана дзеля народу, а не супраць яго».

У фільме ёсць месца любоўнай гісторыі, дзе Ясь разрываецца паміж прыгажуняй Паўлінай Мядзёлкай (яе выконвае Вераніка Пляшкевіч) і жонкай Уладзіславай (у ролі Алена Пабягаева). Ідылічным карцінкам беларускай вёскі (як для рэкламнага турыстычнага роліка). Містычнаму Купаллю з русалкамі. Метафарычным сцэнам вайны, калі на палях замест сейбітаў паўсталі салдаты, а пасля патанулі ў бездані.

Але запамінаеш іншае. Катаванне паэта на допытах і спіс тых яго таварышаў, каго зламілі рэпрэсіі 1930-х. Пасяджэнне ў Акадэміі навук, дзе аб’яўляюць неабходнасць чыстак сярод інтэлігенцыі. Разбіты твар Купалы за беларускамоўны верш. Паўгода таму на прэм’еры задаваліся б пытаннем: як такое было магчыма? Сёння пытанне іншае: ці гэта спыніцца?

«Колькі б нас ні знішчалі, нашы карані ўсё роўна прарастуць», — скажа Купала сваёй маці ў апошняй сцэне. Гэтым летам зерне ўзышло.

Каментары5

Стала вядома імя чалавека, якога сілавікі назвалі першым затрыманым па справе «Гаюна»9

Стала вядома імя чалавека, якога сілавікі назвалі першым затрыманым па справе «Гаюна»

Усе навіны →
Усе навіны

Псіхолаг: Мужчынам лепш не ставіць фота з шашлыком на сайце знаёмстваў22

Гандлёвая сетка «Тры цаны» значна пашырыцца на Расію

Кітай, імаверна, пабудаваў самую вялікую ў свеце падлодку-беспілотнік1

Пад Добрушам дырэктарка аграпрадпрыемства два месяцы збівала галоўную бухгалтарку8

Шарэнда-Панасюк: Гэта як уваскрашэнне з мёртвых. Я думала, што ўжо не выйду21

«У Еўропе рэч можа каштаваць 30 еўра, а ў нас — усе 100». Беларусы расказалі, як купляюць брэндавыя рэчы, якія не прадаюцца на радзіме3

У мінскім парку Горкага адкрылася кавярня з незвычайным дызайнам

«Не прапускае мышэй без дакументаў». На беларуска-польскай мяжы з'явіўся кот, якога, магчыма, хтосьці згубіў7

Пачалася праца па стварэнні археалагічнага музея пад адкрытым небам на Менцы5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Стала вядома імя чалавека, якога сілавікі назвалі першым затрыманым па справе «Гаюна»9

Стала вядома імя чалавека, якога сілавікі назвалі першым затрыманым па справе «Гаюна»

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць